Bilimli yoshlar – yurtimiz kelajagi

“Oʻzbekiston-2030” strategiya xalqimizning erkin va farovon, qudratli Yangi Oʻzbekistonni barpo etish, har bir fuqaroga oʻz salohiyatini rivojlantirish uchun barcha imkoniyatlarni yaratish, sogʻlom, bilimli va maʼnaviy barkamol avlodni tarbiyalash, ularning iqtidorlarini namoyon etishi uchun gʻamxoʻrlik qilish, ijtimoiy-siyosiy faolligini oshirish, shuningdek kuchli iqtisodiyotni shakllantirish, adolat, qonun ustuvorligi, xavfsizlik va barqarorlikni kafolatli taʼminlashga xizmat qiladi. Mazkur Strategiyani amalga oshirish va uning maqsadli koʻrsatkichlariga erishish barcha davlat organlari va tashkilotlarning eng ustuvor vazifasi hisoblanadi.

“Oʻzbekiston-2030” strategiyasining har bir insonga oʻz salohiyatini roʻyobga chiqarish uchun munosib sharoitlar yaratish yoʻnalishi boʻyicha 2023 yilga moʻljallangan amaliy tadbirlar rejasining 6-bandida umumiy oʻrta taʼlim muassasalarida yuqori sinf oʻquvchilarining qobiliyati va tanlovi asosida taʼlim jarayonlarini tashkil etish vazifasi belgilangan.

Ushbu maqsad va vazifalardan kelib chiqib, “Adolat” sotsial-demokratik partiyasi Jizzax viloyat Kengashi, partiya deputatlari hamda soha mutaxassislari tomonidan ishchi guruhlari tuzilib, umumiy oʻrta taʼlim maktablarida tayanch oʻquv rejasi hamda amalda mavjud sinflarda kimyo-biologiya, fizika-matematika, ona tili-chet tili, matematika-chet tili yoʻnalishida oʻquv rejasini ishlab chiqish va amaliyotga joriy etish hamda 2023-2024 oʻquv yilida tanlab olingan umumiy oʻrta taʼlim maktablarida tajriba-sinov tariqasida tanlov fanlarini joriy qilinganligi holatlari oʻrganildi.

Ishchi guruhlari tomonidan Jizzax viloyatidagi 10 ta umumtaʼlim maktablari yaʼni Jizzax shahri, Sharof Rashidov tumani, Baxmal tumani, Gʻallaorol tumani, Zarbdor tumani, Mirzachoʻl tumani, Forish tumani hamda Paxtakor tumanlaridagi maktablar oʻrganildi. Tayanch oʻquv dasturi asosida viloyat boʻyicha 11 ta sinf tashkil etilgan boʻlib, jami sinflarga qamrab olingan oʻquvchilar soni 286 nafarni tashkil qiladi.

Oʻrganishlar davomida ishchi guruhlari tomonidan viloyatdan tanlab olingan maktablarda tajriba-sinov asosida tashkil etilgan sinflar holati, tayanch oʻquv dasturining tatbiq etilishi uchun shart-sharoitlar yaratilganligi, moddiy-texnik holati, oʻqituvchilarning bilim va malakasi yetarliligi, adabiyotlar yoki metodik qoʻllanmalar bilan taʼminlaganligi, shuningdek tashkil etilgan tayanch oʻquv dasturlari oʻquvchilar tomonidan qanday qabul qilinayotganligi holatlari keng qamrovda oʻrganib chiqildi. Jizzax viloyati boʻyicha tayanch oʻquv dasturi asosida oʻrganilgan 13, 36, 6, 22, 44, 3, 18, 9, 12, 1-sonli maktablarda faqat 10 — sinf oʻquvchilari uchun darslar tashkil etilganligi maʼlum boʻldi.

Jumladan, oʻrganish jarayonida Maktabgacha va maktab taʼlimi vazirligi tomonidan taqdim etilgan taqvim mavzu rejalar etkazib berilganligi aniqlandi hamda Respublika Taʼlim markazi tomonidan fan oʻqituvchilariga uzluksiz metodik yordam koʻrsatish ishlarini amalga oshirish uchun fanlar kesimida Telegram guruhlari tashkil etilgan boʻlib, mazkur guruhlarga belgilangan 10 ta maktablarning tegishli yoʻnalish boʻyicha faoliyat olib boradigan fan oʻqituvchilari aʼzo boʻlishlari taʼminlangan.

Tayanch oʻquv dasturi asosida belgilangan umumtaʼlim maktablarida barcha sharoitlar yaratilgan. Masalan, oʻrganilgan barcha 10-ta umumtaʼlim maktablarining kimyo-biologiya laboratoriya xonalari kimyoviy laboratoriya jihozlari, yaʼni tarozi, kimyoviy yangi moddalar, mikroskoplar, shisha kolbalar, tajriba oʻtkazish uchun maxsus stollar bilan hamda biologiya laboratoriya xonalari mikroskoplar, lupalar, oʻsimliklar, hayvonlar hamda inson skeletlari, maxsus kolbalar, idishlar hamda laboratoriya stollari bilan jihozlangan.

Fizika laboratoriya xonalari ham turli tarozilar, jismlar hamda planetalarning kichik hajmdagi maketlari, elektron doska bilan taʼminlangan.

Shu bilan birgalikda, chet tillarini oʻqitish uchun sinf xonalari lingofon apparati, elektron doska, televizor hamda zaruriy videoroliklar bilan taʼminlangan.

Bu sinflarga dars oʻtish uchun oʻqituvchilar tanlov asosida qabul qilingan boʻlib, ularning malaka toifalari yana bir bor sinovdan oʻtkazilgan, yaʼni malaka toifasi, ish staji va tajribasining shahar, tuman va viloyat miqyosida ommalashtirilganligi oʻrganib chiqilib, pedagogika Kengashi qarori bilan tasdiqlanib, dars oʻtish uchun tavsiya qilingan.

Qolaversa, ushbu tashkil etilgan tayanch oʻquv dasturlari oʻquvchilar va ota-onalar tomonidan ijobiy qabul qilingan. Mazkur tayanch dasturlari asosida oʻtilayotgan darslarga ota-onalar, malakali oʻqituvchilar taklif etilib, darslar tahlil qilingan va dars tahlillari asosida oʻquv rejasi va dars mashgʻulotlari ijobiy baholangan. Shuningdek, tayanch oʻquv dasturlariga muvofiq har hafta ushbu sinflarga qoʻshimcha 3-5 soatdan dars oʻtish belgilangan.

Shuningdek, ishchi guruhi tomonidan tayanch-oʻquv dasturlari asosida oʻqitilayotgan maktablarda fanlar boʻyicha koʻrgazmali qurollar va ayrim oʻquv adabiyotlari yetarli darajada emasligi aniqlandi.

Xulosa oʻrnida aytish mumkinki, variativ oʻquv rejalarini joriy etishdan asosiy maqsad oʻquvchilarning oʻzi qiziqqan fanlarni chuqur oʻrganishiga sharoit yaratish, maktab bitiruvchilarining oliy oʻquv yurtiga kirish imtihoniga tayyorgarlik koʻrishini taʼminlash va yuqori sinflarda oʻquv jarayonini kasblarga yoʻnaltirgan holda tashkil etishdan iboratdir. Zero, har qanday davlatning jadal rivojlanishi, muayyan yutuqlarga erishishi, xalqning farovon boʻlishi oʻsha davlatda yoshlar taʼlim-tarbiyasi va kelajagiga beriladigan eʼtibor darajasiga bogʻliq.

Shaxnoza Soatova,

“Adolat” SDP Jizzax viloyat Kengashi  bosh mutaxassisi.