Инсонни ваҳшийларча хўрлашга кимнинг қандай ҳаққи бор?

Куни кеча ижтимоий тармоқларда Сурхондарё вилояти, Денов тумани, “Охтом” маҳалласида яшаган Ҳасан Хушматовни ички ишлар ходимлари мажбурлаб идорага олиб кетиб, ваҳшийларча қийнаб ўлдиргани ҳақида мурожаат тарқалиб кенг жамоатчиликнинг муҳокамаларига сабаб бўлди.

Мазкур видеоёзувни кузатиб, марҳум Ҳасан Хушматовнинг хотини экани айтилаётган аёл эри вафот этганда қандай ҳолатда бўлганини айтиб берганини кўриш мумкин.

Аёлнинг айтишича, аввалига унга эрини кўрсатишмаган, уни кўрганида эса танасида кўкарган ва эзилган жойлар борлигига гувоҳ бўлган. “Ҳайвонларча уришган, одам боласи ундай урмайди”, - дейди видеода аёл.

Аёлнинг сўзларига кўра воқеа аввалида эри ва унинг ўртасида рашк сабабли жанжал келиб чиққанлиги, жанжал давомида қайнотаси ва қайин акаси келиб, уларни тинчлантиришга уринишганлиги баён қилинган. Шундан сўнг эр ҳам, аёл ҳам ишга кетганлигини, аёл ишдалигида қайнcинглиси унга қўнғироқ қилиб, эрини ички ишлар ходимлари қўлига кишан солиб олиб кетишганини айтган. Бош прокуратурага берган баёнотига кўра эса, Денов тумани ИИБ ходимлари оилавий жанжални тинчитиш учун Ҳасан Хушматовнинг уйига борганлиги, уни бўлимга олиб кетишда профилактика инспекторининг икки ёрдамчиси йўлда уриб, тан жароҳати етказишганлиги, оқибатда фуқаро тан жароҳатлари олиб, шифохонада вафот этганлиги билдирилган.

Шунингдек, аёлнинг жорий йил 29 июль куни тарқалган видеосида айбдорларга “18 кундан бери ҳеч ким чора кўрмаётгани”ни айтилади. Расмий ахборотда эса икки гумондор Хушвақтов вафот этганининг эртасига, 12 июль куни қамоққа олингани айтилади.

Мазкур ҳолат юзасидан Ўзбекистон “Адолат” СДП Денов туман Кенгаши депутатлари ва фаоллари тумандаги “Охтом” МФЙда бўлиб марҳум Ҳ.Хушматов хонадонида бўлиб, ҳолат бўйича ўрганишлар олиб борди. Аниқланишича, шу йилнинг 10 июлида Денов тумани “Охтом” маҳалласида яшовчи фуқаро Юнус Хушматов туман ИИБга мурожаат қилиб, акаси Ҳасан Хушматов маст ҳолда яшаш уйига келиб акаси билан ўрталаридаги келишмовчилик натижасида ака жанжал қилаётганлиги ва оиласидагиларнинг тинчи бузилаётганидан шикоят қилган. Шунга асосан, туман ИИО ФМБ профилактика инспектори ва унинг икки нафар ёрдамчиси тушга яқин Ҳ.Хушматовнинг хонадонига келишган ва уни автомашинага ўтказиб, туман ИИБга олиб кетишган. Туман ИИБ профилактика инспектори С.Пардаев Ҳ.Хушматовнинг яшаш хонадонига ёрдамчилари Х.Шералиев ва Т.Фармоновлар билан бориб, Ҳ.Хушматовни туман ИИБга ўз бошқарувида бўлган  автомашинасида олиб келаётганда маст ҳолат бўлган Ҳ.Хушматов фаол қаршилик кўрсатган. Ҳ.Хушматовни тинчлантириш мақсадида профилактика инспектори ёрдамчилари Х.Шералиев ва Т.Фармонов ўз ваколатлари доирасидан чиқиб бир неча марта уриб, тан жароҳати етказган.  Йўлда профилактика инспекторининг ёрдамчилари Ҳ.Хушматовни бир неча бор уриб, тан жароҳати етказган. Оқибатда Ҳ.Хушматов 11 июль куни шифохонада вафот этган.

Бир оила боқувчисиз, аёл суюкли ёрисиз, фарзандлар отасиз, ота эса ўз жигаргўшасисиз қолди.

Мазкур видеони кўриб ИИБ тизимида мана шундай мулоҳазасиз, ваҳший, савияси паст, салла деса каллани ҳам қўшиб ола келадиган шахслар фаолият юритяптимикан, деган шубҳа-гумонга борасиз.  

ИИО ходимларининг касбий одоб-ахлоқ қоидаларига мувофиқ фуқарога нисбатан хайрихоҳ, одобли ва диққатли бўлиши, фуқаролар билан мулоқотда сабрлилик ва ҳурматни намойиш этиши лозим. Мазкур ҳолатни содир этган ИИО ходимлари “Ички ишлар органлари тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг фуқароларга нисбатан муносабатда қўполлик кўрсатмаслиги, шахслар шаъни ва обрўсини ерга уриш ёки оғир тан жароҳатлари етказишга йўл қўймаслиги, руҳий ва жисмоний таъсир ўтказмаслиги лозимлиги каби этика қоидаларига амал қилмаганлигини нима билан изоҳлашимиз мумкин!?.

Мазкур ҳолатни идрок эта туриб, тан олишимиз керак, бизнинг жамиятимизда кўпчилик қаторида ИИБ тизимининг айниқса қуйи поғоналарида коррупция деган балонинг илдизи анча кенг ёйилганлигини ҳис этиш мумкин.

Ўз-ўзидан кўринадики, туманлардаги Ички ишлар бўлимларида қонун-қоидалардан мутлақо бехабар, касб маданияти шаклланмаган шахслар анча мунчани ташкил этади. Бу эса ИИО ходимлари ва фуқаролар ўртасида можароли ҳолатларни келтириб чиқармаслигига ким кафолат бера олади?

Тизим ходимлари орасида шу соҳанинг вакили бўла туриб, соҳага доир қонун ва меъёрий ҳужжатларнинг мазмун-моҳиятини тўла билмайдиганлари ҳам учрайди. Қолаверса, айримлари кундан кунга янгиланаётган қарорлар ва қонунлардан ҳам бехабар. Чунки, иш жараёнида бу нарсалар ходимдан қатъий талаб қилинмайди. Ўз устида ишлаш хусусида эса ўйлаб ҳам кўришмайди. Демак, жамоатчилик билан ишлайдиган ходимларни соҳага қабул қилинаётганда маънавий етуклик даражасига, аҳлоқан босиқ, ўзини жиловлай олиш қобилиятига эътибор бериб ва улар билан шаффоф, очиқ суҳбат асосида танлов билан ишга қабул қилиниши мақсадга мувофиқдир. Мазкур тизимда ходимларида юксак маънавий-ахлоқий ва ишчанлик хусусиятларини, хизмат бурчини бажаришга нисбатан онгли муносабатни шакллантириш эса бугуннинг кечиктириб бўлмас талабидир.

  Гулшод ТУРСОАТОВА,

Ўзбекистон “Адолат” СДП

  Сурхондарё вилоят Кенгаши матбуот котиби