Oilaviy mojaro yechim topadimi?

Kuni kecha ijtimoiy tarmoqlarda “Surxondaryo viloyati Bandixon tumanida yosh kelinchak ikki farzandi bilan surunkali xoʼrlanib kelganligi uchun joniga qasd qildi” sarlavhali videoyozuv tarqalib jamoatchilik tomonidan keng muhokamalarga sabab boʼldi.

Unda joriy yil 4 iyulь kuni telegram ijtimoiy tarmogʼidagi “Xalq ovozi” sahifasida Oʼzbekiston Respublikasi Prezidentiga Surxondaryo viloyati Bandixon tumanida istiqomat qiluvchi yosh kelinchak ikki farzandi bilan surunkali tarzda xoʼrlanib kelinganligi sabab oʼz joniga qasd qilishga majbur boʼlganligi xususida video murojaat yoʼllagan edi.

Videoda keltirilishicha, fuqaro 1998 yilda tavallud topgan boʼlib, kasb-hunar kollejida 2-kurs talabasi boʼlgan paytda turmushga uzatilgan va oʼtgan davr mobaynida u qaynonasi va turmush oʼrtogʼi tomonidan muntazam ravishda kaltaklanib tazyiq ostida boʼlib kelganligini aytib oʼtgan.

Shuningdek, videoyozuvda fuqaro ikkinchi farzandini dunyoga keltirgach 5 kun oʼtgach qaynonasi tomonidan ayovsizlarcha kaltaklanganligi va 10 kun davomida tuman kasalxonasida jonlantirish boʼlimida davolanganligi, ogʼir tan jarohatlar bilan kasalxonaga keltirilganligiga qaramasdan tuman IIB hamda Mahalla va oilani qoʼllab-quvvatlash boʼlimi xodimlari tomonidan xabar olinmaganligi taʼkidlanadi. Shundan soʼng muntazam ravishda turmush oʼrtogʼi va qaynonasi tomonidan xoʼrlanib tazyiqlar ostida qolgan yosh kelinchak joriy yil 31 may kuni oʼz joniga qasd qilishga uringanligini keltirib oʼtadi.

“Oxiri men majbur boʼldim, oshxona pichogʼini olib oʼz jonimga qasd qilishga, tomirimni kesdim.....” – deya taʼkidlagan 2 murgʼak goʼdakning onasi.

Mazkur holatni oʼrganish maqsadida Oʼzbekiston “Аdolat” SDP vakillari, partiya Bandixon tuman “Аyollar qanoti” Kengashi faollari ayni paytda kelinchak istiqomat qilayotgan tumandagi “Oʼshor” MFYga tashrif buyurishdi.

Аniqlanishicha, videomurojaat yoʼllagan fuqaro tumandagi “Oʼshor” MFYda yashovchi Jumagul Xolmurodova boʼlib, u olti yil avval ushbu tumandagi “Chinor” MFY fuqarosi Toʼlqin Toʼraboev bilan turmush qurgan boʼlib, oʼrtalarida ikki voyaga yetmagan farzandlari borligi, ayni kunda J.Xolmurodova otasi D.Xolmurodovning uyida yashayotganligi maʼlum boʼldi.

Oʼrganishlar jarayonida ikki yil davomida oilada qaynona-kelin oʼrtasida janjal chiqib, qaynonasi kelinni ikki nafar farzandi bilan uydan haydab chiqarayotganligi, eri T.Toʼraboev ham onasiga yon bosib xotini bilan birga yashamasligini bot-bot taʼkidlayotganligi maʼlum boʼldi. Video murojaatda aytilgan tuman oila va mahallani qoʼllab quvvatlash markazi xodimlari xabar olmaganligi toʼgʼrisidagi shikoyat boʼyicha ham tekshiruv oʼtkazilib, aniqlanishicha shu ikki yil davomida markaz xodimlari hamda “Chinor” MFY faollari hamda mahalla inspektori mazkur oiladagi kelishmovchiliklarni bartaraf qilish maqsadida, ularni yarashtirish uchun doimiy oila aʼzolari bilan suhbat qilinib, qaynona-kelinga tushuntirishlar olib borilganligi ayon boʼldi. Bu borada Markaz xodimlari va mahalla faollari tomonidan oilaviy kelishmovchilikka barham berib, oʼrtadagi ikki farzand ota-ona bagʼrida oʼsishini, qaynona kelin bilan yashashni xohlamayotgan boʼlsa, yosh oila boshqa uy olishi yoki ijarada yashashi mumkinligini aytib, fikr-mulohazalar bildirilgan. Lekin shunga qaramay, oilada qaynona ustun kelib, kelin-kuyovning bir-biridan sovib ketishi va oila ajralish yoqasiga kelib qolishida sabab boʼlayotganligi maʼlum boʼldi. Mazkur mojaro uy-joy masalasiga borib taqalib, oʼz navbatida endi kelin J.Xolmurodova ham turmush oʼrtogʼi T.Toʼraboev bilan yashay olmasligini bildirib, eri uy-joy bilan taʼminlab berishini daʼvo qilayotganligi ayon boʼldi.

Mazkur masala yuzasidan partiya faollari va tuman “Аyollar qanoti” Kengashi vakillari oʼrganishlari va mutasaddilarga qilingan murojaatlarga javoban tuman hokimligi mutasaddilari, tuman oila va mahallani qoʼllab quvvatlash markazi xodimlari mazkur muammoni hal etish uchun tezda chora-tadbir koʼrishlarini aytib, ayolga maʼnaviy va moddiy yordam berishlarini bildirdilar. Oʼrtada ikki nafar norasida goʼdak yetim qolmasligi, yosh oilani yarashtirish va ayolni uy-joy bilan taʼminlashda amaliy koʼmak koʼrsatish va oilani barbod boʼlishidan saqlab qolish uchun amaliy harakatlar olib borilishini bildirishdi.

Hayotda oilaviy kelishmovchiliklar, nizo va janjallar kelib chiqishining turli sabablari boʼladi. Bunda birinchi navbatda moddiy-iqtisodiy yetishmovchiliklar, qaynona-kelin munosabatlarida ahillik yoʼqligi, er-xotinning bir-birovlarini toʼgʼri tushunmasligi, oʼrtada mehr- muhabbat, hurmat-izzatning koʼtarilishi, bir-biriga xiyonat qilishlar tufayli kelishmovchiliklar oxir oqibat er-xotin ajrimlari bilan tugashi ayon. Eng achinarlisi ajrim qilingan mana shu oilalarning koʼpchiligida kamida ikki nafar farzand tirik yetim boʼlib qolishi achinarlidir. Bu goʼdak bolalar uchun ham, oila uchun ham ogʼir fojiadir. Bunday achinarli holatga hech birimizning befarq qarashga haqqimiz yoʼq. Qolaversa, yetarli hayot tajribasiga ega boʼlgan katta yoshdagi kishilarning, qaynota va qaynonalarning, eng yaqin qarindosh-urugʼlarning bunday holatga sovuqqonlik bilan qarab turishlariga barham beradigan payt kelmadimikan!?.

Аdashganlarni toʼgʼri yoʼlga solish, mahallalarda notinch oilalarga, ajrim yoqasiga kelib qolgan oilalarga pandu-nasihatlar qilib ularni yarashtirish, tushuntirish ishlarini olib borish, bu barchamizning ulkan va masʼuliyatli vazifamizdir.

Gulshod TURSOАTOVА,

Oʼzbekiston “Аdolat” SDP Surxondaryo viloyat Kengashi matbuot kotibi