Туз еган жойинга тупурма

Ўқитувчилик – улуғ ва мураккаб касблардан бири. Унинг машаққати сабаб, кўпчилик бу касбни танлашга чўчийди. Аммо кейинги вақтда бу касб эгаларининг мавқеи бироз пасайгандек бўлмаяптими? Ижтимоий тармоқларда ўқувчисига дакки бергани, қаттиқроқ дашном қилгани учун отадек улуғ устоз-ўқитувчига қўл кўтаришга борган ёки уларни судга беришгача бўлган ҳолатларни кўриб, эшитиб шундай ҳаёлга борасан киши.

Ахир ўқитувчининг мақсади, ҳар бир ҳаракати ўқувчисини комил инсон сифатида камолга етиши, жамиятда ўз ўрнини топиши учун-ку. Ахир кечагина пандемия сабабли онлайн ўтилаётган дарсларни фарзандларимизга тайёрлатиш учун қанча асаб толаларимиз узилгани, “Тезроқ мактабинг очилсин, ўқитувчинг ўзи дарс ўтсин” деганимиз ёлғонми? Бугун ўқитувчига қўл кўтаришгача борган жамиятмиз.

Куни кеча Тайлоқ туманидаги 59-мактабда содир бўлган воқеа юзасидан ўрганиш олиб борар эканмиз, буюк бобокалонимиз Абдулла Авлоний таъбири билан айтганда, тарбия ё ҳаёт, ё мамот, ё нажот, ё фалокат эканлигини яна бир бор ҳис этдик.

Мактада 9-синф ўқувчисини якуний давлат имтиҳонига кеч қолгани учун мактаб директорининг ўқув ишлари бўйича ўринбосари томонидан берилган танбеҳ ана шу ҳолатга йўл очди. Унинг тартиб-интизомни талаб қилгани, имтиҳон жараёнларида ўз вақтида иштирок этишни сўрагани ўқувчига маъқул келмаган. Мактабдан чиқиб, отаси ҳамда яқинларини бошлаб келгани-ку майли, мактабга келган ўқувчининг яқинлари “Фарзандимиз ёшлик қилибди, одобсизлиги учун узр сўрайман” дейиши наҳотки ёдига келмади? Айбни ўзидан эмас, ўзгалардан излаб, бўлган воқеа юзасидан чақимчилик қилиб уйига қайтган фарзандига наҳот оиласидагилар ибрат бўлмади? Нега “Сендан ҳам айб ўтгандир. Ахир устозингнинг ҳам, менинг ҳам мақсадим сенга пухта билим ва чиройли тарбия бериш” демади?

Таълим даргоҳини оёқ ости қилиб, ўқитувчилар кўз ўнгида директор ўринбосарини ҳақоратлаб дўппосланиши ўта салбий ҳолат. Қадимдан “Бир кун туз тотган жойинга қирқ кун салом бер”, ёки “Тузини еб тузлиғига тупурма” деган ибратли сўзлар бежиз айтилмаган. Ахир жажжи қўлларига қалам тутқазиб, ҳарфни танитган, саводини чиқаришга, дунёни англашга кенг йўл очган маскан ҳам биз учун туз тотган жойимиз эмасми? Илм, зиё улашган ўқитувчиларга бундай муносабат тузлиғига тупуриш эмасми?

Ўзбекистон Республикасининг “Таълим тўғрисида”ги қонунининг 5-бобида педагог ходимларнинг ҳуқуқий мақоми ҳақида баён этилган. Жумладан, педагог ходимларнинг мақоми жамият ва давлат томонидан тан олиниши белгиланган. Шунингдек, таълим ташкилотлари педагог ходимларининг ҳуқуқлари, шаъни, қадр-қиммати ва ишчанлик обрўси давлат ҳимояси остида бўлиши белгилаб қўйилган.

Албатта, ушбу воқеа юзасидан ҳуқуқ-тартибот идоралари қонуний чора кўришларига ишонамиз. Партиямиз сайловолди дастурида белгиланганидек “Биз ўқитувчилар ҳуқуқий мақомини янада кўтариш, уларнинг иш ҳақи ва ижтимоий мавқеини оширишга қаратилган ташкилий-ҳуқуқий чора-тадбирларни амалга оширишда ташаббускор бўламиз, шу мақсадда “Ўқитувчининг мақоми тўғрисида” алоҳида қонун қабул қилишни таклиф қиламиз”.

Ахир, “Устоз отангдек улуғ” деган ҳикматли нақл ҳам бежиз айтилмаган. Мазкур ҳикматни амалда қарор топтириш, муаллимнинг қадр-қимматини эъзозлашимиз зарур. Зеро, ўқитувчининг обрўси, унинг шаъни - жамият обрўси бўлиб ҳисобланади.

Дилафруз УЛУҒБОЕВА,

Халқ депутатлари Самарқанд вилоят Кенгаши депутати