O‘zbekiston — BMT: inson huquqlarini himoya qilish yo‘lidagi mustahkam hamkorlik

Oʻzbekiston va Birlashgan Millatlar Tashkiloti hamkorligi keng qamrovli. Soʻnggi yillarda Oʻzbekistonning BMT bilan oliy va yuqori darajadagi aloqalari sezilarli darajada faollashdi.

Bundan 31 yil oldin, 1992 yil 2 mart kuni Oʻzbekiston Respublikasi jahon hamjamiyatining teng huquqli aʼzosiga aylandi. Keyingi yillarda Oʻzbekistonning BMT bilan hamkorligi yangi bosqichga koʻtarildi.

Xususan, Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev BMT Bosh Assambleyasining 72, 75 va 76-sessiyalarida hamda BMTning Inson huquqlari boʻyicha kengashining 46-sessiyasida nutq soʻzlab, mamlakatimizning oʻta muhim taklif va tashabbuslarini ilgari surdi.

Oʻzbekiston tomonidan BMTning yuksak minbari orqali bildirilgan taklif va tashabbuslar hayotda izchillik bilan oʻz amaliy ifodasini topmoqda. Bunga quyidagi misollarni keltirish oʻrinlidir:

Birinchidan, Oʻzbekiston Respublikasining Markaziy Osiyoni barqarorlik, izchil taraqqiyot va yaxshi qoʻshnichilik hududiga aylantirish haqidagi tashabbusi asosida 2018 yilning 20 iyunida BMT Bosh Assambleyasi tomonidan “Markaziy Osiyo mintaqasida tinchlik, barqarorlik va izchil taraqqiyotni taʼminlash boʻyicha mintaqaviy va xalqaro hamkorlikni mustahkamlash” deb nomlangan rezolyutsiya qabul qilindi.

Ikkinchidan, mamlakatimiz rahbarining “Orol dengizining qurishi bilan bogʻliq fojiaviy oqibatlarni bartaraf etish boʻyicha xalqaro miqyosdagi saʼy-harakatlarni faol birlashtirish” yuzasidan bildirgan taklifi asosida 2018 yil 27 noyabrda Nyu-Yorkda BMT tomonidan Orolboʻyi mintaqasi uchun Inson xavfsizligi boʻyicha koʻp sheriklik trast fondi tashkil qilindi.

Uchinchidan, Prezidentimizning yana bir muhim taklifi asosida 2018 yil 12 dekabrda BMT Bosh Assambleyasi tomonidan “Maʼrifat va diniy bagʻrikenglik” deb nomlangan maxsus rezolyutsiya qabul qilindi. Shunisi eʼtiborga molikki, mazkur rezolyutsiyani Osiyo, Afrika va Lotin Amerikasidagi 50 dan ortiq mamlakatlar bir ovozdan qoʻllab-quvvatlabgina qolmay, balki uning hammuallifi ham boʻldilar.

Toʻrtinchidan, Oʻzbekiston yetakchisining Markaziy Osiyo davlatlari rahbarlarining Maslahat uchrashuvlarini muntazam ravishda yoʻlga qoʻyish toʻgʻrisidagi muhim taklifi ham hayotga toʻliq tatbiq etildi. Taʼkidlash joizki, hozirda mazkur muloqot uchrashuvlarini oʻtkazish doimiy tus oldi va u mintaqaviy hamkorlikni kengaytirish yoʻlida ulkan ahamiyat kasb etmoqda.

Beshinchidan, BMT minbari Oʻzbekistonning Afgʻonistonda tinchlik oʻrnatish boʻyicha muhim tashabbuslarini eʼlon qilishda ham muhim platforma vazifasini oʻtab kelmoqda. Zero, mamlakatimiz rahbari BMT Bosh Assambleyasi 76-sessiyasi soʻzlagan nutqida qoʻshni Afgʻoniston masalasiga ham muhim eʼtibor qaratib, “Hozirgi qiyin davrda Afgʻonistonni yakkalab, uni muammolar girdobiga tashlab qoʻyish mumkin emas. Afgʻon masalasida Birlashgan Millatlar Tashkilotining taʼsiri va ovozi har qachongidan ham kuchliroq yangrashi lozim”, — deb taʼkidladi.

Oʻzbekiston oʻzining BMT bilan hamkorligida inson huquqlari masalasiga ham muhim eʼtibor qaratib kelmoqda. Ayniqsa, 2020 yilda mamlakatimiz BMTning Inson huquqlari boʻyicha kengashiga saylangandan soʻng bu sohadagi hamkorlik yuqori bosqichga koʻtarildi. Oʻzbekistonning ushbu muhim xalqaro tuzilmaga saylanishi, shubhasiz, mamlakatimizda inson huquq va erkinliklari hamda qonuniy manfaatlarini izchil taʼminlashga qaratilgan keng koʻlamli islohotlarning amaliy natijasidir.

Zero, soʻnggi yillarda mamlakatimizda inson huquqlari sohasida koʻp ishlar qilindi. Birgina sohaning qonunchilik asoslarini takomillashtirish boʻyicha 30 dan ziyod qonunlar qabul qilindi. Parlamentimiz tomonidan 10 dan ortiq xalqaro shartnomalar, Xalqaro mehnat tashkilotining muhim Konvensiyalari ratifikatsiya qilindi.

Bir soʻz bilan aytganda, soʻnggi yillarda Oʻzbekiston yetakchisining BMT Bosh Assambleyasi minbarlarida 40 ga yaqin tashabbusi ilgari surildi va ular hayotga toʻliq joriy etilayotgani bilan gʻoyatda ahamiyatlidir. Zotan, mamlakatimizning Birlashgan Millatlar Tashkiloti bilan faol hamkorlik olib borishi Oʻzbekistonning milliy manfaatlariga xizmat qiladi.

Qodir JOʻRAYEV,
Oliy Majlis Qonunchilik palatasining
Xalqaro ishlar va parlamentlararo
aloqalar qoʻmitasi raisining oʻrinbosari