Ham imtihon, ham imkoniyat

Mustaqil Oʻzbekiston tarixida toʻrtinchi (umuman olganda beshinchi referendum, birinchisi mustaqillikdan oldin oʻtkazilgan) referendumni oʻtkazish arafasida turibmiz. Ma’lumki, mustaqil tariximizdagi ilk referendum 1991-yilning 29-dekabrida “Oʻzbekiston Respublikasining davlat mustaqilligi asoslari toʻgʻrisida”gi Konstitutsiyaviy qonuni toʻgʻri qabul qilinganligi boʻyicha, ikkinchisi 1995-yil 26-martda amaldagi davlat rahbarining vakolat muddatini 2000-yilgacha uzaytirish yuzasidan, uchinchisi esa 2002-yil 27-yanvarda respublikamizda ikki palatalik parlamentni shakllantirish va Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining konstitutsiyaviy vakolat muddatini 5 yildan 7 yilga oʻzgartirish yuzasidan boʻlib oʻtgan.

Navbatdagi referendumda amaldagi Konstitutsiyaning 65 foizga yangilangan, Oʻzbekistonni ijtimoiy davlat deb e’lon qilgan, inson huquqlari va manfaatlariga doir normalar oshirilgan, ijtimoiy himoya bilan bogʻliq normalar 3 barobarga koʻpaygan, ilgʻor konstitutsiyalar tajribalari inobatga olingan, shuningdek keng jamoatchilik – yoshlar, xotin-qizlar, tadbirkorlar, huquqshunoslar, pedagoglar, bir soʻz bilan aytganda Oʻzbekiston xalqining takliflari chuqur oʻrganilgan holda ishlab chiqilgan yangi tahriri umumxalq ovoziga qoʻyiladi.

Bu kabi katta siyosiy tadbirlarni islohotlarni bosqichma-bosqich amalga oshirayotgan mamlakatlar, jumladan Oʻzbekiston aholisi uchun ham imtihon, ham imkoniyat sifatida koʻrish mumkin. Imtihon deyilganda, mamlakat aholisining Vatani taraqqiyotiga daxldorlik darajasi, fuqarolik pozitsiyasini namoyon etishi sinovdan oʻtsa, imkoniyat deyilganda keng jamoatchilik referendum targʻibotlari jarayonlarida amalga oshirilayotgan islohotlar, qonunchilikka kiritilayotgan oʻzgarishlardan odatdagidan koʻproq va turli usullarda boxabar etiladi. Natijada jamiyatda siyosiy madaniyat, huquqiy ong darajasi oshishiga yaxshi imkon tugʻiladi. Bundan tashqari, nufusining yarmidan koʻpini yoshlar tashkil etuvchi hamda ularning aksariyat qismi hayotida ilk bor bunday siyosiy jarayonlarda bevosita ishtirok etuvchi mamlakatning yoshlari uchun muhim tajriba boʻladi.

Referendumda ishtirok etuvchi har bir inson, har bir vatandoshimiz, eng avvalo, yangi tahrirdagi konstitutsiyaviy qonun loyihasida taklif qilinayotgan oʻzgartish va qoʻshimchalar bilan batafsil tanishib chiqishi lozim. Shundagina referendum har tomonlama muvaffaqiyatli va samarali boʻladi, deb hisoblayman. Oʻylaymanki, huquqiy demokratik davlat va kuchli fuqarolik jamiyati institutlarini rivojlantirish yoʻlida hech qaysi birimiz befarq boʻlmaymiz.

Dilnur A’zamov,

“Yuksalish” umummiliy harakati

Samarqand viloyat boʻlinmasi bosh mutaxassisi,

Oliy Majlis Qonunchilik palatasi huzuridagi Yoshlar parlamenti a’zosi