Himoya orderi yetarlimi? Yoki eʼtiborsizligimiz qimmatga tushayotgani haqida mulohaza

Xotin-qizlarga himoya orderi tushunchasi hayotimizga kirib kelganiga hali koʻp boʻlgani yoʻq. Ammo birgina bu terminning oʻzi hayotimiz mazmuni, feʼlimiz va kundalik turmushimiz haqida chuqurroq oʻylab koʻrishimizni taqozo etmapyatimi? Zotan, ayollar intiqib kutadigan bayram kunlari boʻlgan voqelik buni yana bir bor isbotladi. Pedofillikda gumonlanayotgan shaxs  8 mart kuni Samarqand shahridagi oʻquv markazidan chiqib, uyiga borish uchun taksi toʻxtatgan 13 yashar qizni olib, tumanlardan biriga yoʻl olgan. Mast holda boʻlgan haydovchi yoʻlda mashinasining balloni yorilib, toʻxtashga majbur boʻlganda, qiz mashinadan tushib qochgan va odamlardan yordam soʻragan. Samarqand viloyati IIB matbuot xizmatining maʼlum qilishicha, huquqni muhofaza qilish organlari tomonidan olib borilgan tezkor tadbirlar natijasida S.U. qoʻlga olingan. Unga nisbatan Jinoyat kodeksining 137-moddasi (Odam oʻgʻirlash) 2-qismi “a” bandi bilan jinoyat ishi qoʻzgʻatilib, gumonlanuvchi protsessual tartibda qamoqqa olingan. Menimcha, bu holat qator savollarni tugʻdiradi. Masalan, voqelikning asl sababchisi gumonlanuvchi tarzida qoʻlga olinibdi, qoʻlga olinmaganda u qilmishini yana takrorlashi mumkin emasmidi? Bungacha yana qancha qizlarning shaʼnini bulgʻagan boʻlishi mumkin-ku. Axir bayram kuni uning “oʻljasi”ga aylangan qizcha tasodif tufayli qochib qutulmaganda uning taqdiri ayanchli kechmasligiga kafolat bormi? Oʻylab koʻrishimiz kerak. Tuman Kengashi deputati sifatida tahlil qilib koʻrganman. Toyloq tumanida 2023 yilning yanvar oyi davomida 26 ta oilaviy ajrim qayd etilgan. Bu mavjud 50 ta mahalla fuqarolar yigʻinining har biriga 2 tadan koʻp toʻgʻri kelmoqda. Yomon tomoni shundaki, ajrimlar tufayli 21 nafar farzandlar yetim boʻlib qoldi. Tahlillarga koʻra, yosh nikohlanuvchilarning oilaviy hayotga tayyor emasligi oqibatida 3 ta ajrim boʻlgan. Xiyonat sababli 1 ta, spirtli ichimlik va giyohvand moddalar isteʼmol qilish oqibatida 4 ta, xarakteri toʻgʻri kelmaganligi oqibatida 6 ta ajrim qayd etilgan. Bularning hammasi biz, kattalar farzandlarimizni hayotga tayyorlashdagi eʼtiborsizligimizning inʼikosi emasmi? Raqamlar yoshi kattalarning oʻzimizga tarbiya kerak boʻlmayaptimi, degan savol tugʻdiradi. Chunki Toyloq tumanida qayd qilingan ajrimlarning 40 foizga yaqini, yaʼni 10 tasiga 3-shaxs aralashuvi sabab boʻlgan.

Oʻylab koʻrishimiz, qayoqqa qarab ketayotganimiz va nimalarga eʼtibor qilayotganimizga eʼtiborli boʻlish kerak emasmi? Axir zamon oʻzgardi, shunga monand davlat siyosatida tub burilishlar boʻlyapti. Davr bilan hamohang boʻlish atrof-chetga beparvolikni, oʻz qobigʻimizga oʻralib qolishni anglatmaydi-ku.

Qilmish-qidirmish, ammo...

Yuqorida qayd qilingan voqelikda oʻquv markazdan uyiga qaytayotgan qiz yoʻl-yoʻlakay odam olayotgan mashinaga oʻtirgan. Albatta, ming qilganda ham u jabrlanuvchi, ammo yuzlab qonuniy kirakashlar turganda bu yoʻldan yurishi toʻgʻrimi?

Umuman, hayotda duch kelinadigan har qanday vaziyatlarda qonuniy yoʻl tutishni oʻgʻil-qizlarimizga oʻrgatish biz, kattalarning birinchi galdagi vazifamiz emasmi? Toʻgʻri, qilgʻilikni qilgan oʻsha odam jazosini oladi. Ammo bu bilan bolalarimizda qonunga hurmat shakllanib qolmaydi. Demak, farzandlarimizga qanday tarbiya berayotganimiz, ularni katta hayotga qay tariqa tayyorlatganimizni tahlil qilib, galdagi vazifalarimizni belgilab olishimiz shart.

Nilufar Akramova,
Xalq deputatlari Toyloq tumani Kengashi deputati.