Madaniy faoliyat sohasida xususiy sektor hissasi ortadi

Yaqinda Prezidentimiz tomonidan “Ma’muriy islohotlar doirasida madaniyat va turizm sohasida davlat boshqaruvini samarali tashkil qilish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Farmon imzolandi.

Unda 2024-2026 yillarda xalqaro festivallar, forumlar va respublika darajasidagi madaniy-ommaviy tadbirlarni tashkil etish va o‘tkazish ishlari bosqichma-bosqich xususiy sektorga o‘tkazilishi belgilandi.

Darhaqiqat, Yangi O‘zbekistonni bunyod etishning navbatdagi bosqichida mamlakatimiz zamonaviy sivilizatsiyalashgan bozor iqtisodiyotiga dadil qadam qo‘yar ekan, davlat va biznesning barcha sohalari kabi o‘zaro manfaatli hamkorlikni madaniy faoliyatda keng targ‘ib etmoqni taqozo qilmoqda.

Ma’lumki, oxirgi yillarda qabul qilingan qator qonun, farmon va qarorlar aynan davlat, mahalliy hokimiyat organlari va biznes vakillari, madaniyat sohasi mutaxassislari, madaniy loyihalar mualliflari o‘rtasidagi o‘zaro keng ko‘lamli samarali hamkorlikni tashkil etishning yangi istiqbollarini ochmoqda.

Sohada erishilgan yutuqlar bilan birga, o‘z yechimini kutayotgan ayrim masalalar ham bor. Bugungi kunda madaniyat muassasalari aholi tomonidan ortib borayotgan madaniy ehtiyojlarga to‘laqonli yechim topishi qiyin, albatta. Bundan farqli o‘laroq, xususiy sektorning barcha yangiliklarga tez munosabat bildirishi, ularni tezda amaliyotga tatbiq eta olishi, ko‘ngilochar va sport inshootlarini qurish bilan bog‘liq loyihalarni bajarishga doir moliyaviy-tashkiliy salohiyatining mavjudligi, eng zamonaviy jihozlar va malakali kadrlarga yetarli mablag‘ sarflash iikoniyatiga ega bo‘layotgani odatiy holga aylandi.

Ushbu imkoniyatlar tufayli xususiy sektorga imtiyozlar berish, davlat yoki mahalliy hokimiyatga tegishli bo‘lgan mulkni ijaraga berish, shu jamladan “investitsiya komponenti bilan ijaraga berish” asosidagi davlat-xususiy sheriklik, investitsiya shartnomalari, aksiyalarda ishtirok etish kabi hamkorlik shakllari tobora takomillashmoqda.

Xususiy sarmoyani davlat va mahalliy hokimiyatlar tasarrufidagi madaniyat va san’at muassasalariga yo‘naltirish huquqini qo‘lga kiritib, ularning faoliyatini qo‘llab-quvvatlab, har tomonlama rivojlanishini ta’minlaydi hamda shu vaqtning o‘zida o‘z brendini targ‘ib qilish orqali boshqa shakllardagi moddiy va nomoddiy foyda keltiradi.

Bunday biznes sheriklik, birinchi navbatda, jahon amaliyotida tovar ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatishning eng jadal rivojlanayotgan sohasi sifatida tan olingan madaniyat tarmoqlarini rivojlantirish bilan bog‘liq.

Madaniyat sohasi o‘zining tashkiliy-huquqiy shakliga ko‘ra, ko‘proq kichik va o‘rta biznes bilan bog‘liq bo‘lgani sababli, bugungi kunda uni davlat va mahalliy qo‘llab-quvvatlash chora-tadbirlari orqali tarmoqning o‘ziga xosligi va ijtimoiy-iqtisodiy samaradorligini hisobga olgan holda belgilash zarur.

Yurtimizda madaniy faoliyatning rivojiga katta urg‘u berilayotgani hamda madaniy-omaviy tadbirlarning yildan-yilga ko‘payib borayotganini hisobga olib, davlat siyosatining ushbu yo‘nalishini soha mutaxassislari bo‘lgan xususiy sektorga topshirish bugungi kun uchun dolzarb masala bo‘lib bormoqda.

Davlatimiz rahbarining Farmonida madaniy-ommaviy tadbirlarni tashkil etish va o‘tkazish ishlari bilan bog‘liq vazifalarning samarali amalga oshishida xususiy tadbirkorlarning soha rivojidagi qatnashuvini ta’minlash orqali mamlakatimizda san’at va madaniyat menejmentini rivojlantirish nazarda tutilmoqda.

Darhaqiqat, jahon tajribasidan ma’lumki, san’at va madaniyat menejmenti madaniy merosni tanlash, saqlash, taqsimlash kabi jarayonlar bilan bevosita bog‘liq bo‘lib, madaniy faoliyatni tashkil etish, bu sohada muayyan strategiya ishlab chiqish hamda nazorat olib borish kabi vazifalar majmuini tashkil etadi.

Bu borada madaniyat sohasidagi yagona davlat siyosatini yuritish prinsiplariga to‘laqonli rioya etish muhim hisoblanadi.

Yurtimizda madaniy-ommaviy tadbirlarni tashkil etish va o‘tkazish ishlarining xususiy sektorga o‘tkazilishi yurtimizda madaniyat sohasiga oid qonunchilikni yanada takomillashtirish, unda madaniy sohaning rivojiga samarali xuquqiy maydon bo‘ladigan to‘g‘ridan-to‘g‘ri ishlaydigan me’yorlarni kiritishni taqozo etadi.

Darhaqiqat, madaniy-ommaviy tadbirlarning xususiy sektorga berilishi iqtisodiy ahamiyat kasb etibgina qolmay, balki uning mazmun-mohiyatini tuzish borasida ham erkinlik berilishini taqozo etadi. Ya’ni tadbirlarning asosiy qismiga oid bo‘lgan badiiy yechim endilikda sohaning yetuk ustalari tomonidan mustaqil ravishda tuziladi va amalga oshiriladi. Bu esa, yangi tahrirdagi Konstitutsiyamizning 53-moddasida belgilab berilgan badiiy ijod erkinligining kafolati bo‘lib xizmat qiladi.

Iqtisodiy qiymatga ega bo‘lgan madaniy loyihalar noyob madaniy mahsulot sifatida tadbirkorlar uchun jozibador bo‘lib, o‘zining ijodiy va ma’naviy ahamiyatiga ham ega bo‘ladi.

Oydin ABDULLAYEVA,

Oliy Majlis Qonunchilik palatasi Fan, ta’lim, madaniyat va

sport masalalari qo‘mitasi a’zosi