Maktabgacha taʼlimni rivojlantirish — kelajak sari dadil qadam

Soʻngi yillarda mamlakatimizda maktabgacha taʼlim rivojiga alohida eʼtibor qaratilib kelinmoqda. Maktabgacha taʼlim tizimini yanada takomillashtirish, samarali davlat boshqaruvi tizimini yaratish, maktabgacha taʼlim muassasalari davlat va nodavlat tarmogʻini kengaytirish, moddiy-texnika bazasini mustahkamlash, ularni malakali pedagog kadrlar bilan taʼminlash, maktabgacha taʼlim muassasalariga bolalarni qamrab olishni keskin oshirish, taʼlim-tarbiya jarayonlariga zamonaviy taʼlim dasturlari va texnologiyalarini tatbiq etish orqali bolalarni har tomonlama intellektual, maʼnaviy-estetik, jismoniy rivojlantirish hamda ularni maktabga tayyorlash sifatini tubdan yaxshilashga qaratilgan qator farmon va qarorlar qabul qilinib, amaliyotga tatbiq etilmoqda.

Xususan, Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga hamda xalqimizga yoʻllagan Murojaatnomasida ham mamlakatimizda kelgusi besh yilda bolalarning maktabgacha taʼlimga qamrovini 80 foizga yetkazish, buning uchun yangi muassasalar qurish, bogʻchalar sonini koʻpaytirish, ulardagi taʼlim va tarbiya sifatini tubdan yaxshilash boʻyicha alohida dastur qabul qilinishi taʼkidlandi. Sohani rivojlantirish uchun qator vazifalar belgilangani kelajagimiz egalari jajji bolajonlarning porloq kelajagi yoʻlida qoʻyilgan dadil qadamlardan biri boʻldi desam mubolagʻa boʻlmaydi.

Taʼkidlash joizki, olib borilayotgan islohotlar samarasi oʻlaroq soʻngi yillarda mamlakatimiz hududida bolalarni maktabgacha taʼlim bilan qamrab olish darajasi 27 foizdan 70 foizga yetdi. Davlat tomonidan berilgan imkoniyat va imtiyozlar natijasida xususiy va oilaviy bogʻchalar ham koʻpayib, bugungi kunda barcha maktabgacha taʼlim muassasalarida 2 milliondan ortiq bola tarbiyalanmoqda. 2022 yilda yurtimizda YuNESKOning Maktabgacha taʼlim boʻyicha tashkil etilgan Umumjahon anjumanida ham bu islohotlar yuksak eʼtirof etilgani barchamizga quvonch va faxr hissini beradi.

Rivojlangan mamlakatlarda, kelajak avlod — yoshlar tarbiyasiga eng oliy darajada ahamiyat qaratib kelinadi. Zero, yoshlik shunday jarayonki, unda yoshlar niholga qiyoslanadi, bu nihol yo shamol, yoki tabiiy taʼsirlarda qiyshiq boʻlishi ham yoki koʻzni quvnatadigan darajada goʻzal boʻlib oʻsishi ham mumkin. Quvonarli jihati bugungi kunda ana shu yosh nihollarning toʻgʻri va koʻzni quvnatadigan goʻzal darajada oʻsishi uchun davlatimiz rahbari boshchiligida maktabgacha taʼlim sohasida keng koʻlamli islohotlar amalga oshirildi. Аvvallari odamlar tasavvur qilmagan darajada imkoniyatlar, shart-sharoitlar yaratib berildi. Chekka qishloqlarda davlat dasturi asosida tubdan yangi bolalar bogʻchalari qurib, foydalanishga topshirildi. Bularning tag zamirida barkamol avlodning bilimli, zukko boʻlib yetishishi, kelajagi porloq boʻlishi yoʻlidagi ulkan maqsadlar yotibdi.

Xalqimizda bejizga “Yoshlikda olingan bilim toshga oʻyilgan naqsh kabidir” degan ibratli naql aytilmagan. Binobarin, mutaxassislarning ilmiy xulosasiga koʻra, inson oʻz umri davomidagi barcha axborot va maʼlumotning 70 foizini 5 yoshgacha boʻlgan davrda olar ekan. Ilm olish uchun eng afzal davr bu insonning yoshlik chogʻidir. Chunki yoshlikda bolaning xotirasi kuchli boʻladi. Bu vaqtda olingan ilm bola xotirasida uzoq vaqtgacha saqlanib qoladi. Shuningdek, yoshlikda har xil tashvish va yumushlardan uzoq boʻlgan bolaning fikri faqat oʻqishda boʻlib, natijada u ilmni yaxshi oʻzlashtiradi. Shu boisdan ham maktabgacha taʼlim tashkilotlarining asosiy vazifasi jismoniy va psixologik jihatdan sogʻlom, maʼnaviy barkamol, mehnatga tayyor shaxsni shakllantirib berishdan iborat. Shuningdek, bolalarda ijtimoiy-dunyoviy bilimlarni egallashga boʻlgan intilish, ijtimoiy faollikning ortishida bogʻcha tarbiyasi hal qiluvchi omil boʻlib, bolaning komil inson boʻlib shakllanishida alohida oʻrin tutadi.
Аlbatta, bugungi tobora murakkablashib, globallashib borayotgan jamiyatda insoniyatning komillik sifatlarini saqlab qolish eng muhim masala hisoblanadi. Shu bilan bir qatorda yosh avlodga taʼlim-tarbiya berish, ularni maʼrifat va madaniyat sari yetaklash ham oʻzining dolzarbligini yoʻqotgan emas. Bu masalalarning yechimni eng avvalo maktabgacha taʼlim tizimidan izlash toʻgʻriroq boʻlar edi deb hisoblayman. Darhaqiqat, farzand, yosh avlod tarbiyasi dunyodagi barcha ishlardan koʻra muhim va masʼuliyatli hisoblanadi. Bolaning koʻziga boqib kelajakni koʻrolgan tarbiyachi, masʼullar uning tarbiyasi jamiyatga manfaat yoxud zarar keltiradigan jiddiy mehnat ekanini aniq his qila oladilar. Zero, bu shunday mehnatki, astoydil ixlos va chiroyli niyat bilan ado etilsa, rohatini bir oila emas, balki butun jamiyat, Vatan koʻradi.
Prezidentimizning taʼbiri bilan aytganda, “Hayotimizda hal qiluvchi ahamiyatga ega boʻlgan taʼlim-tarbiya tizimi haqida gapirganda, Аbdulla Аvloniy bobomizning dono fikrlarini takror va takror aytishga toʻgʻri keladi: taʼlim-tarbiya — biz uchun hayot-mamot masalasidir. Qaysi sohani olmaylik, biz zamonaviy yetuk kadrlarni tarbiyalamasdan turib biron-bir oʻzgarishga, farovon hayotga erisha olmaymiz. Bunday kadrlarni, millatning sogʻlom genofondini tayyorlash, avvalo, maktabgacha taʼlim tizimidan boshlanadi”, - degan soʻzlarini unutmagan holda, sohada amalga oshirilishi koʻzda tutilgan islohotlarga kamarbasta boʻlishimiz lozim.

Zilola Dusanova,
partiya faoli,
Urgut tumanidagi 43-davlat maktabgacha taʼlim tashkiloti mudirasi