O‘zbekiston tashabbuslari dunyo hamjamiyati e’tiborida

Bugungi Yangi O‘zbekiston dunyoning ko‘plab rivojlangan davlatlari bilan teng va manfaatli aloqalarni yo‘lga qo‘yish bilan birga, xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlikni rivojlantirib bormoqda. Jumladan, mamlakatimiz 1992 yil 2 mart kuni BMTga a’zo bo‘ldi va Tashkilot oldida o‘z zimmasiga olgan majburiyatlarini bajarib kelmoqda.

Keyingi olti yil ichida O‘zbekiston va BMT o‘rtasidagi o‘zaro hamkorlik yuksak darajaga ko‘tarildi. Hamkorlik doirasida so‘ngi yillarda 140 ta qo‘shma dastur va loyihalar muvaffaqiyatli amalga oshirilgan. O‘zbekiston tashabbusi bilan BMT Bosh Assambleyasining 6 ta rezolyutsiyasi qabul qilindi. Orolbo‘yi mintaqasi aholisini ijtimoiy jihatdan qo‘llab-quvvatlash maqsadida maxsus Trast fondi faoliyati yo‘lga qo‘yildi.

Prezidentimiz Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 78-sessiyasidagi nuqtida ko‘plab dolzarb masalalar yechimiga qaratilgan aniq taklif, amaliy tashabbuslarni ilgari surdi. Xususan, yangi O‘zbekiston barpo etish siyosati mamlakatimizda qat’iy davom ettirilayotgani va davlatimiz huquqiy dunyoviy, demokratik va ijtimoiy davlat ekanligiga urg‘u berib, mamlakatimizda demokratiya va adolat tamoyillarini mustahkamlashga qaratilgan tub islohotlar “Inson qadri va manfaatlari uchun” degan ezgu g‘oya asosida dadil ilgarilab borayotganini e’tirof etdi.

Joriy yil aprel oyida umumxalq referendumi orqali qabul qilingan, yangilangan Konstitutsiyamiz xalqimiz tomonidan juda katta faollik bilan qabul qilinganiga dunyo hamjamiyatining e’tiborini qaratib, unda millati, tili va dinidan qat’iy nazar, barcha fuqarolarning tengligi, inson xuquqlari, so‘z va vijdon erkinligi ta’minlanishi, majburiy mehnat taqiqlanishi kafolatlab qo‘yilgani va buning uchun jinoiy javobgarlik belgilangani ta’kidlab o‘tildi.

Mamlakatimiz rahbari BMTning yuksak minbaridan turib global va mintaqaviy dolzarb masalalar yechimiga qaratilgan bir qator tashabbuslarni ham ilgari surdi. Majburiy va bolalar mehnatiga qarshi kurashni butun dunyo miqyosida kuchaytirish, Markaziy Osiyo yoshlarini rivojlantirishga ko‘maklashish bo‘yicha ishchi guruh tashkil etish hamda uning doirasida “Markaziy Osiyo yoshlarining kun tartibi – 2030” dasturini ishlab chiqish kabilar shular jumlasidan.

Birlashgan Millatlar Tashkiloti shafeligida 2024 yilda yurtimizda “Ijtimoiy himoya: barqaror taraqqiyot sari yo‘l” mavzusida butunjahon konferensiyasi hamda O‘zbekistonda “Islom – tinchlik va ezgulik dini” mavzusida xalqaro konferensiyalarini o‘tkazish taklif qilindi.

Davlatimiz rahbari ushbu tarixiy nutqda mamlakatimizda gender tenglik bo‘yicha olib borilayotgan islohotlarga alohida to‘xtalib, xotin-qizlarning davlat boshqaruvidagi ulushi qariyb 35 foizni, oliy ta’limga qamrov esa o‘tgan yilda 49 foizni tashkil qilganini e’tirof etdi.

Shu bilan bir qatorda, xotin-qizlarning huquq va erkinliklari, qonuniy manfaatlarini himoya qilish bo‘yicha olib borilayotgan islohotlarga dunyo hamjamiyati e’tiborini qaratdi. Milliy qonunchiligimizda ayollar va bolalarni zo‘ravonlikdan himoya qilish alohida qonun bilan mustahkamlab qo‘yilganini bildirdi. Prezidentimiz olib borilayotgan islohotlarda BMTning xotin-qizlar tuzilmasi bilan hamkorlikni yanada kengaytirishdan manfaatdor ekanligimizni aytib, mamlakatimizda “Osiyo xotin-qizlari” forumini tashkil etishni taklif qildi.

Nutqda sayyoramiz miqyosidagi ekologik vaziyat keskinlashib, iqlim muammolari bioxilma-xillik yo‘qolishi, atrof-muhitning ifloslanishi kuchayotganiga, shuningdek orol dengizi fojeasi sababli yuzaga kelgan global muammolarga qarshi kurashda O‘zbekiston o‘z imkoniyatlari darajasida harakat qilayotganiga urg‘u berilib, orol dengizining qurigan tubida 1,7 mln gektar yerda qurg‘oqchilikka chidamli o‘simliklardan iborat yashil hududlar barpo etilgani e’tirof etilgan holda, xalqaro hamjamiyatni ushbu sa’y harakatlarni qo‘llab-quvvatlashga chaqirdi.

BMTga a’zo davlatlar e’tiborini, mintaqada havo harorati o‘rtacha 1,5 gradusga ko‘tarilishi oqibatida osiyo mintaqasidagi ikki daryo Amudaryo va Sirdaryoning oqimi 15 foizga kamayib ketayotgani, natijada mintaqada yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan oqibatlarga qaratib, “Markaziy Osiyo suv tejaydigan texnologiyalar platformasini yaratish jarayonida “Birlashgan millatlar tashkiloti-suv resurslari” mexanizmini ishga solib, eng ilg‘or texnologiyalarni jalb qilish tarafdorimiz”, dedi.

Xulosa o‘rnida aytish mumkinki, Prezidentimiz tomonidan ilgari surilgan aniq taklif va amaliy tashabbuslar mamlakatimizning xalqaro maydondagi o‘rnini yanada mustahkamlab, rivojlanib borayotgan Yangi O‘zbekiston va uning xalqi manfaatlariga xizmat qiluvchi tub islohotlarning bardavom bo‘lishida hamda Markaziy Osiyo mamlakatlari uchun umumiy bo‘lgan muammolarga yechim topilishida katta turtki bo‘ldi, desak mubolag‘a bo‘lmaydi.

Zuxra IBRAGIMOVA,
Oliy Majlis Qonunchilik palatasi
Spikeri o‘rinbosari