Sud qarorlarini qayta ko‘rishning yangi mexanizmlari joriy etiladi

Oliy Majlis Qonunchilik palatasidagi “Adolat” SDP fraksiyasining yig‘ilishida ko‘rib chiqilgan dastlabki hujjat — “Sud qarorlarining qonuniyligi, asosliligi va adolatliligini tekshirish tartibi takomillashtirilishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik protsessual kodeksiga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi qonuni loyihasi bo‘ldi.

So‘nggi yillarda “Yangi O‘zbekiston – yangi sud” prinsipi doirasida aholining odil sudlovga erishish imkoniyatlarini yanada kengaytirishga, insonning qadr-qimmati ustuvorligini ta’minlashga qaratilgan izchil islohotlar amalga oshirilmoqda. Xususan, o‘tgan davrda sud-huquq tizimini yanada takomillashtirish, fuqarolarning huquqlari hamda qonuniy manfaatlarini ishonchli himoya qilish choralarini kuchaytirish, odil sudlovni samarali ta’minlash bo‘yicha ulkan ishlar qilindi.

Natijada odil sudlovni amalga oshirish jarayonida shaxslarning huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish darajasi yangi bosqichga chiqdi. Shu bilan birga, bugungi kunda sud qarorlarini qayta ko‘rish institutining tahlili mazkur institutni takomillashtirish orqali amaldagi tartibni qayta ko‘rib chiqish zarurligini ko‘rsatmoqda.

Taklif etilayotgan qonun loyihasi bilan sud qarorlarini qayta ko‘rishda viloyat sudlarining hamda ularga tenglashtirilgan sudlarning imkoniyatlaridan samarali foydalanish, shuningdek fuqarolar va tadbirkorlarning shikoyat qilish huquqidan foydalanish imkoniyatlarini yanada kengaytirish maqsadida O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik protsessual kodeksiga qator o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilmoqda.

Xususan, sudning ajrimi ustidan shikoyat berish masalasida yangi intstitut – sud ishlarini taftish tartibida ko‘rib chiqish amaliyoti joriy etilmoqda. Ya’ni, qonun loyihasida tumanlararo, tuman, shahar sudlari tomonidan birinchi instansiyada ko‘rilgan ishlarni viloyat va unga tenglashtirilgan sudlarda appellyatsiya yoki kassatsiya tartibida qayta ko‘rib chiqish vakolati berilyapti.

Bu tartib amalga oshishi bilan odil sudlovga erishishning imkoniyatlari yanada kengayadi. Bunda birinchi instansiya sudining qaroridan norozi taraflar viloyat sudiga apellyatsiya yoki kassatsiya tartibida shikoyat qilib, ularning ham natijasidan qoniqmasa, ushbu ish mazkur sudlarda taftish tartibida ko‘rib chiqiladi. Sud ishidan yana norozi bo‘lingan taqdirda viloyat va unga tenglashtirilgan sudlar tomonidan taftish tartibida ko‘rib chiqilgan ishlar Oliy sudning sudlov hay’atida qayta ko‘rib chiqiladi.

Qonun loyihasi sud qarorlarining qonuniyligi va asosliligini tekshirish mexanizmini yanada takomillashtirish, sud qarorlarini qayta ko‘rishning yangi tartibini joriy etish orqali odil sudlov sifatini hamda fuqarolarning odil sudlovga erishish darajasini yanada oshirishga, fuqarolarning buzilgan huquqlari va erkinliklarini ta’minlashga xizmat qiladi.

Fraksiya azolari ushbu qonunning “Adolat” SDP maqsad va g‘oyalari bilan uzviy bog‘liq holda ishlab chiqilgani, uning qabul qilinishi adolatli jamiyat yaratishning asosiy bo‘g‘ini hisoblangan sud tizimining yanada mukammallashuviga, fuqarolarga ushbu tizimda qulaylik va yengillik yaratilishiga imkoniyat yaratishini qayd etdilar. Qonun loyihasi yuzasidan partiya maqsad va vazifalaridan kelib chiqib o‘z fikr-mulohazalarini bildirdilar.

Yig‘ilishda deputatlar tomonidan ko‘tarilgan savollar va takliflar yuzasidan mutaxassislar tomonidan batafsil javoblar olinib, mazkur qonun loyihasi ma’qullandi.