Tibbiyotdagi islohotlar inson salomatligini ta’minlashga xizmat qilmoqda

Keyingi yillarda yurtimizda yangi davlat va jamiyat qurish yo‘lida tarixiy ishlar amalga oshirildi va bu boradagi sa’y-harakatlar ko‘lami tobora kengayib bormoqda. Ayniqsa, sog‘liqni saqlash sohasi ulkan o‘zgarishlarga yuz tutdi. Sohaga e’tibor ham munosabat ham tubdan o‘zgardi.

Ayniqsa, so‘nggi yetti yilda mamlakatimizda inson salomatligini mustahkamlash, aholiga ko‘rsatilayotgan tibbiy xizmatlar sifatini tubdan oshirish, tibbiyot muassasalarining resurslar salohiyatini yaxshilash, xalqimizning erkin va farovon yashashi, baxtli hayoti yo‘lida izchil islohotlar amalga oshirildi.

Tizimni tubdan yaxshilash bo‘yicha davlatimiz rahbarining qator farmon va qarorlari qabul qilinib, aholi sog‘lig‘ini muhofaza qilishga davlat siyosatining eng muhim yo‘nalishi sifatida e’tibor qaratildi. Avvalo, tibbiyotga ajratilayotgan mablag‘lar hajmi keskin oshirildi. Natijada o‘tgan qisqa davrda tibbiyotimizda mislsiz yangilanishlar sodir bo‘ldi.

Masalan, 2017-2021 yillarda Investitsiya dasturlari doirasida Sog‘liqni saqlash vazirligi tizimidagi jami 62 644 o‘rinli 1 370 ta tibbiyot muassasasida 7,2 trln. so‘mlik qurilish-ta’mirlash ishlari amalga oshirildi. Shundan, 211 ta obyekt yangi qurilib, 1 039 ta obyekt rekonstruksiya qilindi hamda 120 tasi mukammal ta’mirlandi.

2022-2024 yillarda esa Investitsiya dasturi doirasida 326 ta sog‘liqni saqlash obyektida 3,4 trln. so‘mlik qurilish-ta’mirlash ishlarini amalga oshirish, ularda 17 640 ta qatnov va 15 010 ta yotoq o‘rinlarini qurish va rekonstruksiya qilish belgilangan.

Sir emaski, yaqin yillargacha yurtimizda bu boradagi ahvol talab darajasida emasdi. Xususan, chekka-chekka qishloqlarda joylashgan qishloq vrachlik punktlari binolari eskirgan, aholiga sifatli tibbiy xizmat ko‘rsatish uchun yetarli sharoitlar yo‘q edi. Odamlar tibbiy xizmat sifati pastligidan oddiy kasallik tashxisi yoki muolajasi uchun uzoq yo‘l bosib poytaxtga, viloyat markazlariga borishga majbur edi.

Yana bir hayotiy misol. Bundan bir necha yil oldin O‘zbekistonda buyrak va jigar transplantatsiyasi amaliyotlari o‘tkazilmasligi oqibatida ko‘pchilik bemorlar xorijiy mamlakatlarda katta mablag‘ evaziga davolangani borishga majbur edi. Ular chet ellarda davolanishda turli mashaqqatlar, katta miqdordagi moliyaviy xarajatlar, safari davomida chet tillida so‘zlashish bilan bog‘liq qiyinchiliklarga duch kelardi.

Mamlakatimizda tibbiyot, xususan, transplantatsiya sohasiga qaratilayotgan e’tibor, uning moddiy-texnik bazasini rivojlantirish va yuqori texnologik jarrohlik amaliyotlari natijasida keyingi yillarda bu borada bir qator ijobiy natijalarga erishilmoqda. Bugungi kunda buyrak va jigar transplantatsiyasi murakkab amaliyotlarini O‘zbekistonnig o‘zida ya’ni Toshkent shahrida viloyat markazlarida o‘tkazish yo‘lga qo'yildi.

Natijada, 2017 yildan boshlab respublikamizda buyrak va jigar transplantatsiyasi amaliyoti o‘tkazilgan bemorlar soni 15 barobarga oshib, yiliga 350 tani tashkil qildi. Qolaversa, pediatriya transplantatsiyasi bo‘yicha ham tajriba va ko‘nikmalar oshirilmoqda. Turli yoshdagi bolalarga 50 ga yaqin muvaffaqiyatli buyrak transplantatsiyasi amalga oshirildi.

Bunday murakkab jarrohlik amaliyotlarni amalga oshirishda mamlakatimizda yuqori malakali tibbiy mutaxassislarga ehtiyoj katta. Shu sababli keyingi yillarda bu borada tibbiyot yo‘nalishida ilg‘or ta’lim standartlari asosida yuqori bilimga ega mutaxassislar tayyorlashga alohida e’tibor qaratilmoqda.

Shuningdek. tibbiyot sohasidagi shifokorlarga bo‘lgan ehtiyojni to‘ldirish uchun so‘nggi yillarda oliy tibbiy ta’lim muassasalari soni 11 taga yetkazildi. Bunga misol qilib, Toshkent tibbiyot akademiyasining Termiz filiali, Farg‘ona jamoat salomatligi tibbiyot instituti va Qoraqalpoq tibbiyot institutlari tashkil etilganligini keltirish mumkin.

Shu bilan birga, Toshkent, Sirdaryo, Jizzax Navoiy, Qashqadaryo va Namangan viloyatlari oliy ta’lim muassasalarida 6 ta tibbiyot fakulteti ochilganligi, Buxoro shahrida esa zamonaviy qulayliklarga ega tibbiyot kampusi bunyod etilganligini e’tirof etish lozim. Respublikamiz miqyosida 11 ta nodavlat tibbiyot instituti tashkil etilgani esa sohadagi islohotlarning amaliy ifodasidir.

E’tiborlisi, oxirgi besh yil ichida bakalavriatda 3 ta yangi ta’lim yo‘nalishlari, magistraturada 10 ta va klinik ordinaturada 6 ta yangi mutaxassisliklar tashkil etildi. Natijada bakalavriat ta’lim yo‘nalishlari bo‘yicha qabul parametrlari 2 barobarga, magistraturada – 86 foizga, klinik ordinaturada – 2,6 barobarga oshirildi.

Tibbiyot sohasidagi o‘zgarishlar haqida gapirganda tibbiyot oliy ta’lim muassasalaridagi ilmiy himoyalar soni oxirgi besh yil ichida 3 barobarga oshirilib (2017 yilda – 114 nafar (78 PhD va 36 DSc), 2022 yilda – 349 nafar (272 PhD va 77 DSc), ilmiy salohiyat 42 foizdan 49 foizga ko‘tarilganini ham alohida ta’kidlash joiz. Tibbiyot oliy ta’lim muassasalaridagi horijiy talabalar soni (2017 yilda – 145 nafar va 2022 yili 1 228 nafar) 87 foizga oshirildi.

Bundan tashqari, tibbiyot kollejlari negizida 74 ta Abu Ali ibn Sino nomidagi jamoat salomatligi texnikumlari tashkil etildi. Rossiya, Koreya, Germaniya, Turkiya, Hindiston, Italiya, Xitoy, Polsha, Belarus, Ukraina kabi qator davlatlarining 22 ta universiteti bilan 12 ta bakalavriat ta’lim yo‘nalishi, 10 ta magistratura va 8 ta klinik ordinatura mutaxassisliklari bo‘yicha xalqaro qo‘shma ta’lim dasturlari asosida kadrlar tayyorlash tizimi yo‘lga qo‘yildi.

Buxoro davlat tibbiyot institutida Turkiyaning sog‘liq bilimlari universiteti bilan hamkorlikda Turkiya tibbiyot fakulteti va Jizzax shahrida Qozon federal universiteti filiali tashkil etildi. 

Hududlarni malakali mutaxassislar bilan kafolatli ta’minlash maqsadida viloyatlar buyurtmasiga asosan manzilli o‘qishga qabul qilish yo‘lga qo‘yildi. Asosiysi, 1 ming 500 nafar shifokorlar nufuzli xorijiy klinika va universitetlarda malakasini oshirdi. O‘zingiz ayting, bir necha yil oldin bunday natijalarni tasavvur qilish mumkinmidi? Yo‘q, albatta. Bularning barchasiga mustaqillik tufayli hamda Prezidentimiz rahbarligida amalga oshirilayotgan islohotlar natijasida erishyapmiz, desam ayni haqiqat.

Mubolag‘asiz aytish mumkinki, bugun sog‘liqni saqlash sohasidagi o‘zgarishlarni odamlar o‘z hayotida sezmoqda, his etmoqda. Har bir muvaffaqiyat, har bir marra zamirida esa davlatimiz rahbarining uzoqni ko‘zlab olib borayotgan odilona siyosati mujassam. Inson qadri shu emasmi, aslida?!

Bir so‘z bilan aytganda, bugun xorijiy yetakchi ta’lim muassasalari bilan samarali hamkorlik yo‘lga qo‘yilib, shifokor va tibbiyot xodimlarining malakasini oshirish doimiy asosda amalga oshirilmoqda. Bularning barchasi inson huquq va manfaatlari hamma narsadan ustun turadigan ijtimoiy davlat qurish borasidagi sa’y-harakatlarining muhim qismidir.

Zuxra IBRAGIMOVA,

Oliy Majlis Qonunchilik palatasi

Spikeri o‘rinbosar,

"Adolat" SDP Fraksiyasi rahbari.i