“Tozalik sogʻlom hayot mezoni”

Yurtimiz kundan-kun chiroy ochib, shahar va qishloqlarimiz obod boʻlib, zamonaviy uy-joylar, koʻplab xiyobon va dam olish maskanlari bunyod etilmoqda. Shu bilan birga, hududlarni bogʻlovchi transport-logistika tizimlari, avtomobil va temir yoʻllari, koʻpriklarning qurilishi aholiga qulayliklar yaratib, xalqimizning turmush farovonligi yuksalishiga xizmat qilmoqda. Mamlakatimizda soʻnggi yillarda ijtimoiy sohada amalga oshirilayotgan tub islohotlar jarayonida atrof-muhitni asrab-avaylash, aholi salomatligini muhofaza qilish, ularning tibbiy madaniyatini oshirishga alohida eʼtibor qaratilmoqda. Bu borada “Adolat” SDPning “Tozalik yoʻlida birlashaylik” loyihasi doirasida deputatlarimiz tomonidan amaliy ishlar tizimli yoʻlga qoʻyilib, yurtimiz obodligi yoʻlida oʻzlarining munosib hissalarini qoʻshib kelmoqdalar.

Jumladan, Xalq deputatlari Romitan tuman Kengashi deputatlari Laylo Avezova, Olima Islomova tomonidan loyiha doirasida “Tozalik – sogʻlom hayot mezoni” mavzusida tuman Obodonlashtirish xodimlari hamda “Mirishkor” MFYda yashovchi fuqarolar ishtirokida tadbir tashkil etildi.

Tadbirda soʻzga chiqqan deputat L.Avezova shunday bir sharoitda ayrim fuqarolar va mansabdor shaxslarning yaratilayotgan imkoniyatlarga munosib boʻlish, muqaddas Vatanimizning obodligi yoʻlida hissa qoʻshish oʻrniga, bunday ishlarga hurmatsizlik koʻrsatish holatlari kuzatilayotganini bildirib oʻtdi.

Darhaqiqat, yurtni ozoda va pokiza saqlash, hasharlar tashkil qilish orqali mahalla va guzarlarni tozalash, ariq va zovurlar qazish, bogʻ-rogʻlar yaratish ota-bobolarimizdan qolgan azaliy qadriyatlardan sanaladi. Ajdodlarimiz xonadonni, yoʻlni, suvni muqaddas hisoblab, ularning tozaligi va pokizaligini saqlashga hamisha rioya qilishgan. Ayniqsa, suvni toza tutish, unga tupurish yoki biror narsa oqizish gunohi azim ekanligini bot-bot takrorlashgan.

Xalqimizda “Toza uyda dard qolmas”, “Uyi tozaga gard yuqmas, gard yuqsa ham, dard yuqmas” kabi naqllar bejizga aytilmagan. Globallashuv, aholi sonining oshishi, shaharlashuv jarayonlarining tezlashishi natijasida soʻnggi paytlarda bu kabi odatlarimiz biroz unutilmoqda.

- Ayrim fuqarolar tomonidan maishiy chiqindilarni belgilanmagan joylarga tashlash yoki oqava suvlarga oqizish, barg-xazonlarni yoqish, duch kelgan joylarga sigaret qoldiqlari, pista poʻchoqlari, plastik idishlar, saqich yoki sellofan paketlarni uloqtirish kabi xatti-harakatlar tez-tez uchrab turibdi. Bu esa yashab turgan makonimizning sofligi, tozaligi va aholi salomatligiga salbiy taʼsir koʻrsatmoqda. Xorij tajribasiga qaraydigan boʻlsak, Yevropa hamda Osiyoning koʻpgina ilgʻor davlatlaridа aholining tibbiy va sanitariya-epidemiologik madaniyati yuqori darajada ekanligi, fuqarolarda atrof-muhit tozaligiga daxldorlik hissi kuchliligi, shu bilan birga, ushbu tartib-taomillarni buzganlik uchun jazo choralari qonunchilik bilan qatʼiy tartibga solinganini koʻrishimiz mumkin-deydi tuman Kengashi deputati O.Islamova.

Mamlakatimizda ham oʻtgan yillar mobaynida ushbu sohalarni tartibga soluvchi meʼyoriy-huquqiy baza yaratildi. Xususan, Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 50-moddasida fuqarolarning atrof-tabiiy muhitga ehtiyotkorona munosabatda boʻlishga majbur ekanligi belgilangan. Bundan tashqari, Oʻzbekiston Respublikasining “Tabiatni muhofaza qilish toʻgʻrisida”gi, “Aholining sanitariya-epidemiologik osoyishtaligi toʻgʻrisida”gi, “Ekologik nazorat toʻgʻrisida”gi, “Suv va suvdan foydalanish toʻgʻrisida”gi, “Atmosfera havosini muhofaza qilish   toʻgʻrisida”gi va “Chiqindilar toʻgʻrisida”gi qonunlarida fuqarolar tomonidan atrof-muhitni asrab-avaylash, joylarda sanitariya-epidemiologik osoyishtalikni taʼminlashga qaratilgan huquqiy meʼyorlar mustahkamlangan. Yuqoridagi qonun hujjatlarining talablarini buzganlik uchun Oʻzbekiston Respublikasining “Maʼmuriy javobgarlik toʻgʻrisida”gi Kodeksida maʼlum bir javobgarlik choralari nazarda tutilgan. Shunga qaramasdan, qonunchiligimizda belgilangan mazkur normalar amaliyotda toʻlaqonli oʻz ijrosini topyapti, deb boʻlmaydi.

“Adolat” SDP saylovoldi dasturida, partiya sogʻliqni saqlash, atrof-muhitni muhofaza qilish sohalaridagi dolzarb muammolarni yechishga qaratilgan dasturlarda faol ishtirok etishi ilgari surilgan. Bunda partiya atrof-muhit tozaligi bilan bogʻliq muammolarni hal etishda oʻz saʼy-harakatlarini, birinchi navbatda ushbu muammolarning iqtisodiy jihatlariga qaratib, barcha ekologik muammolarni va u bilan bogʻliq fuqarolar salomatligini himoya qilish masalalarini faqat Davlat byudjetiga yuklash toʻgʻri boʻlmaydi, deb hisoblaydi. Bu yoʻlda partiya mutasaddi tashkilotlar bilan birgalikda atrof-muhit ifloslanishining oldini olish, aholi salomatligini himoya qilish bilan bogʻliq masalalarda yaqindan hamkorlik qiladi hamda “Ifloslantiruvchi toʻlashi va koʻp pul toʻlashi lozim” degan tamoyilni ilgari suradi.

Mazkur loyiha fuqarolarda shahar-qishloqlarimizni toza saqlashga boʻlgan daxldorlik hissini oshirish, xususan, ularni koʻngilli ravishda, hashar yoʻli bilan atrof-muhitning tozaligini taʼminlashga safarbar etish, yurt obodligi yoʻlida aholini birlashtirish, yoshlar tarbiyasida tozalik orqali tibbiy madaniyatni shakllantirish uchun ishlab chiqilgan.Tuman hududida obodonlashtirish, atrof-muhitni tozaligini taʼminlashgaqaratilgan bir qator tadbirlar amalga oshirildi. Tuman markaziy koʻchalarida “Toza-xudud” DUK bilan shartnoma imzolaganxonadonlar 96 foizni tashkil etadi. Shartnoma qilingan xonadon egalari esa maishiychiqindilarni avtomashinalar olib ketishi uchun qulaylik yaratish maqsadida yoʻl yoqalarida yigʻib qoʻyish holatlari uchrab turibdi. Bu esa yashab turgan makonimizning sofligi, tozaligi va aholi salomatligiga salbiy taʼsir koʻrsatmoqda.

Raxmatillo Xayitov,

“Adolat” SDP Romitan tuman Kengashi raisi.