Байрам таътили кунлари вакцина олувчиларга таъсир қилмаслиги керак

Президент фармонига биноан, бу йилги Мустақиллик байрами муносабати билан иш ҳафтаси туридан қатъи назар, идоралар, корхона ва ташкилотларнинг барча ходимларига кетма-кет беш кунлик таътил олишлари белгиланди. Унга мувофиқ 1 сентябрдан 5 сентябрга қадар дам олиш кунлари деб эълон қилинди.

Бу, албатта, энг улуғ, энг азиз байрамимиз, мустақиллигимизнинг 30 йиллик юбилейини муносиб нишонлаш учун аъло имкониятдир. Мазкур хабар байрамона кайфиятдаги халқимиз томонидан илиқ қарши олинди.

Вакцина мавзусига доир аввалги мақоламда такрорий дозалар оралиғи 60 кунгача чўзилса ҳам эмлаш ўз вазифасини бажаришига қарамай, ҳозирги эпидемиологик беқарор вазиятни инобатга олиб, аҳолини ўз вақтида, яъни муддати келгани заҳоти дарҳол эмлаш таклифини илгари сургандим. Зеро, вакцинанинг биринчи дозасини қабул қилиб, иккинчи дозага етиб келмай касалликка чалиниб, кейинги дозани олиши савол остида қолаётганлар кўп. Шундай экан, аҳолини тўлиқ эмланишини қатъий назорат қилиш муҳимдир.

Август ойининг аввалида илк бор эмланган инсонлар сентябрь ойининг биринчи ўн кунлигида такрорий вакцинага эҳтиёж сезадилар. Ойнинг илк беш куни эса дам олиш кунларига тўғри келмоқда. Албатта, тиббиётчилар ҳам мамлакатимизнинг тенг ҳуқуқли фуқароси, барча каби улуғ байрамни мароқли ўтказишга ҳақлилар. Аммо беморлар кўпаяётган, коронавирус ва пневмония сабаб ўлим ҳолатлари қайд этилаётган айни вазиятда Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан дам олиш куни тиббиётчиларга ва айнан вакцинацияга масъул шифокор ҳамда ҳамшираларга навбатчилик ташкил қилинди.

Бироқ, халқ фикри ўрганилганида, бу тамойил ҳамма ерда тенг равишда татбиқ этилмаётгани аён бўлди. Бунга юқори эҳтимол билан тизимдаги бошбошдоқлик, айрим оилавий поликлиника бош шифокорларининг масъулиятсизлиги сабаб бўлиши мумкин. Аҳолининг бир қисми байрам кунлари бўлишига қарамай поликлиника ва вакцинация хизматидан фойдаланмоқда, бир қисми эса оилавий шифокоридан “Биз ҳам одаммиз, дам оламиз”, пичингини эшитганча эмланиши орқага сурилиб қолмоқда.

Таъкидланишича, сентябрнинг илк кунларида вакцина олиши режалаштирилган кўпчиликка 31 август куни поликлиникадан қўнғироқ бўлиб, вакцина олишга таклиф қилинган. Ҳали белгиланган, телефонига ўша пайтда келган қисқа хабарда ёзилган муддат келишига 1-2 кун борлигини айтишганида ҳозиргина ССВ томонидан 21 кун оралиғида қайта эмлаш ҳақида буйруқ олганларини асос қилиб кўрсатишган. 31август куни эмланмаганлар шу билан 6 сентябрдагина бу имкониятга эга бўлишини, байрам кунлари поликлиника ишламаслигини қистириб ўтишган.

Ваҳоланки, вакцинанинг такрорий дозаси муддатини вазирлик ёки шифокор эмас, балки ана шу вакцинани ихтиро қилган иммунолог олим белгилайди. Вакцина турига қараб муддатлар фарқланади. Масалан, “Спутник” – 21 кун, “Модерна” – 28 кун, Ўзбек-Хитой вакцинаси 30 кун оралиғида такрорий қабул қилиниши белгиланган. Ёппасига 21 кун деган муддатни ўрнатган чиндан ҳам шифокорлар айтганидек вазирликми ёки поликлиника ходимлари ўзларига қулайлик яратиш, навбатчиликдан озод бўлиш учун шундай баҳоналарни ўйлаб топишяптими?

Зотан, коронавирусга қарши вакцина – режали эмлашлардан бироз фарқ қилади. У билан боғлиқ вакцинация тадбирлари аввалдан мавжуд дастурлар эмас, глобал пандемик шароитдан келиб чиқиб жорий этилмоқда. Яъни, ССВ режасидаги гепатит, кўк йўтал, қизамиқ сингари касалликларга қарши эмлаш каби ўрнатилган муддатда эмас, имкон қадар тез оммавий эмланишни бугунги вазиятнинг ўзи тақозо этмоқда. Шу боис вакцинация ва айниқса такрорий дозаларни қабул қилишлар байрам кунлари ҳам амал қилиши шарт.

Ўтган йили юртимизда коронавирус инфекцияси қайд этилгач, табиий равишда тиббиётчиларнинг иш сиғими тубдан ошди. Шунга яраша шифокорларга юксак эҳтиром кўрсатилди, коронавирусни даволашга ихтисослашган ва карантин муассасаларида меҳнат қилаётган тиббиёт ходимларининг ойлик маошлари катта миқдорда оширилди. Байрам куни, ҳамма дам олаётганда ўз оромидан кечиб, фидойилик кўрсатган ҳолда эмлаш тадбирларида қатнашадиган тиббиёт ходимларига ҳам имтиёзлар ва рағбатлар яратилиши адолатдандир.

Беш кун кичик муддатдек кўриниши мумкин, аммо беморлар антирекорди қайд этилаётган ҳозирги даврда беш соат, беш дақиқа миқдорида ҳам хушёрликни йўқотмаслик фақат ўзимизнинг фойдамизга хизмат қилади.

Баҳром АДБУҲАЛИМОВ,

“Адолат” СДП Сиёсий Кенгаши раиси