Жорий йилнинг 19 февраь куни Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан "Уруғчилик тўғрисида"ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни имзоланди.
Қонун Қонунчилик палатаси томонидан 2018 йил 8 ноябрда қабул қилинган Сенат томонидан 2018 йил 13 декабрда маъқулланган.
Мазкур Қонун қуйидаги асосий масалаларга этибор қаратилган:
уруғлик экспорти учун қулай шарт-шароитлар яратиш;
халқаро талабларга мувофиқ уруғлик категорияларини аниқлаштириш; уруғчилик соҳасидаги субъектларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятларни белгилаш ва шу орқали уруғлик сифатини яхшилаш;
Шунингдек, Қонунга мувофиқ, экинларнинг навларини такрор кўпайтириш босқичларига қараб, уруғликларнинг қуйидаги тоифалари белгиланади:
оригинал;
элита;
репродукцион.
Уруғликларни Ўзбекистон ҳудудига олиб киришга қуйидаги шартлар асосида йўл қўйилади, агар:
пахта чигити, бошоқли дон экинлари ва картошка уруғликлари Ўзбекистон ҳудудида экиш учун тавсия қилинган қишлоқ хўжалиги экинларининг давлат реестрига киритилган нав ва дурагай жумласидан бўлса;
уруғликларнинг мувофиқлик сертификати ва фитосанитария сертификати, шунингдек карантин рухсатномаси мавжуд бўлса;
уруғликлар селекция ва тадқиқот ишлари, кўргазмага қўйиш учун мўлжалланган бўлса.
Илмий мақсадларда ва навни синаш учун олиб кирилаётган ҳамда олиб чиқилаётган уруғликлар учун божхона божи ундирилмайди ва улар квоталанмайди ҳамда лицензияланмайди.
Пахта чигитини ва бошоқли дон экинларининг уруғликларини олиб чиқиш Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг хулосаси асосида Инновацион ривожланиш вазирлигининг қарорига биноан амалга оширилади. Бошқа экинларнинг уруғликларини олиб чиқиш учун махсус рухсатнома талаб этилмайди.
Ўзбекистондан олиб чиқиладиган уруғликларга Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳрининг ўсимликлар карантини бўйича давлат инспекциялари томонидан берилган фитосанитария сертификати илова қилинади.
Мазкур Қонуннинг тўлиқ матни билан қуйидаги ҳавола орқали танишишингиз мумкин:
http://adolat.uz/site/one-news?id=1209
...
Қонунчилик палатаси томонидан 2018 йил 8 ноябрда
қабул қилинган
Сенат томонидан 2018 йил 13 декабрда
маъқулланган
1-боб. Умумий қоидалар
1-модда. Ушбу Қонуннинг мақсади
Ушбу Қонуннинг мақсади уруғчилик соҳасидаги муносабатларни тартибга солишдан иборат.
2-модда. Уруғчилик тўғрисидаги қонун ҳужжатлари
Уруғчилик тўғрисидаги қонун ҳужжатлари ушбу Қонун ва бошқа қонун ҳужжатларидан иборатдир.
Агар Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномасида Ўзбекистон Республикасининг уруғчилик тўғрисидаги қонун ҳужжатларида назарда тутилганидан бошқача қоидалар белгиланган бўлса, халқаро шартнома қоидалари қўлланилади.
3-модда. Асосий тушунчалар
Ушбу Қонунда қуйидаги асосий тушунчалар қўлланилади:
апробация – ўсимликларнинг генетик (нав) жиҳатдан софлигини, зараркунандалар билан зарарланган-зарарланмаганлигини, касалликларга чалинган-чалинмаганлигини ва экиш учун мўлжалланган уруғликларнинг умумий ҳолатини аниқлаш учун далада ўтказиладиган текширув;
дурагай уруғликлар – ирсияти ҳар хил навлар, турлар
ва туркумдошларни чатиштиришдан олинган уруғликлар;
оригинал уруғликлар – нав муаллифи ёки у ваколат берган шахс томонидан етиштирилган ва кейинчалик кўпайтириш учун мўлжалланган уруғликлар;
патент эгаси (лицензиар) – селекция навига ва (ёки) дурагай уруғликларга бўлган мулк ҳуқуқини олган юридик ёки жисмоний шахс;
популяция – бир хил тупроқ-иқлим шароитида тарқалган ва бир турга мансуб бўлган, эркин чатишадиган (ирсий жиҳатдан бир-биридан фарқланадиган) ўсимликлар мажмуи;
репродукцион уруғликлар – элита уруғликлардан олинадиган кейинги авлод уруғликлари;
уруғликлар – экиш учун фойдаланиладиган уруғлар, мевалар, ўсимликнинг вегетатив йўл билан кўпайтириладиган қисмлари;
уруғликларнинг генетик (нав) сифати – муайян нав уруғлигининг генетик жиҳатдан софлигини тавсифловчи кўрсаткичлар мажмуи;
уруғликларнинг экинбоплик сифати – уруғликларнинг экиш учун яроқлилигини тавсифловчи кўрсаткичлар мажмуи;
уруғликлар туркуми – келиб чиқиши ва сифати бўйича бир хил бўлган уруғликларнинг муайян миқдори;
уруғчилик – уруғликларни етиштириш, сақлаш, реализация қилиш ҳамда улардан фойдаланиш, шунингдек уруғликларнинг генетик (нав)
ва экинбоплик сифатларини аниқлаш бўйича ўтказиладиган тадбирлар билан боғлиқ бўлган фаолият;
элита уруғликлар – оригинал уруғликларни изчил кўпайтириш йўли билан олинган уруғликлар.
4-модда. Уруғликларнинг тоифалари
Қишлоқ хўжалиги экинларининг навларини такрор кўпайтириш босқичларига қараб, уруғликларнинг қуйидаги тоифалари белгиланади:
оригинал;
элита;
репродукцион.
5-модда. Уруғчилик объектлари
Уруғчилик объектлари жумласига қуйидагилар киради:
нав;
дурагай;
популяция;
уруғликлар;
уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорлари.
6-модда. Уруғчилик субъектлари
Уруғчилик субъектлари жумласига қуйидагилар киради:
навнинг муаллифи;
уруғлик етиштирувчи;
уруғликларни реализация қилувчи;
уруғликларнинг истеъмолчиси (уруғликлардан фойдаланувчи);
уруғликларнинг генетик (нав) ва экинбоплик сифатларини аниқлаш бўйича хизматлар кўрсатувчи ташкилот.
7-модда. Уруғчилик субъектларининг ҳуқуқлари
Уруғчилик субъектлари қуйидаги ҳуқуқларга эга:
уруғчилик соҳасидаги давлат дастурларини ва бошқа дастурларни амалга оширишда иштирок этиш;
селекция ютуқларидан фойдаланиш;
уруғликларнинг кўргазма-савдоларида (кимошди савдоларида) иштирок этиш;
ўз фаолиятида инновацион технологиялардан фойдаланиш ва илм-фан ютуқларини жорий этиш;
уруғлик етиштириш бўйича ресурсларни тежовчи технологияларни қўлла ш.
8-модда. Уруғчилик субъектларининг мажбуриятлари
Уруғчилик субъектлари:
уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган майдонларнинг даврий апробациядан ўтказилишини таъминлаши;
ваколатли орган томонидан тасдиқланган уруғликларни етиштириш схемаларининг технологик талабларига, уларни сақлаш ҳамда реализация қилиш қоидаларига риоя этиши, шунингдек уруғликларнинг сифат
ва миқдор жиҳатидан сақланишини таъминлаши;
уруғликларни реализация қилишда уруғлик туркумига берилган мувофиқлик сертификатини, шунингдек дурагайлар ва навларнинг тавсифларини уруғликларнинг истеъмолчиларига (уруғликлардан фойдаланувчиларга) тақдим этиши;
ваколатли органлар билан уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган майдонларни апробациядан ўтказиши шарт.
Уруғлик етиштирувчилар, уруғликларнинг генетик (нав)
ва экинбоплик сифатларини аниқлаш бўйича хизматлар кўрсатувчи ташкилотлар ҳар бир уруғлик туркумининг генетик (нав) ва экинбоплик сифатлари бўйича тўлиқ ҳисобини юритиши шарт.
2-боб. Уруғчилик соҳасини давлат томонидан тартибга солиш
9-модда. Уруғчилик соҳасидаги давлат сиёсатининг асосий йўналишлари
Уруғчилик соҳасидаги давлат сиёсатининг асосий йўналишлари қуйидагилардан иборат:
инвестицияларни жалб этиш учун қулай шарт-шароитлар яратиш, инфратузилмани ва сервис хизматларини ривожлантириш;
илмий-тадқиқот ишларини ривожлантириш ва фаолиятнинг замонавий шаклларини жорий этиш;
уруғлик етиштиришда генетик (нав) сифат кўрсаткичларини сақлаб қолиш;
уруғликларни кўпайтиришнинг ва уруғликлар истеъмолчиларини (уруғликлардан фойдаланувчиларни) уруғликлар билан таъминлашнинг самарали тизимини яратиш;
уруғчилик субъектлари фаолиятини рағбатлантириш ва уруғлик етиштириш учун зарур шарт-шароитлар яратиш;
уруғчилик соҳасида халқаро ҳамкорликни ривожлантириш.
10-модда. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг уруғчилик соҳасидаги ваколатлари
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси:
уруғчилик соҳасида ягона давлат сиёсати амалга оширилишини таъминлайди;
уруғчилик соҳасидаги давлат дастурларини тасдиқлайди
ҳамда уларнинг амалга оширилишини таъминлайди;
уруғчилик соҳасидаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни қабул қилади;
давлат ва хўжалик бошқаруви органларининг уруғчилик соҳасидаги фаолиятини мувофиқлаштиради.
11-модда. Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг уруғчилик соҳасидаги ваколатлари
Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги:
қишлоқ хўжалиги экинлари уруғчилиги соҳасидаги давлат дастурларини ва бошқа дастурларни ишлаб чиқиш ҳамда амалга оширишда иштирок этади;
Ўзбекистон Республикаси ҳудудида экиш учун тавсия қилинган қишлоқ хўжалиги экинларининг давлат реестрини юритади;
уруғчилик соҳасидаги қонун ҳужжатларини такомиллаштириш юзасидан таклифлар ишлаб чиқади;
қишлоқ хўжалиги экинлари уруғликларининг навларини синашга доир ишларни мувофиқлаштиради;
пахта чигитини ва бошоқли дон экинларининг уруғликларини олиб чиқиш учун хулоса беради;
қишлоқ хўжалиги экинларининг экиладиган уруғликларини етиштириш ҳажмларига доир мақсадли прогноз кўрсаткичларни ишлаб чиқади;
уруғлик экинларини жойлаштириш учун уруғчилик хўжаликларини аниқлашда иштирок этади;
уруғлик экинларини апробациядан ўтказишда иштирок этади.
12-модда. Ўзбекистон Республикаси Ўрмон хўжалиги давлат қўмитасининг уруғчилик соҳасидаги ваколатлари
Ўзбекистон Республикаси Ўрмон хўжалиги давлат қўмитаси:
ўрмон хўжалиги экинлари уруғчилиги соҳасида давлат дастурларини ва бошқа дастурларни ишлаб чиқади ҳамда амалга оширади;
манзарали ўсимликларнинг уруғликларини сертификатлаштириш
ва стандартлаштиришнинг ягона тизимини яратади;
ўрмон хўжалиги экинларининг уруғликларини етиштириш учун фойдаланиладиган майдонларни апробациядан ўтказиш тартибини ишлаб чиқади;
ўрмон хўжалиги экинлари уруғликларининг нав ва экинбоплик сифатларини аниқлайди;
ўрмон хўжалиги экинлари уруғликларининг сифатини аниқлаш услубларини ишлаб чиқади ва тасдиқлайди;
ўрмон хўжалиги экинлари уруғликларининг генетик (нав) ва уруғ назоратини, лаборатория синовларини, сифати экспертиза қилинишини амалга оширишга доир қоидаларни ишлаб чиқади
ҳамда тасдиқлайди;
ўз ваколатлари доирасида ўрмон хўжалиги экинлари уруғчилиги бўйича халқаро ҳамкорликни амалга оширади.
13-модда. Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги ҳузуридаги Уруғчиликни ривожлантириш марказининг уруғчилик соҳасидаги ваколатлари
Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги ҳузуридаги Уруғчиликни ривожлантириш маркази:
қишлоқ хўжалиги экинлари уруғликларини, шу жумладан пахта чигитини ва бошоқли дон экинларининг уруғликларини тайёрлаш, улардан фойдаланиш ҳамда уларни экспорт қилишнинг замонавий тизимини шакллантиради;
маҳаллий ва хорижий селекция навларининг, шу жумладан биотехнологик навларнинг бирламчи уруғчилигини ташкил этади
ҳамда ривожлантиради;
уруғлик етиштирувчиларнинг реестрини шакллантиради ва юритади;
қишлоқ хўжалиги экинларининг экиладиган уруғликларини тайёрлаш, қайта ишлаш ҳамда сақлаш бўйича норматив талабларни халқаро стандартларга ва техник регламентларга мувофиқ ишлаб чиқади;
уруғчилик соҳасида илмий ва тажриба-экспериментал тадқиқотлар ўтказишга, ушбу соҳа корхоналарининг илмий салоҳияти ва моддий-техника базасини мустаҳкамлашга кўмаклашади;
уруғчилик бўйича халқаро ва миллий ташкилотлар билан ҳамкорлик қилади, уруғликларга экишдан олдин ишлов беришга ҳамда уларни қайта ишлашга оид инновацион технологияларни, ушбу соҳадаги ноу-хауларни жорий этади;
ўз расмий веб-сайтида маҳаллий ва чет элдан келтирилган уруғликлар, уларнинг навлари, гибридлари, тоифалари, уларни етиштириш ҳажмлари ҳақидаги, шунингдек уруғликларнинг нархлари тўғрисидаги маълумотларни эълон қилади.
14-модда. Маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг уруғчилик соҳасидаги ваколатлари
Маҳаллий давлат ҳокимияти органлари:
уруғчилик соҳасидаги давлат дастурларини ва бошқа дастурларни ишлаб чиқиш ҳамда амалга оширишда иштирок этади;
уруғчилик соҳасидаги ҳудудий дастурларни тасдиқлайди ва амалга оширади;
давлат ва хўжалик бошқаруви органлари ҳудудий бўлинмаларининг уруғчилик соҳасида тадбирлар ўтказишга доир фаолиятини мувофиқлаштиради;
суғурта уруғлик фондини ташкил этиш учун уруғчилик хўжаликларини аниқлайди;
уруғлик экинларини жойлаштириш учун уруғчилик хўжаликларини аниқлаш бўйича комиссия тузади.
15-модда. Уруғликларни сертификатлаштириш ва уларнинг сифатини назорат қилиш бўйича давлат органи
Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат қилиш инспекцияси ҳамда унинг ҳудудий бўлинмалари уруғликларни сертификатлаштириш ва уларнинг сифатини назорат қилиш бўйича давлат органидир.
16-модда. Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат
қилиш инспекциясининг уруғчилик соҳасидаги ваколатлари
Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат қилиш инспекцияси қуйидагилар устидан назоратни амалга оширади:
пахта чигитининг ва бошоқли дон экинлари уруғликларининг сифати;
қишлоқ хўжалиги экинлари навларининг генетик софлиги ва ушбу экинлар уруғликларининг сифати соҳасидаги давлат сиёсатининг ижроси, қишлоқ хўжалиги экинлари навларини жойлаштириш, районлаштириш ҳамда навли уруғликларини тайёрлаш режаларининг бажарилиши;
оригинал, элита ва репродукцион уруғликларнинг етиштирилиши, уларнинг техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатларга риоя этган ҳолда тежаб сарфланиши;
қишлоқ хўжалиги экинларининг уруғлик экинлари апробацияси тўғри ўтказилиши;
қишлоқ хўжалиги экинлари уруғликлари маҳаллий ва хорижий селекция навларининг, шу жумладан биотехнологик навларнинг бирламчи уруғчилигини ташкил этиш ҳамда ривожлантириш;
қишлоқ хўжалиги экинларининг экиладиган уруғликларини тайёрлаш, қайта ишлаш ҳамда сақлаш бўйича норматив талабларнинг халқаро стандартлар ва техник регламентларга мувофиқ ишлаб чиқилиши;
қишлоқ хўжалиги экинлари бўйича уруғликлар архивининг таркиби ва уруғликлар архивларининг юритилиши.
Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат қилиш инспекцияси сертификатлаштирилмаган ва техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатлар талабларига жавоб бермайдиган уруғликларнинг тарқатилишини тақиқлайди.
17-модда. Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат
қилиш инспекцияси органлари ходимларининг ҳуқуқлари
Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат қилиш инспекцияси органларининг ходимлари ўз ваколатлари доирасида қуйидаги ҳуқуқларга эга:
уруғликларнинг сифат кўрсаткичлари тўғрилигини ва техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатларга мувофиқлигини текшириш мақсадида зарур таҳлиллар ўтказиш учун уруғликларнинг намуналарини танлаб олиш;
уруғликларнинг муҳофаза қилинадиган навларидан қонунга зид равишда фойдаланилишини тақиқлаш;
ҳар қандай уруғлик етиштирувчининг, уруғликларни реализация қилувчининг ва уруғликлар истеъмолчисининг (уруғликлардан фойдаланувчининг) ҳудудига кириш;
уруғчилик далаларига ҳамда уруғликларнинг туркумларига
доир зарур ахборот, ҳужжатлар ва намуналарни олиш;
уруғликларни қонун ҳужжатларини бузган ҳолда етиштиришни, сақлашни, реализация қилишни тўхтатиб қўйиш ёки тақиқлаш;
мувофиқлик сертификати ва фитосанитария сертификати
ёки карантин рухсатномаси мавжуд бўлмаган уруғликлар туркумларининг ташилишини тақиқлаш;
мувофиқлик сертификати, фитосанитария сертификати ёки карантин рухсатномаси мавжуд бўлмаган уруғликларнинг Ўзбекистон Республикасига олиб кирилишига йўл қўймаслик;
қишлоқ хўжалиги экинларининг навларини янгилаш
ва жойлаштириш тартибини бузганлик учун хўжаликлар раҳбарлари ҳамда бошқа масъул шахсларга нисбатан чоралар белгилаш.
3-боб. Уруғчилик соҳасидаги фаолиятни ташкил этиш
18-модда. Уруғликларнинг генетик (нав) сифатини аниқлаш
Уруғликларнинг генетик (нав) сифати уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорларининг апробацияси, тупроғини баҳолаш, уруғликларнинг лабораторияда ўтказиладиган нав синовлари натижалари бўйича аниқланади.
19-модда. Уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорларининг апробацияси
Уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорларининг апробацияси Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги, Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги, Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат қилиш инспекцияси, Ўзбекистон фермер, деҳқон хўжаликлари ва томорқа ер эгалари кенгаши ҳудудий органларининг, шунингдек тегишли тайёрлов ҳамда таъминот ташкилотларининг, илмий муассасаларнинг қўшма қарори билан тузиладиган туман апробация комиссиялари томонидан ўтказилади.
Уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорларининг апробацияси ўсимликлар генетик (нав) жиҳатдан софлигининг, зараркунандалар билан зарарланган-зарарланмаганлигининг, касалликларга чалинган-чалинмаганлигининг ва уруғликлар умумий ҳолатининг далада ўтказиладиган текшируви орқали амалга оширилади.
Уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорларининг апробациясини ўтказиш натижаларига кўра туман апробация комиссиялари томонидан манфаатдор ташкилотлар
ва жисмоний шахсларга апробация далолатномаси берилади.
Уруғлик етиштирувчилар шахсий фойдаланишдаги уруғлик экинзорларининг апробациясини апробация далолатномаси расмийлаштирилган ҳолда ўтказишга ҳақли.
20-модда. Уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорларининг тупроғини баҳолаш
Уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорларининг тупроғини баҳолаш уруғликларни махсус участкаларда экиш ва келгусида уларнинг генетик (нав) сифатини текшириш орқали уруғликларнинг муайян турга, навга мансублигини ҳамда нав жиҳатдан софлигини белгилайди.
Уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорларининг тупроғини баҳолаш Ўзбекистон Республикаси
Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат қилиш инспекцияси томонидан ўтказилади.
Уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорларининг тупроғини баҳолашни ўтказиш натижаларига кўра манфаатдор ташкилотлар ва жисмоний шахсларга уруғликларнинг генетик (нав) сифати тўғрисида хулоса берилади.
21-модда. Уруғликларнинг лабораторияда ўтказиладиган нав синови
Уруғликларнинг лабораторияда ўтказиладиган нав синови лаборатория таҳлили ўтказиш орқали уларнинг муайян навга мансублигини белгилайди ва генетик (нав) сифатини аниқлайди.
Уруғликларнинг лабораторияда ўтказиладиган нав синови Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат қилиш инспекцияси томонидан амалга оширилади.
Уруғликларнинг лабораторияда ўтказилган нав синови натижаларига кўра манфаатдор ташкилотлар ва жисмоний шахсларга уруғликларнинг генетик (нав) сифати тўғрисида хулоса берилади.
22-модда. Уруғликларнинг экинбоплик сифатларини аниқлаш
Уруғликларнинг экинбоплик сифатлари уруғликлар туркумларидан ажратиб олинган намуналардан уруғликлар таҳлилини ўтказиш орқали аниқланади.
Уруғликлар туркумларидан намуналар ажратиб олиш, уларнинг таҳлилини ўтказиш ва уруғликларнинг экинбоплик сифатларини аниқлаш Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат қилиш инспекцияси томонидан амалга оширилади.
Уруғликларнинг экинбоплик сифатларини аниқлаш натижаларига кўра стандарт уруғликларга уруғликларнинг экинбоплик сифатлари кўрсатилган ҳолда мувофиқлик сертификати ва синов баённомаси, ностандарт уруғликларга эса уруғликларнинг экинбоплик сифатларини тасдиқловчи уруғликлар таҳлили натижаси берилади.
23-модда. Уруғликларни сертификатлаштириш
Экиш учун фойдаланиладиган уруғликлар сертификатлаштирилиши лозим.
Экиш учун фойдаланиладиган уруғликларни сертификатлаштириш қуйидагиларни ўз ичига олади:
сертификатлаштириш учун талабнома бериш ва уни кўриб чиқиш;
намуналарни бирхиллаштириш, ажратиб олиш ва лабораторияга етказиш;
лабораторияда намуналар синовини ўтказиш;
олинган натижаларни таҳлил қилиш, мувофиқлик сертификатини бериш ёки уни беришни рад этиш;
мувофиқлик сертификатларини Ўзбекистон Республикаси миллий сертификатлаштириш тизимининг давлат реестрида рўйхатдан ўтказиш.
Уруғликларни сертификатлаштириш техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатлар асосида Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат қилиш инспекцияси томонидан амалга оширилади.
Ўрмон хўжалиги экинларининг уруғликларини сертификатлаштириш Ўзбекистон Республикаси Ўрмон хўжалиги давлат қўмитаси ҳамда унинг техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатларга мувофиқ аккредитация қилинган ҳудудий бўлинмалари томонидан амалга оширилади.
24-модда. Уруғлик етиштирувчиларнинг реестри
Уруғлик етиштирувчиларнинг реестри пахта чигитининг, бошоқли дон экинлари ҳамда картошканинг оригинал ва элита уруғликларини ишлаб чиқарувчилар бўйича Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги ҳузуридаги Уруғчиликни ривожлантириш маркази томонидан юритилади.
Уруғлик етиштирувчиларнинг реестри уруғлик етиштирувчилар тўғрисидаги, янгилаб туриладиган ёзувларни ўз ичига олган маълумотларнинг ягона ахборот базасидир.
Уруғлик етиштирувчиларнинг реестрида уруғлик етиштирувчилар тўғрисидаги қуйидаги асосий маълумотлар кўрсатилган бўлиши керак:
уруғлик ишлаб чиқарувчининг номи, почта манзили, телефон рақами;
уруғлик етиштирувчи раҳбарининг фамилияси, исми, отасининг исми;
пахта чигити, бошоқли дон экинлари ва картошка уруғлари навларининг ва дурагайларининг номи, шунингдек тоифаси.
Уруғлик етиштирувчиларнинг реестридаги ахборот Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги ҳузуридаги Уруғчиликни ривожлантириш марказининг расмий веб-сайтига жойлаштирилади.
Уруғлик етиштирувчиларнинг реестрига киритганлик учун ҳақ олинмайди.
25-модда. Уруғликларни етиштириш, тайёрлаш, уларга ишлов бериш, уларни сақлаш ва улардан фойдаланиш
Уруғликларни етиштириш, тайёрлаш, уларга ишлов бериш, уларни сақлаш ва улардан фойдаланиш техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатларга мувофиқ амалга оширилади.
Қишлоқ хўжалиги ва ўрмон хўжалиги экинлари уруғликларини етиштириш, тайёрлаш, уларга ишлов бериш, уларни сақлаш ҳамда улардан фойдаланиш тартиби тегишли ваколатли органлар томонидан белгиланади.
Интеллектуал мулк объекти бўлган уруғликлардан фойдаланишга патент эгасининг (лицензиарнинг) розилиги билан йўл қўйилади.
26-модда. Уруғликларни реализация қилиш
Уруғликларни реализация қилишга уларнинг генетик (нав)
ва экинбоплик сифатлари кўрсатилган мувофиқлик сертификати мавжуд бўлган тақдирда йўл қўйилади.
Кимёвий ёки биологик ишлов берилган уруғликлар уруғликларнинг истеъмолчисига (уруғликлардан фойдаланувчига) ёки савдо тармоғига фақат қадоқланган тарзда етказиб берилади. Ҳар бир қадоқда ишлов бериш тури кўрсатилган ёрлиқ ва хавфсизлик чора-тадбирлари тўғрисидаги йўриқнома бўлиши керак.
Қишлоқ хўжалиги экинларининг қуйидаги уруғликларидан экиш (ўтқазиш) учун фойдаланиш ва ушбу уруғликларни экиш (ўтқазиш) учун реализация қилиш тақиқланади:
Ўзбекистон Республикаси ҳудудида экиш учун тавсия қилинган қишлоқ хўжалиги экинларининг давлат реестрига киритилмаган пахта чигити навлари ва дурагайларининг, бошоқли дон экинлари ҳамда картошка навлари ва дурагайларининг уруғликлари;
ўсимликлар карантини объектлари билан зарарланган уруғликлар;
техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатлар талабларига мувофиқ келмайдиган уруғликлар.
Янги ва истиқболли навларнинг уруғликларига бўлган талабдан келиб чиққан ҳолда, шунингдек уларнинг сифати бўйича мувофиқлик сертификати ёки таҳлил натижаси мавжуд бўлган тақдирда, пахта чигити, бошоқли дон экинлари ва картошка уруғликлари Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг ёки унинг ваколатли органининг рухсати билан реализация қилиниши мумкин.
Муомалага киритилаётган уруғликлар техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатларга мувофиқ тамғаланган
ва қадоқланган бўлиши керак.
Хорижий мамлакатлардан олиб кирилаётган ва карантин объектлари ҳамда ўта хавфли зараркунандалар, ўсимликлар касалликлари ва бегона ўтлар кенг тарқалган зоналарда етиштирилган уруғликларни Ўзбекистон Республикаси ҳудудида реализация қилиш тақиқланади.
27-модда. Реализация қилинадиган уруғликларга доир кафолатлар
Уруғликларни етиштириш ҳамда реализация қилиш билан шуғулланувчи уруғчилик субъектлари уруғликларнинг генетик (нав)
ва экинбоплик сифатлари мувофиқ бўлиши учун жавобгар бўлади.
Агар уруғликларни етиштириш ҳамда реализация қилиш билан шуғулланувчи уруғчилик субъектлари ушбу модданинг биринчи қисмида кўрсатилган уруғликларнинг генетик (нав) ва экинбоплик сифатларига номувофиқлиги уруғликларни етиштириш ҳамда реализация қилиш билан шуғулланувчиларга боғлиқ эмаслигини исботласа, уруғликларнинг истеъмолчиси (уруғликлардан фойдаланувчи) зарарнинг ўрни қопланишини талаб қилишга ҳақли эмас.
Олинган уруғликларга доир кафолатлар уларнинг сифати тўғрисидаги ҳужжатда кўрсатилган муддатгача амал қилади.
28-модда. Уруғликларни олиб кириш ва олиб чиқиш
Уруғликларни Ўзбекистон Республикаси ҳудудига олиб киришга қуйидаги шартлар асосида йўл қўйилади, агар:
пахта чигити, бошоқли дон экинлари ва картошка уруғликлари Ўзбекистон Республикаси ҳудудида экиш учун тавсия қилинган қишлоқ хўжалиги экинларининг давлат реестрига киритилган нав ва дурагай жумласидан бўлса;
уруғликларнинг мувофиқлик сертификати ва фитосанитария сертификати, шунингдек карантин рухсатномаси мавжуд бўлса;
уруғликлар селекция ва тадқиқот ишлари, кўргазмага қўйиш учун мўлжалланган бўлса.
Уруғликларни (бундан пахта чигити, бошоқли дон экинлари
ва картошка уруғликлари мустасно) олиб кириш чоғида аккредитация
бўйича халқаро ташкилотлар томонидан аккредитация қилинган хорижий лабораториялар ўтказган синовларнинг натижалари синов чоғида қўлланилган талаблар Ўзбекистон Республикасида амал қилаётган
шунга ўхшаш талаблардан паст бўлмаган ҳолларда тан олинади.
Илмий мақсадларда ва навни синаш учун олиб кирилаётган
ҳамда олиб чиқилаётган уруғликлар учун божхона божи ундирилмайди
ва улар квоталанмайди ҳамда лицензияланмайди.
Пахта чигитини ва бошоқли дон экинларининг уруғликларини олиб чиқиш Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг хулосаси асосида Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлигининг қарорига биноан амалга оширилади. Бошқа қишлоқ хўжалиги экинларининг уруғликларини олиб чиқиш учун махсус рухсатнома талаб этилмайди.
Ўзбекистон Республикаси ҳудудидан олиб чиқилиши лозим
бўлган уруғликларга Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар
ва Тошкент шаҳрининг ўсимликлар карантини бўйича давлат инспекциялари томонидан берилган фитосанитария сертификати илова қилинади.
29-модда. Уруғликларга қўшимча ишлов бериш, уларни утилизация қилиш ва йўқ қилиш
Экинбоплик сифатларини аниқлаш натижаларига кўра белгиланган мақсадда фойдаланиш учун яроқсиз деб топилган уруғликларга техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатларнинг қоидаларига мувофиқ қўшимча ишлов берилиши, улар утилизация қилиниши ва (ёки) йўқ қилиниши лозим.
Уруғликлар уларнинг экинбоплик сифатларини аниқлашни
амалга ошириш ва улардан кейинчалик фойдаланиш мумкинлиги
ёки уларни йўқ қилиш зарурлиги тўғрисида қарор қабул қилиш учун зарур бўлган даврда хавфсизликни таъминлайдиган шарт-шароитларга риоя этилган ҳолда алоҳида хоналарда сақланиши лозим.
Белгиланган мақсадда фойдаланиш учун яроқсиз бўлган уруғликларни утилизация қилиш ва (ёки) йўқ қилиш билан боғлиқ харажатларнинг ўрни уруғлик етиштирувчилар ва реализация қилувчилар томонидан қопланади.
30-модда. Суғурта уруғлик фонди
Табиий офатлар рўй берган ҳолларда қайта экиш учун навли уруғликлар етказиб берилишини таъминлаш мақсадида, шунингдек бошқа мақсадларда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси суғурта уруғлик фондини ташкил этади.
Суғурта уруғлик фондини ташкил этиш ва ундан фойдаланиш тартиби Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланади.
31-модда. Уруғчилик соҳасидаги илмий тадқиқотлар
Уруғчилик соҳасидаги илмий тадқиқотлар Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси, Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги ҳузуридаги Уруғчиликни ривожлантириш маркази, тегишли тармоқ илмий-тадқиқот ва олий таълим муассасалари, шунингдек бошқа илмий ташкилотлар томонидан амалга оширилади, улар:
уруғчиликнинг, уруғшуносликнинг ва навшуносликнинг илмий асосланган тизимларини;
янги ва истиқболли навларни жорий этишга доир тавсияларни;
инновацион технологияларни ва юқори сифатли уруғликлар етиштириш самарадорлигини ошириш усулларини;
уруғчиликни ахборот жиҳатидан таъминлаш тизимига
ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш бўйича дастурларни ишлаб чиқади.
32-модда. Уруғчилик соҳасида интеллектуал мулк
Патент эгалари, шунингдек лицензияга эга бўлган юридик
ва жисмоний шахслар патент билан муҳофаза қилинадиган навлар
ва дурагайларнинг уруғликларини етиштириш ҳамда улардан фойдаланиш ҳуқуқига эга.
Исталган юридик ва жисмоний шахслар патент ёки гувоҳнома билан муҳофаза қилинмайдиган навлар ва дурагайларнинг уруғликларини етиштириши ҳамда улардан фойдаланиши мумкин.
4-боб. Якунловчи қоидалар
33-модда. Уруғчилик соҳасидаги фаолиятнимолиялаштириш
Уруғчилик соҳасидаги фаолиятни молиялаштириш Ўзбекистон Республикасининг Давлат бюджети маблағлари ва қонун ҳужжатларида тақиқланмаган бошқа манбалар ҳисобидан амалга оширилади.
34-модда. Низоларни ҳал этиш
Уруғчилик соҳасидаги низолар қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда ҳал этилади.
35-модда. Уруғчилик тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун жавобгарлик
Уруғчилик тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузганликда айбдор шахслар белгиланган тартибда жавобгар бўлади.
36-модда. Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларини ўз кучини йўқотган деб топиш
Қуйидагилар ўз кучини йўқотган деб топилсин:
1) Ўзбекистон Республикасининг 1996 йил 29 августда қабул қилинган «Уруғчилик тўғрисида»ги 267–I-сонли Қонуни (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 1996 йил, № 9,
130-модда);
2) Ўзбекистон Республикасининг 1997 йил 25 апрелда қабул қилинган «Айрим қонун ҳужжатларига ўзгартишлар ва қўшимчалар киритиш, шунингдек айримларини ўз кучини йўқотган деб топиш тўғрисида»ги 421–I-сонли Қонунининг (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 1997 йил, № 4–5, 126-модда) 19-банди;
3) Ўзбекистон Республикасининг 1999 йил 15 апрелда қабул қилинган «Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартишлар ва қўшимчалар киритиш тўғрисида»ги 772–I-сонли Қонунининг (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 1999 йил, № 5, 124-модда) ХV бўлими;
4) Ўзбекистон Республикасининг 2006 йил 6 апрелда қабул қилинган «Маҳсулотлар ва хизматларни сертификатлаштириш тартиб-таомиллари соддалаштирилганлиги муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш
ва қўшимчалар киритиш тўғрисида»ги ЎРҚ–31-сонли Қонунининг (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталарининг Ахборотномаси, 2006 йил, № 4, 157-модда) 2-моддаси;
5) Ўзбекистон Республикасининг 2007 йил 21 декабрда қабул қилинган «Уруғчилик тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг 9-моддасига ўзгартиш киритиш ҳақида»ги
ЎРҚ–134-сонли Қонуни (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталарининг Ахборотномаси, 2007 йил, № 12, 605-модда);
6) Ўзбекистон Республикасининг 2018 йил 23 июлда қабул қилинган «Баъзи давлат органлари ва ташкилотларнинг фаолияти такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш
ва қўшимчалар киритиш тўғрисида»ги ЎРҚ–486-сонли Қонунининг (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталарининг Ахборотномаси, 2018 йил, № 7, 431-модда) 18-моддаси.
37-модда. Ушбу Қонуннинг ижросини, етказилишини, моҳияти ва аҳамияти тушунтирилишини таъминлаш
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ва бошқа манфаатдор ташкилотлар ушбу Қонуннинг ижросини, ижрочиларга етказилишини ҳамда моҳияти ва аҳамияти аҳоли ўртасида тушунтирилишини таъминласин.
38-модда. Қонун ҳужжатларини ушбу Қонунга мувофиқлаштириш
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси:
ҳукумат қарорларини ушбу Қонунга мувофиқлаштирсин;
давлат бошқаруви органлари ушбу Қонунга зид бўлган ўз норматив-ҳуқуқий ҳужжатларини қайта кўриб чиқишлари ва бекор қилишларини таъминласин.
39-модда. Ушбу Қонуннинг кучга кириши
Ушбу Қонун расмий эълон қилинган кундан эътиборан кучга киради.
Ўзбекистон Республикасининг
Президенти Ш. Мирзиёев
ЎзА
...
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев 19 февраль куни Сирдарё вилоятининг Сирдарё туманига ташриф буюрди.
Давлатимиз раҳбари бу ерда “Сирдарё универсал ойна” корхонаси фаолияти, фармацевтика ва озиқ-овқат тармоқлари учун шиша идишлар ишлаб чиқариш жараёни билан танишмоқда.
Ташриф давомида Ховос ва Мирзаобод туманлари, Янгиер ва Гулистон шаҳарларига бориш, саноат, қишлоқ хўжалиги, қурилиш соҳаларида амалга оширилган ишларни кўздан кечириш режалаштирилган.
Манба: Ўзбекистон Республикаси Президенти
Матбуот хизмати
...
Қарши шаҳрида Ўзбекистон “Адолат” СДП Қашқадарё вилоят Кенгашининг навбатдаги Пленуми бўлиб ўтди. Унда маҳаллий Кенгаш депутатлари, туман, шаҳар Кенгашлари раислари, партия фаоллари ва оммавий ахборот воситалари вакиллари иштирок этди.
Пленумда кун тартибидаги “Вилоят партия ташкилотлари томонидан 2018 йилда амалга оширилган ишлар ва жорий йилдаги устувор вазифалар” ҳақида партия вилоят Кенгаши раиси Рўйиддин Раупов маъруза қилди.
Нотиқ вилоят партия ташкилотларининг ўтган бир йил давомидаги фаолияти ҳақида алоҳида тўхталар экан, фаолликни ошириш, партия сафларини фидоий аъзолар билан мустаҳкамлаб бориш, тарғиботнинг таъсирчан усулларидан кенг фойдаланиш ва бу йилги сайловларда улкан муваффақиятларга эришиш юзасидан фикр-мулоҳаза юритди.
— Партиямиз ўз олдига ҳуқуқий демократик давлат барпо этиш, халқимизнинг фаровон ҳаётини таъминлаш, барча жабҳада адолат мезонларини қарор топтиришни асосий мақсад қилиб қўйган,— деди Рўйиддин Раупов. — Ўтган давр мобайнида партия ташкилотларимиз томонидан муайян ишлар амалга оширилди. Хусусан, партия аъзолари сони 7500 нафарга ошиб, белгиланган режа 102 фоизга бажарилди. БПТлар сони ҳам 2017 йилга нисбатан 2018 йилда 17 тага кўпайтирилиб, жами бошланғич партия ташкилотлари 324 тага етказилди. Ўтган йилги аъзолик бадал тўловлари режаси ҳам 110 фоизга уддаланди. Бироқ, ўз ҳудудларидаги корхона, ташкилот, маҳаллаларда БПТлар ташкил этиш ва аъзолар сонини ўстиришда Қарши шаҳар партия Кенгаши энг юқори натижага эришган бўлса, Қамаши, Миришкор, Шаҳрисабз, Яккабоғ туман Кенгашларида сусткашликка йўл қўйилди.
Партия вилоят Кенгаши раиси ўз маърузасида қилинган ишларни таҳлил қилар экан, аъзолик бадал тушуми режаси Ғузор туманида 215 фоизга уддаланганини алоҳида қайд этди ва ушбу туман Кенгаши аъзолари фаолиятига ижобий баҳо берди. Бу борадаги белгиланган вазифаларни бекаму-кўст адо этишда Чироқчи, Шаҳрисабз, Миришкор, Касби ва Китоб туман Кенгашлари эътиборсизлик билан ёндашишган. Оқибатда бадал тушуми режаси Китоб туманида 47 фоизга, Касбида 51 фоизга, Миришкорда эса 61 фоизга уддаланган холос.
Пленумда партия депутатлик гуруҳлари фаолиятига ҳам танқидий ёндашилди. Қайд этилганидек, ўтган йили партия депутатлик гуруҳлари томонидан мутасадди идораларга 242 та депутатлик сўровлари юборилиб, туман, шаҳар Кенгашлари сессияларида мансабдор шахсларнинг 11 маротаба ҳисоботи эшитилган. Сессияларга 13 та масала киритилиб, доимий комиссиялар мажлислари муҳокамасига 7 та таклиф киритилган. Бошқа туманлар билан бир хил шароитда фаолият олиб бораётган Деҳқонобод, Қарши, Миришкор, Нишон, Шаҳрисабз ва Яккабоғ туман Кенгашлари депутатлик гуруҳлари томонидан йил давомида сессия йиғилишларида бирорта ҳам масала кирилмаган.
Иштирокчилар нотиқ маърузаси юзасидан қизғин муҳокама юритишди. Айниқса, вилоят ҳокими ўринбосари, вилоят хотин-қизлар қўмитаси раиси, халқ депутатлари вилоят Кенгашидаги Ўзбекистон “Адолат” СДП депутатлик гуруҳи раҳбари Мақсуда Мустафоева ва вилоят Кенгаши ҳузуридаги “Ёш адолатчилар қаноти” етакчиси Ҳусниддин Бердимуродовнинг чиқиши йиғилганларда катта таассурот қолдирди. Улар партия фаолларининг хотин-қизлар ва ёшлар ўртасида олиб бораётган турли йўналишлардаги юзма-юз мулоқотлари, партия лойиҳалари доирасида ўтказилаётган тадбирлар аёллар ва ёшларнинг сиёсий савиясини оширишда аҳамияти катта бўлаётганини алоҳида таъкидлади. Шу билан бирга сўзга чиққанлар партия ташкилотларининг хотин-қизлар ва ёшлар билан ишлаш жараёнларини янада фаоллаштириш лозимлиги ҳақидаги фикрни ҳам илгари суришди.
Пленумда кўрилган масалалар юзасидан сўзга чиққан партиянинг Яккабоғ туман Кенгаши раиси Бойназар Доверов, партия вилоят Кенгаши раиси ўринбосари Абдулазиз Абдиев, Ғузор туман Кенгаши раиси Камолиддин Камолов, халқ депутатлари Китоб туман Кенгаши депутати Ҳаким Олимов ва бошқалар билдирилган таклиф, фикр-мулоҳазаларни қўллаб-қувватлаб, бу йилги сайлов жараёни янада мураккаб кечишини билдириб ўтишди. Сиёсий жараёнда рўй бераётган янгиликлардан ва партия веб сайти adolat.uz да чоп этилаётган хабарлардан ҳар дақиқада хабардор бўлиб бориш ҳам ҳар бир партия аъзосининг фаоллиги ва сиёсий савиясини оширишда аҳамияти катта эканлиги қайд этиб ўтилди.
Пленумда партия Сиёсий Кенгаши томонидан таъсис этилган “Адолат” кўкрак нишони билан халқ депутатлари Қашқадарё вилоят Кенгаши депутати, партия фахрийси Абдуқаҳҳор Ахмедов тақдирланди.
Шу куни тадбирда бир гуруҳ фуқароларга партияга аъзолик билетлари топширилиб, фаол иш олиб борган туман Кенгашлари раисларига партия вилоят Кенгашининг “Ташаккурномаси” ҳам тантанали равишда топширилди.
Пленумда кўрилган барча масалалар юзасидан тегишли қарорлар қабул қилинди.
Комил САХАТОВ,
Ўзбекистон “Адолат” СДП
Қашқадарё вилоят Кенгаши
матбуот котиби
...
Шу кунларда мамлакатимиздаги барча сафдошларимиз ажойиб сана – партиямиз ташкил топганлмгининг 24 йиллигини кенг нишонламоқдалар. Наманганда ҳам шу муносабат билан тадбир ўтказилди. Унинг қатнашчилари фуқароларнинг жамият сиёсий ҳаётида ўз сиёсий иродасини шакллантириши ва рўёбга чиқариши, ижтимоий ва сиёсий акцияларда, сайловлар ва референдумларда иштирок этиши ҳамда инсон манфаатларини давлат ҳокимияти органлари ва маҳаллий ўзини ўзи бошқариш органларида ўз вакиллари орқали ифода этиш ниятларидан келиб чиқиб тузилган “Адолат” СДП ўтган давр мобайнида сон жиҳатидан ўсиб, ташкилий жиҳатдан мустаҳкамланганлигини қайд этдилар. Партиямиз жамият ҳаётида тобора катта нуфузга эга бўлиб, сиёсий куч сифатидаги обрў-эътиборини оширмоқда.
Тадбирни “Адолат” СДП вилоят кенгашининг раиси Исроил Жўраев очди ва олиб борди. Партия Сиёсий Кенгаши раисининг ўринбосари Абдукамол Рахмонов тўпланганларни шонли сана билан қизғин қутлади. У “Адолат” СДП босиб ўтган йўл ҳақида сўзлаб берди. Партиямизнинг сиёсий ташкилот сифатида шаклланишига катта ҳисса қўшган инсонлар номи эсланди. Сиёсий Кенгаш, унинг марказий аппарати, Ўзбекистон Республикаси Қонунчилик палатасидаги фракциямиз олиб бораётган ишлар ҳақидаги ҳикоя кўпчиликда катта қизиқиш уйғотди. Айни пайтда шу йил декабрида бўлиб ўтадиган парламент ва халқ депутатлари маҳаллий кенгашларига сайловларга тайёргарлик мавзуси ҳам тилга олинди.
Содиқжон Усмонов, “Адолат” СДП Чуст туман Кенгашининг раиси:
– Партияга аъзо бўлганимга йигирма йилдан ошди. Бу давр биз учун ҳақиқий ўсиш ва юксалиш йиллари сифатида тарихда қолди. Аммо олдинда янада улкан вазифалар турибди. Айниқса, йил охирида ўтадиган сайловларда юқори натижаларга эришиш асосий мақсадимиз ҳисобланади. Ҳозир бу масала юзасидан пухта тайёргарлик ишлари олиб борилмоқда. Аҳоли ўртасида катта обрў-эътиборга эга фуқаролардан номзодлар таркибини шакллантирдик. Партия сафларини ўстириш юзасидан ҳам режалар ишлаб чиқлик ва амалга оширдик.
Тадбир жараёнида Ўзбекистон “Алолат” СДП сафига кириш истагини билдирган бир қатор маслакдошларимиз учун ҳам қувончли воқеа юз берди. Уларга тантанали равишда аъзолик билетлари топширилди. Янги сафдошлар орасида жамоатчиликка яхши таниш бўлган қатор инсонлар борлиги диққатга сазовордир. Улардан бири Ўзбекистон Респубдикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги таълим сифатини назорат қилиш инспекцияси раҳбари, фан доктори Абдурасул Пирназаровдир.
– Мен партиянинг сайловолди дастури ва ғоявий мақсадлари билан танишар эканман, жуда кўп ўзимга маъқул жиҳатларни кўрдим, — дейди у. — Айниқса, таълим жараёнларини такомиллаштиришга доир масалалар олға сурилганлиги кишини қувонтиради. Ўйлаймизки, биз партия фаоллари билан яқиндан ҳамкорлик қилган ҳолда иш олиб борамиз.
Ўзбекистон Адвокатлар палатаси вилоят бошқармаси вакили Абдужаббор Нишонов, вилоят белбоғли кураш федерацияси ижрочи директори Нуриддин Ғозиев ва бошқалар ҳам шу мазмундаги фикр-мулоҳазаларни билдирдилар.
Пировардида 2018 йил якуни бўйича партия ходимлари ўртасида ўтказилган бир қатор кўрик-танлов ғолибларига фахрий дипломлар ва эсдалик совғалари топширилди.
Фарҳодбек АБДУЛЛАЕВ,
Ўзбекистон “Адолат” СДП фаоли
...
2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси ва Ўзбекистон Республикасида Маъмурий ислоҳотлар концепциясини рўёбга чиқариш, шунингдек, аҳолининг ҳаёт даражасини ошириш ва ишбилармонлик муҳитини яхшилаш, бизнесни ривожлантириш мақсадида давлат хизматлари кўрсатишнинг миллий тизимини сифат жиҳатидан янги даражага ўтказиш жадал суръатларда амалга оширилмоқда.
Қисқа вақт оралиғида “ягона дарча” тамойили бўйича кўрсатилаётган давлат хизматлари сони 100 та хизматдан ортди, хизматдан фойдаланиш учун мурожаат қилаётган фуқаролар сони эса 50 баробарга ошди. Бунда кўрсатиладиган давлат хизматлари кўрсаткичи қўшимча давлат хизматлари жорий этилиши муносабати билан яна икки баробар ортиши кутилмоқда.
Бизнес юритишда ортиқча бюрократик жараёнларни тубдан қисқартириш ва давлат хизматлари кўрсатиш миллий тизимини янада ривожлантириш мақсадида:
1. 2019 йил 1 июндан бошлаб шундай тартиб белгилансинки, унга кўра:
жисмоний ва юридик шахслар давлат хизматлари марказларида (кейинги ўринларда – Марказлар) фуқаролар доимий (вақтинча) рўйхатдан ўтган жойидан ва юридик шахслар почта манзилидан (жойлашган еридан) қатъий назар, давлат хизматларини экстерриториал тамойил бўйича олишга ҳақли;
давлат хизматларини олиш учун Ўзбекистон Республикаси Ягона интерактив давлат хизматлари портали (кейинги ўринларда – Ягона портал) орқали мурожаат этганда давлат божи, йиғимлар ва бошқа тўловлар Марказлар орқали ёки бевосита хизмат кўрсатувчи органларга мурожаат этганда тўланадиган суммадан 90 фоиз миқдоридатўланади;
Ягона портал орқали кўрсатилаётган давлат хизматлари учун давлат божлари ва йиғимларнинг Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ҳузуридаги Давлат хизматлари агентлигининг (кейинги ўринларда –Агентлик) бюджетдан ташқари жамғармасига йўналтириладиган қисми 20 фоиздан 10 фоизга камайтирилади ва бўшайдиган маблағлар қолган олувчилар орасида мутаносиб равишда тақсимланади;
давлат хизматлари кўрсатувчи давлат органлари ва ташкилотлар давлат хизматларини кўрсатиш учун зарур бўлган, Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Лойиҳа бошқаруви миллий агентлиги билан биргаликда белгиланадиган рўйхат бўйича маълумотларни ўзларининг маълумотлар базаларига ва ахборот тизимларига электрон кўринишда электрон маълумотлар базаларини шакллантириш учун киритиб борадилар.
2. Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги, Ер ресурслари, геодезия, картография ва давлат кадастри давлат қўмитаси, Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Давлат персоналлаштириш маркази, давлат хизматлари кўрсатувчи бошқа идора ва ташкилотлар ахборот хавфсизлиги талабларига риоя этган ҳолда ўзларининг идоравий ахборот тизимларида, ресурсларида ва маълумотлар базаларида мавжуд ва давлат хизматларини кўрсатиш учун зарур бўлган ахборот ва маълумотлар “Электрон ҳукумат” тизими идоралараро интеграциялашув платформасига тақдим этилишини ҳамда Агентликка зарур ахборот ва маълумотлардан фойдаланиш имконини таъминласин.
3. Қуйидагилар:
Тадбиркорлик фаолияти соҳасидаги рухсат бериш тартиб-таомилларининг 2019 йил 1 апрелдан бошлаб бекор қилинадиган айрим турлари рўйхати 1-иловага мувофиқ;
Давлат хизматлари кўрсатиш тартибини белгиловчи нормалари мавжуд идоравий норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни юқорироқ юридик кучга эга норматив-ҳуқуқий ҳужжатларда мустаҳкамлаган ҳолда қайта кўриб чиқиш жадвали (кейинги ўринларда – Жадвал) 2-иловага мувофиқ;
Давлат хизматларини оптималлаштириш, давлат хизматлари кўрсатилиши учун зарур бўлган маълумотларнинг электрон базаларини шакллантириш ҳамда идоравий ахборот тизимлари ва маълумотлар базаларини “Электрон ҳукумат” тизимига интеграция қилиш бўйича тадбирлар режаси 3-иловага мувофиқ тасдиқлансин.
4. Вазирлик ва идоралар идоравий норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар Жадвалга мувофиқ қайта кўриб чиқилишини:
Агентлик, Электрон ҳукумат ва рақамли иқтисодиёт лойиҳаларини бошқариш маркази ва бошқа манфаатдор идоралар ходимларини жалб қилган ҳолда ишчи гуруҳлар тузиш;
аниқ бир турдаги давлат хизматини тартибга солувчи норматив-ҳуқуқий базани ялпи хатловдан ўтказиш;
давлат хизматларини оптималлаштириш, асоссиз чекловлар, ортиқча маъмурий тартиб-таомиллар ва эскирган тартибга солиш механизмларини бартараф этиш;
қонун ҳужжатларини қисқартириш, нормаларнинг кўплигини бартараф этиш ва уларни ягона норматив-ҳуқуқий ҳужжатга бирлаштириш орқали нормаларни тизимлаштириш;
давлат хизматлари кўрсатиш тартибларини Ўзбекистон Республикасининг “Маъмурий тартиб-таомиллар тўғрисида”ги қонунига мослаштириш;
норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларини Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасига белгиланган муддатларда киритиш орқали таъминласин.
5. Мазкур қарорнинг 3-иловасида кўрсатилган вазирлик, идора ва бошқа ташкилотлар раҳбарлари зиммасига Тадбирлар режасининг ўз вақтида ва сифатли амалга оширилиши юзасидан шахсий жавобгарлик юклансин.
6. 2019 йил 1 августдан бошлаб давлат хизматлари кўрсатишда давлат органлари ва бошқа ташкилотлар томонидан жисмоний шахслардан жамғариб бориладиган пенсия дафтарчалари, солиқ ва бошқа мажбурий тўловлар бўйича қарзи мавжуд ёки мавжуд эмаслиги тўғрисида маълумотномалар, солиқ тўловчининг ҳисобга қўйилганлиги тўғрисида гувоҳномалар, тўланган даромадлар ва жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғининг ушлаб қолинган суммалари тўғрисида маълумотномалар талаб қилиниши тақиқлансин.
Белгилансинки, давлат бошқаруви, маҳаллий давлат ҳокимияти органлари ва бошқа ташкилотлар мазкур бандда назарда тутилган ҳужжатларни давлат солиқ хизмати органлари, АТБ “Халқ банки”, Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги бюджетдан ташқари Пенсия жамғармасидан электрон ўзаро ҳамкорлик орқали фақат идоралараро интеграциялашув платформасига ахборот олиш учун уланиш йўли билан мустақил равишда сўрайдилар ва оладилар;
Давлат солиқ қўмитаси, АТБ “Халқ банки”, Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги бюджетдан ташқари Пенсия жамғармаси 2019 йил 1 июлга қадар давлат хизматлари кўрсатиш жараёнида фойдаланиладиган ахборот тизимларини такомиллаштирсин ҳамда мазкур бандда назарда тутилган ахборот ва ҳужжатларни фақат идоралараро интеграциялашув платформаси орқали тақдим этсин.
7. Агентликка Марказлар орқали давлат хизматларини жойларга чиққан ҳолда кўрсатиш (етказиб бериш) бўйича Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан тасдиқланган тарифлар асосида пуллик экспресс-хизматлар кўрсатиш ҳуқуқи берилсин. Бунда ногиронлиги бўлган шахслар ва бориш қийин бўлган туманлар аҳолисига экспресс-хизматлар текин кўрсатилиши назарда тутилсин.
8. Давлат хизматлари кўрсатувчи давлат органлари ва бошқа ташкилотлар мансабдор шахсларига:
фақат Марказлар орқали кўрсатиладиган давлат хизматларини жорий этиш бўйича тадбирларни ўз вақтида бажариш;
давлат хизматлари кўрсатиш жараёнида фойдаланиладиган ахборот тизимлари ва маълумотлар базаларининг серверларида профилактика ишларини иш вақтидан ташқарида олиб бориш;
давлат хизматлари кўрсатиш жараёнида фойдаланиладиган ўзларининг ахборот тизимлари ва маълумотлар базаларидаги носозликлар ҳақида Агентликни хабардор қилиш, шунингдек, уларни зудлик билан тузатиш чораларини кўриш учун шахсий жавобгарлик юклансин.
9. Агентликка хўжалик бошқаруви органлари, уй-жой коммунал ва фойдаланиш хўжалиги ташкилотлари томонидан турли хизматлар кўрсатилиши сифати устидан, жумладан, хизмат кўрсатиш жараёнига замонавий ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш ва фуқаролар учун бошқа қулайликлар яратиш юзасидан мониторинг олиб бориш ваколати берилсин.
Агентликка:
хўжалик бошқаруви органларига, уй-жой коммунал ва фойдаланиш хўжалиги ташкилотларига аниқланган қонунбузилишлари ва камчиликларни, уларнинг йўл қўйилишига олиб келган сабаблар ва шароитларни бартараф этиш бўйича тақдимномалар киритиш;
давлат хизматлари кўрсатиш талаблари ва тартибини бузганлик учун айбдор бўлган мансабдор шахсларни маъмурий жавобгарликка тортиш ҳуқуқи берилсин.
10. Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги:
бир ой муддатда Ўзбекистон Республикаси Марказий банки, бошқа манфаатдор идоралар билан биргаликда давлат хизматлари кўрсатишда Марказлар ходимлари томонидан аризачилардан нақд ва нақдсиз пул қабул қилиш механизмини жорий этсин;
бир ой муддатда манфаатдор идоралар билан биргаликда давлат хизматларини тезлаштирилган тартибда оширилган тарифлар бўйича кўрсатиш тартибини Вазирлар Маҳкамасига тасдиқлаш учун киритсин;
уч ой муддатда манфаатдор идоралар билан биргаликда давлат бошқаруви органлари ва бошқа ташкилотлар ходимлари томонидан давлат хизматлари кўрсатилишида самарадорлик ва натижадорликнинг асосий кўрсаткичлари (KPI) (кўрсатилган хизматларнинг миқдори ва сифати, хизмат кўрсатиш тезлиги, ходимнинг хушмуомалалиги ва малакалилиги, мурожаатчиларнинг фикрлари ва бошқалар) ҳамда уларнинг фаолиятини баҳолаш тартибини ишлаб чиқсин ва тасдиқласин;
уч ой муддатда Агентликнинг “Call service” орқали давлат хизматлари кўрсатиш механизмини назарда тутувчи норматив-ҳуқуқий ҳужжатни ишлаб чиқсин ва қабул қилсин;
манфаатдор идоралар билан биргаликда 2020 йил 1 майга қадар “ФҲДЁ ягона электрон архиви” ахборот тизимининг блокчейн технологиясидан фойдаланиш асосида, шу жумладан, давлат-хусусий шериклик шартларида жорий этилишини таъминласин.
11. Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлиги Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Лойиҳа бошқаруви миллий агентлиги билан биргаликда юқори синфлар учун “Информатика ва ахборот технологиялари” фанининг ўқув дастурига “Электрон ҳукумат” тизими хизматларидан фойдаланиш, талаб энг юқори бўлган давлат хизматларини замонавий ахборот-коммуникация технологияларидан, шу жумладан, Ягона порталдан фойдаланган ҳолда олиш кўникмаларига ўргатишга бағишланган махсус бўлим киритсин.
12. Иқтисодий ривожланиш даражаси ортда қолаётган туманлар ҳамда чекка ҳудудларга салоҳиятли инвесторларни жалб қилиш мақсадида Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши раиси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимларига Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 8 майдаги ПҚ–3701-сон “Ўзбекистон Республикаси Президентининг туман (шаҳар)лардаги Халқ қабулхоналари ҳузуридаги Давлат хизматлари марказлари биноларининг давлат-хусусий шериклик шартлари асосида қурилишини ташкил этиш тўғрисида”ги қарори доирасида қўшимча объектларни қуриш учун инвесторларга барча имтиёз ва афзалликлар сақлаб қолинган ҳолда тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш учун ҳудуд миқёсидаги бошқа туман (шаҳар)дан ер участкаларини ажратишга рухсат берилсин.
13. Давлат хизматлари марказлари биноларини қуриш Режа-жадвали 4-иловага мувофиқ тасдиқлансин.
Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши раиси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимларига Режа-жадвални ўз вақтида ва сифатли амалга ошириш юзасидан шахсий жавобгарлик юклансин.
Агентлик Режа-жадвалнинг амалга оширилиши юзасидан тизимли мониторингни ўрнатсин ва Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрациясига унинг ижро этилиши тўғрисида ҳар чоракда ахборот киритсин.
14. 2021 йил 30 ноябрга қадар Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ва Агентлик томонидан Марказлар, нотариуслар ва ФҲДЁ архивларини жиҳозлаш учун белгиланган тартибда шакллантириладиган рўйхатлар бўйича олиб келинадиган Ўзбекистон Республикасида ишлаб чиқарилмайдиган сервер ва компьютер ускуналари, бутловчи буюмлар ва эҳтиёт қисмлар, дастурий таъминот, асбоблар ва қурилмалар, бошқа ускуналар божхона тўловларидан (божхона йиғимларидан ташқари) озод қилинсин.
15. Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги манфаатдор идоралар билан биргаликда икки ой муддатда қонун ҳужжатларига мазкур қарордан келиб чиқадиган ўзгартириш ва қўшимчалар тўғрисида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасига таклифлар киритсин.
16. Мазкур қарорнинг ижросини назорат қилиш Ўзбекистон Республикасининг Бош вазири А.Н.Арипов ва Ўзбекистон Республикаси Президенти маслаҳатчиси Т.А.Худайбергенов зиммасига юклансин.
Ўзбекистон Республикаси
Президенти Ш.МИРЗИЁЕВ
Тошкент шаҳри,
2019 йил 15 февраль
...
Мамлакатимизда ҳуқуқбузарликлар профилактикаси ва жамоат хавфсизлигини таъминлаш мақсадида қатор тизимли ишлар амалга оширилмоқда. Хусусан, жойларда соҳа мутахассислари томонидан тарғибот-ташвиқот ишлари ташкил этилмоқда, жиноятчиликнинг олдини олиниши мақсадида чора-тадбирлар ишлаб чиқилмоқда. Соҳани янада ривожлантириш, хавфсизликни таъминлаш, кадрлар тизимини шакллантириш мақсадида мамлакатимиз раҳбари томонидан жорий йилнинг февраль ойида “Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси ва жамоат хавфсизлигини таъминлаш соҳасида кадрлар тайёрлаш тизимини такомиллаштиришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарор имзоланди. Албатта, қарор моҳиятидан келиб чиққан ҳолда айтиш жоизки, ҳуқуқбузарликлар профилактикаси ва жамоат хавфсизлигини таъминлаш соҳасида кадрлар тайёрлаш ва қайта тайёрлаш самарадорлигини янада ошириш масалалари энг муҳим бўғин сифатида таъкидланган. Шубҳасиз, дастлаб бу Тошкент шаҳри ва Тошкент вилоятидага соҳа мутахассислари учун амалда қўлланилиши таъкидланган. Юридик кадрлар тайёрлаш ва қайта тайёрлаш бўйича Тошкент давлат юридик университетининг Ихтисослаштирилган филиалини ташкил этиш билан боғлиқ таклифнинг киритилганлиги жамоат жойларида ҳуқуқбузарликнинг олдини олиниши ҳамда фуқароларнинг хавфсизлигини таъминлаш, энг муҳими, жиноятчиликни олдини олинишига хизмат қилади.
Қарорда соҳа мутахассисларининг фаолиятини янада такомиллаштириш мақсадида филиалнинг асосий вазифалари белгилаб берилган. Жумладан, таълим олувчиларнинг психологик тайёргарлиги, ҳуқуқий, сиёсий маданияти ва ҳуқуқий онгини оширишнинг самарали тизимини яратиш, ҳуқуқбузарликлар профилактикаси ва жамоат хавфсизлигини таъминлаш бўйича фаолиятини услубий ва консультатив таъминлаш, юридик кадрларни тайёрлаш, қайта тайёрлаш ва малакасини оширишни амалга оширувчи таълим ва илмий-тадқиқот, шу жумладан, хорижий мамлакатлардаги муассасалар билан ўзаро самарали идоралараро ҳамкорликни чуқурлаштириш сингари вазифаларнинг қайд этилганлиги соҳа мутахассисларидан малакали юридик кадрлар тайёрлаш сифатига бўлган эҳтиёжни шакллантиради.
Ҳуқуқий ҳужжатда айнан соҳа вакиллари учун шароитлар кўламини кенгайтириш, мавжуд камчиликларни бартараф этиб бориш, ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиниши мақсадида тегишли ташкилот масъулларига берилган вазифаларнинг ўзи ҳам мутахассис кадрларнинг сифатли таъминланишида хизмат қилади.
Албатта, қабул қилинаётган ҳар қандай ҳуқуқий-меъёрий ҳужжатлар мамлакатимиз тараққиёти, фуқароларнинг фаровонлигини таъминлашда хизмат қилса, демакким, аҳоли манфаатлари ҳам ўз-ўзидан амалий ечимини топади, жамиятимизда сифатли кадрлар тайёрлаш тизими ривожланади.
Маҳмуд РАҲМАТОВ,
Халқ депутатлари Қоракўл туман
Кенгаши депутати
...
Бугун Ўзбекистон “Адолат” СДП Сиёсий Кенгаши Марказий аппарати ташаббуси билан “Юксак ҳуқуқий маданият – қонун устуворлигининг гарови” мавзусидаги давра суҳбати ташкил этилди.
Тараққиёт стратегияси маркази мажлислар залида бўлиб ўтган тадбирда партия Сиёсий Кенгаши аъзолари, Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутатлари, Адлия вазирлиги, Республика суд экспертиза маркази, Тараққиёт стратегияси маркази вакиллари, Ўзбекистон судьялари ассоциацияси, Адвокатлар палатаси, “Юксалиш” умуммиллий ҳаракати вакиллари, партия фаоллари ҳамда ОАВ ходимлари иштирок этди.
Давра суҳбатида Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг “Жамиятда ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни юксалтириш тизимини тубдан такомиллаштириш тўғрисида”ги Фармони мазмун-моҳияти ва унда белгиланган устувор вазифалар ижросида таъминлашда давлат ва жамоат ташкилотларининг ҳамкорлигини кучайтириш масалаларига эътибор қаратилди.
Қайд этилганидек, ҳуқуқий маданият кишиларнинг ҳуқуқий саводхонлик даражаси, қонунларга бўлган ҳурмати, ҳуқуқий нормаларни ижро этиши, ҳаётга тадбиқ эта олиш кўникмаси, ҳуқуқбузарликларга нисбатан муросасизлик, қонунларга итоаткорлик, ҳуқуқий фаоллик ҳамда ташаббускорлигини англатади.
Айни шу мезонлардан келиб чиқиб, Президент Фармонида жамиятда ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни юксалтириш тизимини ислоҳ қилишга қаратилган долзарб вазифалар белгилаб берилди.
Жумладан, фуқаролар онгида “Жамиятда қонунларга ҳурмат руҳини қарор топтириш ‒ демократик ҳуқуқий давлат қуришнинг гаровидир!” деган ҳаётий ғояни мустаҳкамлаш, аҳолига мамлакатимизда амалга оширилаётган ижтимоий-иқтисодий ислоҳотлар, қабул қилинаётган қонун ҳужжатлари ва давлат дастурларининг мазмуни ва моҳиятини изчил етказиш тизимини шакллантириш бирламчи вазифалардан этиб белгиланди.
Шу билан бирга, бу борада таълим-тарбиянинг тизимли ва узвий равишда олиб борилишига алоҳида эътибор қаратиш, мактабгача таълим тизимидан бошлаб, аҳолининг барча қатламларига ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни чуқур сингдириш, шахсий манфаатлар ҳамда жамият манфаатлари ўртасидаги мувозанатни сақлаш ғояларини кенг тарғиб қилиш назарда тутилмоқда. Бунда, айниқса, ёш авлод онгига ҳуқуқ ва бурч, ҳалоллик ва поклик тушунчаларини ҳамда одоб-ахлоқ нормаларини чуқур сингдириб бориш, Конституциянинг муҳим жиҳатларини уларга болалигидан бошлаб ўргатиш бўйича ўзига хос тизим яратилади.
Фармонда давлат хизматчиларининг ҳуқуқий онгги ва маданиятини юксалтириб бориш, уларда коррупция ва бошқа ҳуқуқбузарликларга нисбатан муросасизлик муносабатини шакллантириш вазифаси белгилангани алоҳида аҳамиятга эга. Чунончи, жамиятимизда коррупцияга қарши муросасиз кураш олиб борилаётган ҳозирги даврда мансабдор шахсларнинг ҳуқуқий билими ва ҳуқуқий маданияти даражасига нисбатан алоҳида талаблар ишлаб чиқиш, қонунларга ҳурматсизлик қилган мансабдор шахслар тўғрисида асослантирилган кўрсатувлар, эшиттиришлар ташкил қилиш, мақолалар чоп этиб бориш, уларнинг қилмиши нотўғри эканлигини таъсирчан воситалар орқали кўрсатиб бериш лозим.
Фуқароларнинг ҳуқуқий саводхонлигини таъминлашда оммавий ахборот воситаларининг ролижуда муҳим. Айниқса, ҳозирги глобаллашув, илмий-техник тараққиёт даврида аҳолининг ҳуқуқий онги ва ҳуқуқий маданиятини юксалтиришнинг инновацион усулларидан, тарғиботнинг илғор ва таъсирчан воситаларидан, хорижий давлатларнинг бу борадаги ижобий тажрибаларидан етарли даражада фойдаланиш долзарб аҳамиятга эга.
Шу билан бирга, “Юксак ҳуқуқий маданият – мамлакат тараққиёти кафолати” деган концептуал ғоя асосида аҳолининг барча қатламлари ҳуқуқий саводхонликка эришишлари, юксак даражадаги ҳуқуқий онгга эга бўлишлари ҳамда ҳуқуқий билимларини кундалик ҳаётда қўллай олишлари учун тизимли ва кенг қамровли ҳуқуқий тарғибот тадбирларини ташкил қилиш давлат органлари ва ташкилотларнинг устувор вазифаларидан бири этиб белгиланган.
Бунда жамиятда ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни юксалтириш “шахс – оила ‒ маҳалла ‒ таълим муассасаси ‒ ташкилот ‒ жамият” принципи бўйича тизимли ва узвий ташкил этилади.
Жамиятда сиёсий онг ва ҳуқуқий маданиятнинг ўсишида сиёсий партиялар ҳам алоҳида аҳамиятга эга. Айни шу нуқтаи назардан Давлатимиз раҳбарининг ушбу фармониўз мазмун-моҳиятига кўра Ўзбекистон“Адолат” СДП дастурий ғоя ва мақсадларига ҳамоҳанглиги билан аҳамиятлидир.
Жумладан, партия жамиятда ҳуқуқий маданиятни шакллантириш ва ривожлантириш, мамлакатимизда ҳуқуқий таълим ва билимлар тарғиботини тубдан яхшилаш, қабул қилинган норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни ижрочиларга етказиш, аҳолини қабул қилинаётган қонунларнинг мақсади, мазмун-моҳиятидан кенг хабардор этиб боришга йўналтирилган мақсадли чора-тадбирларни қўллаб-қувватлайди.
Фуқароларнинг ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятини янада юксалтириш, ёшларнинг ҳуқуқ соҳасига бўлган қизиқишларини ошириш, уларни ҳуқуқий саводхонлик жиҳатдан етук, баркамол авлод қилиб тарбиялаш мақсадида ўтказиб келинаётган “Конституция билимдони” кўрик-танлови, ҳафтанинг ҳар сешанба кунлари маҳаллаларда ўтказилаётган сиёсий ўқувлар ҳамда бошқа ҳуқуқий тарғибот тадбирлари орқали “Адолат” СДП янги Фармон ижросини таъминлашда фаол иштирок этишни мақсад қилган.
Тадбирда сўзга чиққан депутатлар, партия фаоллари ва ҳамкор ташкилотлар вакиллари Фармон билан тасдиқланган Жамиятда ҳуқуқий маданиятни юксалтириш концепциясини 2019 йилда самарали амалга ошириш бўйича “Йўл харитаси” доирасида ҳамкорликда бажариладиган ишлар юзасидан ўзаро фикр-мулоҳаза алмашдилар ҳамда ушбу йўналишдаги чора-тадбирларни белгилаб олдилар.
Ўзбекистон “Адолат” СДП
Матбуот хизмати
...
Қонунчилик палатаси томонидан 2018 йил 8 ноябрда
қабул қилинган
Сенат томонидан 2018 йил 13 декабрда
маъқулланган
1-боб. Умумий қоидалар
1-модда. Ушбу Қонуннинг мақсади
Ушбу Қонуннинг мақсади уруғчилик соҳасидаги муносабатларни тартибга солишдан иборат.
2-модда. Уруғчилик тўғрисидаги қонун ҳужжатлари
Уруғчилик тўғрисидаги қонун ҳужжатлари ушбу Қонун ва бошқа қонун ҳужжатларидан иборатдир.
Агар Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномасида Ўзбекистон Республикасининг уруғчилик тўғрисидаги қонун ҳужжатларида назарда тутилганидан бошқача қоидалар белгиланган бўлса, халқаро шартнома қоидалари қўлланилади.
3-модда. Асосий тушунчалар
Ушбу Қонунда қуйидаги асосий тушунчалар қўлланилади:
апробация – ўсимликларнинг генетик (нав) жиҳатдан софлигини, зараркунандалар билан зарарланган-зарарланмаганлигини, касалликларга чалинган-чалинмаганлигини ва экиш учун мўлжалланган уруғликларнинг умумий ҳолатини аниқлаш учун далада ўтказиладиган текширув;
дурагай уруғликлар – ирсияти ҳар хил навлар, турлар
ва туркумдошларни чатиштиришдан олинган уруғликлар;
оригинал уруғликлар – нав муаллифи ёки у ваколат берган шахс томонидан етиштирилган ва кейинчалик кўпайтириш учун мўлжалланган уруғликлар;
патент эгаси (лицензиар) – селекция навига ва (ёки) дурагай уруғликларга бўлган мулк ҳуқуқини олган юридик ёки жисмоний шахс;
популяция – бир хил тупроқ-иқлим шароитида тарқалган ва бир турга мансуб бўлган, эркин чатишадиган (ирсий жиҳатдан бир-биридан фарқланадиган) ўсимликлар мажмуи;
репродукцион уруғликлар – элита уруғликлардан олинадиган кейинги авлод уруғликлари;
уруғликлар – экиш учун фойдаланиладиган уруғлар, мевалар, ўсимликнинг вегетатив йўл билан кўпайтириладиган қисмлари;
уруғликларнинг генетик (нав) сифати – муайян нав уруғлигининг генетик жиҳатдан софлигини тавсифловчи кўрсаткичлар мажмуи;
уруғликларнинг экинбоплик сифати – уруғликларнинг экиш учун яроқлилигини тавсифловчи кўрсаткичлар мажмуи;
уруғликлар туркуми – келиб чиқиши ва сифати бўйича бир хил бўлган уруғликларнинг муайян миқдори;
уруғчилик – уруғликларни етиштириш, сақлаш, реализация қилиш ҳамда улардан фойдаланиш, шунингдек уруғликларнинг генетик (нав)
ва экинбоплик сифатларини аниқлаш бўйича ўтказиладиган тадбирлар билан боғлиқ бўлган фаолият;
элита уруғликлар – оригинал уруғликларни изчил кўпайтириш йўли билан олинган уруғликлар.
4-модда. Уруғликларнинг тоифалари
Қишлоқ хўжалиги экинларининг навларини такрор кўпайтириш босқичларига қараб, уруғликларнинг қуйидаги тоифалари белгиланади:
оригинал;
элита;
репродукцион.
5-модда. Уруғчилик объектлари
Уруғчилик объектлари жумласига қуйидагилар киради:
нав;
дурагай;
популяция;
уруғликлар;
уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорлари.
6-модда. Уруғчилик субъектлари
Уруғчилик субъектлари жумласига қуйидагилар киради:
навнинг муаллифи;
уруғлик етиштирувчи;
уруғликларни реализация қилувчи;
уруғликларнинг истеъмолчиси (уруғликлардан фойдаланувчи);
уруғликларнинг генетик (нав) ва экинбоплик сифатларини аниқлаш бўйича хизматлар кўрсатувчи ташкилот.
7-модда. Уруғчилик субъектларининг ҳуқуқлари
Уруғчилик субъектлари қуйидаги ҳуқуқларга эга:
уруғчилик соҳасидаги давлат дастурларини ва бошқа дастурларни амалга оширишда иштирок этиш;
селекция ютуқларидан фойдаланиш;
уруғликларнинг кўргазма-савдоларида (кимошди савдоларида) иштирок этиш;
ўз фаолиятида инновацион технологиялардан фойдаланиш ва илм-фан ютуқларини жорий этиш;
уруғлик етиштириш бўйича ресурсларни тежовчи технологияларни қўлла ш.
8-модда. Уруғчилик субъектларининг мажбуриятлари
Уруғчилик субъектлари:
уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган майдонларнинг даврий апробациядан ўтказилишини таъминлаши;
ваколатли орган томонидан тасдиқланган уруғликларни етиштириш схемаларининг технологик талабларига, уларни сақлаш ҳамда реализация қилиш қоидаларига риоя этиши, шунингдек уруғликларнинг сифат
ва миқдор жиҳатидан сақланишини таъминлаши;
уруғликларни реализация қилишда уруғлик туркумига берилган мувофиқлик сертификатини, шунингдек дурагайлар ва навларнинг тавсифларини уруғликларнинг истеъмолчиларига (уруғликлардан фойдаланувчиларга) тақдим этиши;
ваколатли органлар билан уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган майдонларни апробациядан ўтказиши шарт.
Уруғлик етиштирувчилар, уруғликларнинг генетик (нав)
ва экинбоплик сифатларини аниқлаш бўйича хизматлар кўрсатувчи ташкилотлар ҳар бир уруғлик туркумининг генетик (нав) ва экинбоплик сифатлари бўйича тўлиқ ҳисобини юритиши шарт.
2-боб. Уруғчилик соҳасини давлат томонидан тартибга солиш
9-модда. Уруғчилик соҳасидаги давлат сиёсатининг асосий йўналишлари
Уруғчилик соҳасидаги давлат сиёсатининг асосий йўналишлари қуйидагилардан иборат:
инвестицияларни жалб этиш учун қулай шарт-шароитлар яратиш, инфратузилмани ва сервис хизматларини ривожлантириш;
илмий-тадқиқот ишларини ривожлантириш ва фаолиятнинг замонавий шаклларини жорий этиш;
уруғлик етиштиришда генетик (нав) сифат кўрсаткичларини сақлаб қолиш;
уруғликларни кўпайтиришнинг ва уруғликлар истеъмолчиларини (уруғликлардан фойдаланувчиларни) уруғликлар билан таъминлашнинг самарали тизимини яратиш;
уруғчилик субъектлари фаолиятини рағбатлантириш ва уруғлик етиштириш учун зарур шарт-шароитлар яратиш;
уруғчилик соҳасида халқаро ҳамкорликни ривожлантириш.
10-модда. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг уруғчилик соҳасидаги ваколатлари
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси:
уруғчилик соҳасида ягона давлат сиёсати амалга оширилишини таъминлайди;
уруғчилик соҳасидаги давлат дастурларини тасдиқлайди
ҳамда уларнинг амалга оширилишини таъминлайди;
уруғчилик соҳасидаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни қабул қилади;
давлат ва хўжалик бошқаруви органларининг уруғчилик соҳасидаги фаолиятини мувофиқлаштиради.
11-модда. Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг уруғчилик соҳасидаги ваколатлари
Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги:
қишлоқ хўжалиги экинлари уруғчилиги соҳасидаги давлат дастурларини ва бошқа дастурларни ишлаб чиқиш ҳамда амалга оширишда иштирок этади;
Ўзбекистон Республикаси ҳудудида экиш учун тавсия қилинган қишлоқ хўжалиги экинларининг давлат реестрини юритади;
уруғчилик соҳасидаги қонун ҳужжатларини такомиллаштириш юзасидан таклифлар ишлаб чиқади;
қишлоқ хўжалиги экинлари уруғликларининг навларини синашга доир ишларни мувофиқлаштиради;
пахта чигитини ва бошоқли дон экинларининг уруғликларини олиб чиқиш учун хулоса беради;
қишлоқ хўжалиги экинларининг экиладиган уруғликларини етиштириш ҳажмларига доир мақсадли прогноз кўрсаткичларни ишлаб чиқади;
уруғлик экинларини жойлаштириш учун уруғчилик хўжаликларини аниқлашда иштирок этади;
уруғлик экинларини апробациядан ўтказишда иштирок этади.
12-модда. Ўзбекистон Республикаси Ўрмон хўжалиги давлат қўмитасининг уруғчилик соҳасидаги ваколатлари
Ўзбекистон Республикаси Ўрмон хўжалиги давлат қўмитаси:
ўрмон хўжалиги экинлари уруғчилиги соҳасида давлат дастурларини ва бошқа дастурларни ишлаб чиқади ҳамда амалга оширади;
манзарали ўсимликларнинг уруғликларини сертификатлаштириш
ва стандартлаштиришнинг ягона тизимини яратади;
ўрмон хўжалиги экинларининг уруғликларини етиштириш учун фойдаланиладиган майдонларни апробациядан ўтказиш тартибини ишлаб чиқади;
ўрмон хўжалиги экинлари уруғликларининг нав ва экинбоплик сифатларини аниқлайди;
ўрмон хўжалиги экинлари уруғликларининг сифатини аниқлаш услубларини ишлаб чиқади ва тасдиқлайди;
ўрмон хўжалиги экинлари уруғликларининг генетик (нав) ва уруғ назоратини, лаборатория синовларини, сифати экспертиза қилинишини амалга оширишга доир қоидаларни ишлаб чиқади
ҳамда тасдиқлайди;
ўз ваколатлари доирасида ўрмон хўжалиги экинлари уруғчилиги бўйича халқаро ҳамкорликни амалга оширади.
13-модда. Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги ҳузуридаги Уруғчиликни ривожлантириш марказининг уруғчилик соҳасидаги ваколатлари
Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги ҳузуридаги Уруғчиликни ривожлантириш маркази:
қишлоқ хўжалиги экинлари уруғликларини, шу жумладан пахта чигитини ва бошоқли дон экинларининг уруғликларини тайёрлаш, улардан фойдаланиш ҳамда уларни экспорт қилишнинг замонавий тизимини шакллантиради;
маҳаллий ва хорижий селекция навларининг, шу жумладан биотехнологик навларнинг бирламчи уруғчилигини ташкил этади
ҳамда ривожлантиради;
уруғлик етиштирувчиларнинг реестрини шакллантиради ва юритади;
қишлоқ хўжалиги экинларининг экиладиган уруғликларини тайёрлаш, қайта ишлаш ҳамда сақлаш бўйича норматив талабларни халқаро стандартларга ва техник регламентларга мувофиқ ишлаб чиқади;
уруғчилик соҳасида илмий ва тажриба-экспериментал тадқиқотлар ўтказишга, ушбу соҳа корхоналарининг илмий салоҳияти ва моддий-техника базасини мустаҳкамлашга кўмаклашади;
уруғчилик бўйича халқаро ва миллий ташкилотлар билан ҳамкорлик қилади, уруғликларга экишдан олдин ишлов беришга ҳамда уларни қайта ишлашга оид инновацион технологияларни, ушбу соҳадаги ноу-хауларни жорий этади;
ўз расмий веб-сайтида маҳаллий ва чет элдан келтирилган уруғликлар, уларнинг навлари, гибридлари, тоифалари, уларни етиштириш ҳажмлари ҳақидаги, шунингдек уруғликларнинг нархлари тўғрисидаги маълумотларни эълон қилади.
14-модда. Маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг уруғчилик соҳасидаги ваколатлари
Маҳаллий давлат ҳокимияти органлари:
уруғчилик соҳасидаги давлат дастурларини ва бошқа дастурларни ишлаб чиқиш ҳамда амалга оширишда иштирок этади;
уруғчилик соҳасидаги ҳудудий дастурларни тасдиқлайди ва амалга оширади;
давлат ва хўжалик бошқаруви органлари ҳудудий бўлинмаларининг уруғчилик соҳасида тадбирлар ўтказишга доир фаолиятини мувофиқлаштиради;
суғурта уруғлик фондини ташкил этиш учун уруғчилик хўжаликларини аниқлайди;
уруғлик экинларини жойлаштириш учун уруғчилик хўжаликларини аниқлаш бўйича комиссия тузади.
15-модда. Уруғликларни сертификатлаштириш ва уларнинг сифатини назорат қилиш бўйича давлат органи
Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат қилиш инспекцияси ҳамда унинг ҳудудий бўлинмалари уруғликларни сертификатлаштириш ва уларнинг сифатини назорат қилиш бўйича давлат органидир.
16-модда. Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат
қилиш инспекциясининг уруғчилик соҳасидаги ваколатлари
Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат қилиш инспекцияси қуйидагилар устидан назоратни амалга оширади:
пахта чигитининг ва бошоқли дон экинлари уруғликларининг сифати;
қишлоқ хўжалиги экинлари навларининг генетик софлиги ва ушбу экинлар уруғликларининг сифати соҳасидаги давлат сиёсатининг ижроси, қишлоқ хўжалиги экинлари навларини жойлаштириш, районлаштириш ҳамда навли уруғликларини тайёрлаш режаларининг бажарилиши;
оригинал, элита ва репродукцион уруғликларнинг етиштирилиши, уларнинг техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатларга риоя этган ҳолда тежаб сарфланиши;
қишлоқ хўжалиги экинларининг уруғлик экинлари апробацияси тўғри ўтказилиши;
қишлоқ хўжалиги экинлари уруғликлари маҳаллий ва хорижий селекция навларининг, шу жумладан биотехнологик навларнинг бирламчи уруғчилигини ташкил этиш ҳамда ривожлантириш;
қишлоқ хўжалиги экинларининг экиладиган уруғликларини тайёрлаш, қайта ишлаш ҳамда сақлаш бўйича норматив талабларнинг халқаро стандартлар ва техник регламентларга мувофиқ ишлаб чиқилиши;
қишлоқ хўжалиги экинлари бўйича уруғликлар архивининг таркиби ва уруғликлар архивларининг юритилиши.
Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат қилиш инспекцияси сертификатлаштирилмаган ва техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатлар талабларига жавоб бермайдиган уруғликларнинг тарқатилишини тақиқлайди.
17-модда. Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат
қилиш инспекцияси органлари ходимларининг ҳуқуқлари
Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат қилиш инспекцияси органларининг ходимлари ўз ваколатлари доирасида қуйидаги ҳуқуқларга эга:
уруғликларнинг сифат кўрсаткичлари тўғрилигини ва техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатларга мувофиқлигини текшириш мақсадида зарур таҳлиллар ўтказиш учун уруғликларнинг намуналарини танлаб олиш;
уруғликларнинг муҳофаза қилинадиган навларидан қонунга зид равишда фойдаланилишини тақиқлаш;
ҳар қандай уруғлик етиштирувчининг, уруғликларни реализация қилувчининг ва уруғликлар истеъмолчисининг (уруғликлардан фойдаланувчининг) ҳудудига кириш;
уруғчилик далаларига ҳамда уруғликларнинг туркумларига
доир зарур ахборот, ҳужжатлар ва намуналарни олиш;
уруғликларни қонун ҳужжатларини бузган ҳолда етиштиришни, сақлашни, реализация қилишни тўхтатиб қўйиш ёки тақиқлаш;
мувофиқлик сертификати ва фитосанитария сертификати
ёки карантин рухсатномаси мавжуд бўлмаган уруғликлар туркумларининг ташилишини тақиқлаш;
мувофиқлик сертификати, фитосанитария сертификати ёки карантин рухсатномаси мавжуд бўлмаган уруғликларнинг Ўзбекистон Республикасига олиб кирилишига йўл қўймаслик;
қишлоқ хўжалиги экинларининг навларини янгилаш
ва жойлаштириш тартибини бузганлик учун хўжаликлар раҳбарлари ҳамда бошқа масъул шахсларга нисбатан чоралар белгилаш.
3-боб. Уруғчилик соҳасидаги фаолиятни ташкил этиш
18-модда. Уруғликларнинг генетик (нав) сифатини аниқлаш
Уруғликларнинг генетик (нав) сифати уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорларининг апробацияси, тупроғини баҳолаш, уруғликларнинг лабораторияда ўтказиладиган нав синовлари натижалари бўйича аниқланади.
19-модда. Уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорларининг апробацияси
Уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорларининг апробацияси Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги, Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги, Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат қилиш инспекцияси, Ўзбекистон фермер, деҳқон хўжаликлари ва томорқа ер эгалари кенгаши ҳудудий органларининг, шунингдек тегишли тайёрлов ҳамда таъминот ташкилотларининг, илмий муассасаларнинг қўшма қарори билан тузиладиган туман апробация комиссиялари томонидан ўтказилади.
Уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорларининг апробацияси ўсимликлар генетик (нав) жиҳатдан софлигининг, зараркунандалар билан зарарланган-зарарланмаганлигининг, касалликларга чалинган-чалинмаганлигининг ва уруғликлар умумий ҳолатининг далада ўтказиладиган текшируви орқали амалга оширилади.
Уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорларининг апробациясини ўтказиш натижаларига кўра туман апробация комиссиялари томонидан манфаатдор ташкилотлар
ва жисмоний шахсларга апробация далолатномаси берилади.
Уруғлик етиштирувчилар шахсий фойдаланишдаги уруғлик экинзорларининг апробациясини апробация далолатномаси расмийлаштирилган ҳолда ўтказишга ҳақли.
20-модда. Уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорларининг тупроғини баҳолаш
Уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорларининг тупроғини баҳолаш уруғликларни махсус участкаларда экиш ва келгусида уларнинг генетик (нав) сифатини текшириш орқали уруғликларнинг муайян турга, навга мансублигини ҳамда нав жиҳатдан софлигини белгилайди.
Уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорларининг тупроғини баҳолаш Ўзбекистон Республикаси
Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат қилиш инспекцияси томонидан ўтказилади.
Уруғлик етиштириш учун фойдаланиладиган уруғлик экинзорларининг тупроғини баҳолашни ўтказиш натижаларига кўра манфаатдор ташкилотлар ва жисмоний шахсларга уруғликларнинг генетик (нав) сифати тўғрисида хулоса берилади.
21-модда. Уруғликларнинг лабораторияда ўтказиладиган нав синови
Уруғликларнинг лабораторияда ўтказиладиган нав синови лаборатория таҳлили ўтказиш орқали уларнинг муайян навга мансублигини белгилайди ва генетик (нав) сифатини аниқлайди.
Уруғликларнинг лабораторияда ўтказиладиган нав синови Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат қилиш инспекцияси томонидан амалга оширилади.
Уруғликларнинг лабораторияда ўтказилган нав синови натижаларига кўра манфаатдор ташкилотлар ва жисмоний шахсларга уруғликларнинг генетик (нав) сифати тўғрисида хулоса берилади.
22-модда. Уруғликларнинг экинбоплик сифатларини аниқлаш
Уруғликларнинг экинбоплик сифатлари уруғликлар туркумларидан ажратиб олинган намуналардан уруғликлар таҳлилини ўтказиш орқали аниқланади.
Уруғликлар туркумларидан намуналар ажратиб олиш, уларнинг таҳлилини ўтказиш ва уруғликларнинг экинбоплик сифатларини аниқлаш Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат қилиш инспекцияси томонидан амалга оширилади.
Уруғликларнинг экинбоплик сифатларини аниқлаш натижаларига кўра стандарт уруғликларга уруғликларнинг экинбоплик сифатлари кўрсатилган ҳолда мувофиқлик сертификати ва синов баённомаси, ностандарт уруғликларга эса уруғликларнинг экинбоплик сифатларини тасдиқловчи уруғликлар таҳлили натижаси берилади.
23-модда. Уруғликларни сертификатлаштириш
Экиш учун фойдаланиладиган уруғликлар сертификатлаштирилиши лозим.
Экиш учун фойдаланиладиган уруғликларни сертификатлаштириш қуйидагиларни ўз ичига олади:
сертификатлаштириш учун талабнома бериш ва уни кўриб чиқиш;
намуналарни бирхиллаштириш, ажратиб олиш ва лабораторияга етказиш;
лабораторияда намуналар синовини ўтказиш;
олинган натижаларни таҳлил қилиш, мувофиқлик сертификатини бериш ёки уни беришни рад этиш;
мувофиқлик сертификатларини Ўзбекистон Республикаси миллий сертификатлаштириш тизимининг давлат реестрида рўйхатдан ўтказиш.
Уруғликларни сертификатлаштириш техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатлар асосида Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Агросаноат мажмуи ва озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланиши устидан назорат қилиш инспекцияси томонидан амалга оширилади.
Ўрмон хўжалиги экинларининг уруғликларини сертификатлаштириш Ўзбекистон Республикаси Ўрмон хўжалиги давлат қўмитаси ҳамда унинг техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатларга мувофиқ аккредитация қилинган ҳудудий бўлинмалари томонидан амалга оширилади.
24-модда. Уруғлик етиштирувчиларнинг реестри
Уруғлик етиштирувчиларнинг реестри пахта чигитининг, бошоқли дон экинлари ҳамда картошканинг оригинал ва элита уруғликларини ишлаб чиқарувчилар бўйича Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги ҳузуридаги Уруғчиликни ривожлантириш маркази томонидан юритилади.
Уруғлик етиштирувчиларнинг реестри уруғлик етиштирувчилар тўғрисидаги, янгилаб туриладиган ёзувларни ўз ичига олган маълумотларнинг ягона ахборот базасидир.
Уруғлик етиштирувчиларнинг реестрида уруғлик етиштирувчилар тўғрисидаги қуйидаги асосий маълумотлар кўрсатилган бўлиши керак:
уруғлик ишлаб чиқарувчининг номи, почта манзили, телефон рақами;
уруғлик етиштирувчи раҳбарининг фамилияси, исми, отасининг исми;
пахта чигити, бошоқли дон экинлари ва картошка уруғлари навларининг ва дурагайларининг номи, шунингдек тоифаси.
Уруғлик етиштирувчиларнинг реестридаги ахборот Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги ҳузуридаги Уруғчиликни ривожлантириш марказининг расмий веб-сайтига жойлаштирилади.
Уруғлик етиштирувчиларнинг реестрига киритганлик учун ҳақ олинмайди.
25-модда. Уруғликларни етиштириш, тайёрлаш, уларга ишлов бериш, уларни сақлаш ва улардан фойдаланиш
Уруғликларни етиштириш, тайёрлаш, уларга ишлов бериш, уларни сақлаш ва улардан фойдаланиш техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатларга мувофиқ амалга оширилади.
Қишлоқ хўжалиги ва ўрмон хўжалиги экинлари уруғликларини етиштириш, тайёрлаш, уларга ишлов бериш, уларни сақлаш ҳамда улардан фойдаланиш тартиби тегишли ваколатли органлар томонидан белгиланади.
Интеллектуал мулк объекти бўлган уруғликлардан фойдаланишга патент эгасининг (лицензиарнинг) розилиги билан йўл қўйилади.
26-модда. Уруғликларни реализация қилиш
Уруғликларни реализация қилишга уларнинг генетик (нав)
ва экинбоплик сифатлари кўрсатилган мувофиқлик сертификати мавжуд бўлган тақдирда йўл қўйилади.
Кимёвий ёки биологик ишлов берилган уруғликлар уруғликларнинг истеъмолчисига (уруғликлардан фойдаланувчига) ёки савдо тармоғига фақат қадоқланган тарзда етказиб берилади. Ҳар бир қадоқда ишлов бериш тури кўрсатилган ёрлиқ ва хавфсизлик чора-тадбирлари тўғрисидаги йўриқнома бўлиши керак.
Қишлоқ хўжалиги экинларининг қуйидаги уруғликларидан экиш (ўтқазиш) учун фойдаланиш ва ушбу уруғликларни экиш (ўтқазиш) учун реализация қилиш тақиқланади:
Ўзбекистон Республикаси ҳудудида экиш учун тавсия қилинган қишлоқ хўжалиги экинларининг давлат реестрига киритилмаган пахта чигити навлари ва дурагайларининг, бошоқли дон экинлари ҳамда картошка навлари ва дурагайларининг уруғликлари;
ўсимликлар карантини объектлари билан зарарланган уруғликлар;
техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатлар талабларига мувофиқ келмайдиган уруғликлар.
Янги ва истиқболли навларнинг уруғликларига бўлган талабдан келиб чиққан ҳолда, шунингдек уларнинг сифати бўйича мувофиқлик сертификати ёки таҳлил натижаси мавжуд бўлган тақдирда, пахта чигити, бошоқли дон экинлари ва картошка уруғликлари Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг ёки унинг ваколатли органининг рухсати билан реализация қилиниши мумкин.
Муомалага киритилаётган уруғликлар техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатларга мувофиқ тамғаланган
ва қадоқланган бўлиши керак.
Хорижий мамлакатлардан олиб кирилаётган ва карантин объектлари ҳамда ўта хавфли зараркунандалар, ўсимликлар касалликлари ва бегона ўтлар кенг тарқалган зоналарда етиштирилган уруғликларни Ўзбекистон Республикаси ҳудудида реализация қилиш тақиқланади.
27-модда. Реализация қилинадиган уруғликларга доир кафолатлар
Уруғликларни етиштириш ҳамда реализация қилиш билан шуғулланувчи уруғчилик субъектлари уруғликларнинг генетик (нав)
ва экинбоплик сифатлари мувофиқ бўлиши учун жавобгар бўлади.
Агар уруғликларни етиштириш ҳамда реализация қилиш билан шуғулланувчи уруғчилик субъектлари ушбу модданинг биринчи қисмида кўрсатилган уруғликларнинг генетик (нав) ва экинбоплик сифатларига номувофиқлиги уруғликларни етиштириш ҳамда реализация қилиш билан шуғулланувчиларга боғлиқ эмаслигини исботласа, уруғликларнинг истеъмолчиси (уруғликлардан фойдаланувчи) зарарнинг ўрни қопланишини талаб қилишга ҳақли эмас.
Олинган уруғликларга доир кафолатлар уларнинг сифати тўғрисидаги ҳужжатда кўрсатилган муддатгача амал қилади.
28-модда. Уруғликларни олиб кириш ва олиб чиқиш
Уруғликларни Ўзбекистон Республикаси ҳудудига олиб киришга қуйидаги шартлар асосида йўл қўйилади, агар:
пахта чигити, бошоқли дон экинлари ва картошка уруғликлари Ўзбекистон Республикаси ҳудудида экиш учун тавсия қилинган қишлоқ хўжалиги экинларининг давлат реестрига киритилган нав ва дурагай жумласидан бўлса;
уруғликларнинг мувофиқлик сертификати ва фитосанитария сертификати, шунингдек карантин рухсатномаси мавжуд бўлса;
уруғликлар селекция ва тадқиқот ишлари, кўргазмага қўйиш учун мўлжалланган бўлса.
Уруғликларни (бундан пахта чигити, бошоқли дон экинлари
ва картошка уруғликлари мустасно) олиб кириш чоғида аккредитация
бўйича халқаро ташкилотлар томонидан аккредитация қилинган хорижий лабораториялар ўтказган синовларнинг натижалари синов чоғида қўлланилган талаблар Ўзбекистон Республикасида амал қилаётган
шунга ўхшаш талаблардан паст бўлмаган ҳолларда тан олинади.
Илмий мақсадларда ва навни синаш учун олиб кирилаётган
ҳамда олиб чиқилаётган уруғликлар учун божхона божи ундирилмайди
ва улар квоталанмайди ҳамда лицензияланмайди.
Пахта чигитини ва бошоқли дон экинларининг уруғликларини олиб чиқиш Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг хулосаси асосида Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлигининг қарорига биноан амалга оширилади. Бошқа қишлоқ хўжалиги экинларининг уруғликларини олиб чиқиш учун махсус рухсатнома талаб этилмайди.
Ўзбекистон Республикаси ҳудудидан олиб чиқилиши лозим
бўлган уруғликларга Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар
ва Тошкент шаҳрининг ўсимликлар карантини бўйича давлат инспекциялари томонидан берилган фитосанитария сертификати илова қилинади.
29-модда. Уруғликларга қўшимча ишлов бериш, уларни утилизация қилиш ва йўқ қилиш
Экинбоплик сифатларини аниқлаш натижаларига кўра белгиланган мақсадда фойдаланиш учун яроқсиз деб топилган уруғликларга техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатларнинг қоидаларига мувофиқ қўшимча ишлов берилиши, улар утилизация қилиниши ва (ёки) йўқ қилиниши лозим.
Уруғликлар уларнинг экинбоплик сифатларини аниқлашни
амалга ошириш ва улардан кейинчалик фойдаланиш мумкинлиги
ёки уларни йўқ қилиш зарурлиги тўғрисида қарор қабул қилиш учун зарур бўлган даврда хавфсизликни таъминлайдиган шарт-шароитларга риоя этилган ҳолда алоҳида хоналарда сақланиши лозим.
Белгиланган мақсадда фойдаланиш учун яроқсиз бўлган уруғликларни утилизация қилиш ва (ёки) йўқ қилиш билан боғлиқ харажатларнинг ўрни уруғлик етиштирувчилар ва реализация қилувчилар томонидан қопланади.
30-модда. Суғурта уруғлик фонди
Табиий офатлар рўй берган ҳолларда қайта экиш учун навли уруғликлар етказиб берилишини таъминлаш мақсадида, шунингдек бошқа мақсадларда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси суғурта уруғлик фондини ташкил этади.
Суғурта уруғлик фондини ташкил этиш ва ундан фойдаланиш тартиби Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланади.
31-модда. Уруғчилик соҳасидаги илмий тадқиқотлар
Уруғчилик соҳасидаги илмий тадқиқотлар Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси, Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги ҳузуридаги Уруғчиликни ривожлантириш маркази, тегишли тармоқ илмий-тадқиқот ва олий таълим муассасалари, шунингдек бошқа илмий ташкилотлар томонидан амалга оширилади, улар:
уруғчиликнинг, уруғшуносликнинг ва навшуносликнинг илмий асосланган тизимларини;
янги ва истиқболли навларни жорий этишга доир тавсияларни;
инновацион технологияларни ва юқори сифатли уруғликлар етиштириш самарадорлигини ошириш усулларини;
уруғчиликни ахборот жиҳатидан таъминлаш тизимига
ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш бўйича дастурларни ишлаб чиқади.
32-модда. Уруғчилик соҳасида интеллектуал мулк
Патент эгалари, шунингдек лицензияга эга бўлган юридик
ва жисмоний шахслар патент билан муҳофаза қилинадиган навлар
ва дурагайларнинг уруғликларини етиштириш ҳамда улардан фойдаланиш ҳуқуқига эга.
Исталган юридик ва жисмоний шахслар патент ёки гувоҳнома билан муҳофаза қилинмайдиган навлар ва дурагайларнинг уруғликларини етиштириши ҳамда улардан фойдаланиши мумкин.
4-боб. Якунловчи қоидалар
33-модда. Уруғчилик соҳасидаги фаолиятнимолиялаштириш
Уруғчилик соҳасидаги фаолиятни молиялаштириш Ўзбекистон Республикасининг Давлат бюджети маблағлари ва қонун ҳужжатларида тақиқланмаган бошқа манбалар ҳисобидан амалга оширилади.
34-модда. Низоларни ҳал этиш
Уруғчилик соҳасидаги низолар қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда ҳал этилади.
35-модда. Уруғчилик тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун жавобгарлик
Уруғчилик тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузганликда айбдор шахслар белгиланган тартибда жавобгар бўлади.
36-модда. Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларини ўз кучини йўқотган деб топиш
Қуйидагилар ўз кучини йўқотган деб топилсин:
1) Ўзбекистон Республикасининг 1996 йил 29 августда қабул қилинган «Уруғчилик тўғрисида»ги 267–I-сонли Қонуни (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 1996 йил, № 9,
130-модда);
2) Ўзбекистон Республикасининг 1997 йил 25 апрелда қабул қилинган «Айрим қонун ҳужжатларига ўзгартишлар ва қўшимчалар киритиш, шунингдек айримларини ўз кучини йўқотган деб топиш тўғрисида»ги 421–I-сонли Қонунининг (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 1997 йил, № 4–5, 126-модда) 19-банди;
3) Ўзбекистон Республикасининг 1999 йил 15 апрелда қабул қилинган «Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартишлар ва қўшимчалар киритиш тўғрисида»ги 772–I-сонли Қонунининг (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 1999 йил, № 5, 124-модда) ХV бўлими;
4) Ўзбекистон Республикасининг 2006 йил 6 апрелда қабул қилинган «Маҳсулотлар ва хизматларни сертификатлаштириш тартиб-таомиллари соддалаштирилганлиги муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш
ва қўшимчалар киритиш тўғрисида»ги ЎРҚ–31-сонли Қонунининг (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталарининг Ахборотномаси, 2006 йил, № 4, 157-модда) 2-моддаси;
5) Ўзбекистон Республикасининг 2007 йил 21 декабрда қабул қилинган «Уруғчилик тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг 9-моддасига ўзгартиш киритиш ҳақида»ги
ЎРҚ–134-сонли Қонуни (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталарининг Ахборотномаси, 2007 йил, № 12, 605-модда);
6) Ўзбекистон Республикасининг 2018 йил 23 июлда қабул қилинган «Баъзи давлат органлари ва ташкилотларнинг фаолияти такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш
ва қўшимчалар киритиш тўғрисида»ги ЎРҚ–486-сонли Қонунининг (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталарининг Ахборотномаси, 2018 йил, № 7, 431-модда) 18-моддаси.
37-модда. Ушбу Қонуннинг ижросини, етказилишини, моҳияти ва аҳамияти тушунтирилишини таъминлаш
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ва бошқа манфаатдор ташкилотлар ушбу Қонуннинг ижросини, ижрочиларга етказилишини ҳамда моҳияти ва аҳамияти аҳоли ўртасида тушунтирилишини таъминласин.
38-модда. Қонун ҳужжатларини ушбу Қонунга мувофиқлаштириш
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси:
ҳукумат қарорларини ушбу Қонунга мувофиқлаштирсин;
давлат бошқаруви органлари ушбу Қонунга зид бўлган ўз норматив-ҳуқуқий ҳужжатларини қайта кўриб чиқишлари ва бекор қилишларини таъминласин.
39-модда. Ушбу Қонуннинг кучга кириши
Ушбу Қонун расмий эълон қилинган кундан эътиборан кучга киради.
Ўзбекистон Республикасининг
Президенти Ш. Мирзиёев
ЎзА
...
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев 19 февраль куни Сирдарё вилоятининг Сирдарё туманига ташриф буюрди.
Давлатимиз раҳбари бу ерда “Сирдарё универсал ойна” корхонаси фаолияти, фармацевтика ва озиқ-овқат тармоқлари учун шиша идишлар ишлаб чиқариш жараёни билан танишмоқда.
Ташриф давомида Ховос ва Мирзаобод туманлари, Янгиер ва Гулистон шаҳарларига бориш, саноат, қишлоқ хўжалиги, қурилиш соҳаларида амалга оширилган ишларни кўздан кечириш режалаштирилган.
Манба: Ўзбекистон Республикаси Президенти
Матбуот хизмати
...
2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси ва Ўзбекистон Республикасида Маъмурий ислоҳотлар концепциясини рўёбга чиқариш, шунингдек, аҳолининг ҳаёт даражасини ошириш ва ишбилармонлик муҳитини яхшилаш, бизнесни ривожлантириш мақсадида давлат хизматлари кўрсатишнинг миллий тизимини сифат жиҳатидан янги даражага ўтказиш жадал суръатларда амалга оширилмоқда.
Қисқа вақт оралиғида “ягона дарча” тамойили бўйича кўрсатилаётган давлат хизматлари сони 100 та хизматдан ортди, хизматдан фойдаланиш учун мурожаат қилаётган фуқаролар сони эса 50 баробарга ошди. Бунда кўрсатиладиган давлат хизматлари кўрсаткичи қўшимча давлат хизматлари жорий этилиши муносабати билан яна икки баробар ортиши кутилмоқда.
Бизнес юритишда ортиқча бюрократик жараёнларни тубдан қисқартириш ва давлат хизматлари кўрсатиш миллий тизимини янада ривожлантириш мақсадида:
1. 2019 йил 1 июндан бошлаб шундай тартиб белгилансинки, унга кўра:
жисмоний ва юридик шахслар давлат хизматлари марказларида (кейинги ўринларда – Марказлар) фуқаролар доимий (вақтинча) рўйхатдан ўтган жойидан ва юридик шахслар почта манзилидан (жойлашган еридан) қатъий назар, давлат хизматларини экстерриториал тамойил бўйича олишга ҳақли;
давлат хизматларини олиш учун Ўзбекистон Республикаси Ягона интерактив давлат хизматлари портали (кейинги ўринларда – Ягона портал) орқали мурожаат этганда давлат божи, йиғимлар ва бошқа тўловлар Марказлар орқали ёки бевосита хизмат кўрсатувчи органларга мурожаат этганда тўланадиган суммадан 90 фоиз миқдоридатўланади;
Ягона портал орқали кўрсатилаётган давлат хизматлари учун давлат божлари ва йиғимларнинг Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ҳузуридаги Давлат хизматлари агентлигининг (кейинги ўринларда –Агентлик) бюджетдан ташқари жамғармасига йўналтириладиган қисми 20 фоиздан 10 фоизга камайтирилади ва бўшайдиган маблағлар қолган олувчилар орасида мутаносиб равишда тақсимланади;
давлат хизматлари кўрсатувчи давлат органлари ва ташкилотлар давлат хизматларини кўрсатиш учун зарур бўлган, Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Лойиҳа бошқаруви миллий агентлиги билан биргаликда белгиланадиган рўйхат бўйича маълумотларни ўзларининг маълумотлар базаларига ва ахборот тизимларига электрон кўринишда электрон маълумотлар базаларини шакллантириш учун киритиб борадилар.
2. Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги, Ер ресурслари, геодезия, картография ва давлат кадастри давлат қўмитаси, Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Давлат персоналлаштириш маркази, давлат хизматлари кўрсатувчи бошқа идора ва ташкилотлар ахборот хавфсизлиги талабларига риоя этган ҳолда ўзларининг идоравий ахборот тизимларида, ресурсларида ва маълумотлар базаларида мавжуд ва давлат хизматларини кўрсатиш учун зарур бўлган ахборот ва маълумотлар “Электрон ҳукумат” тизими идоралараро интеграциялашув платформасига тақдим этилишини ҳамда Агентликка зарур ахборот ва маълумотлардан фойдаланиш имконини таъминласин.
3. Қуйидагилар:
Тадбиркорлик фаолияти соҳасидаги рухсат бериш тартиб-таомилларининг 2019 йил 1 апрелдан бошлаб бекор қилинадиган айрим турлари рўйхати 1-иловага мувофиқ;
Давлат хизматлари кўрсатиш тартибини белгиловчи нормалари мавжуд идоравий норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни юқорироқ юридик кучга эга норматив-ҳуқуқий ҳужжатларда мустаҳкамлаган ҳолда қайта кўриб чиқиш жадвали (кейинги ўринларда – Жадвал) 2-иловага мувофиқ;
Давлат хизматларини оптималлаштириш, давлат хизматлари кўрсатилиши учун зарур бўлган маълумотларнинг электрон базаларини шакллантириш ҳамда идоравий ахборот тизимлари ва маълумотлар базаларини “Электрон ҳукумат” тизимига интеграция қилиш бўйича тадбирлар режаси 3-иловага мувофиқ тасдиқлансин.
4. Вазирлик ва идоралар идоравий норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар Жадвалга мувофиқ қайта кўриб чиқилишини:
Агентлик, Электрон ҳукумат ва рақамли иқтисодиёт лойиҳаларини бошқариш маркази ва бошқа манфаатдор идоралар ходимларини жалб қилган ҳолда ишчи гуруҳлар тузиш;
аниқ бир турдаги давлат хизматини тартибга солувчи норматив-ҳуқуқий базани ялпи хатловдан ўтказиш;
давлат хизматларини оптималлаштириш, асоссиз чекловлар, ортиқча маъмурий тартиб-таомиллар ва эскирган тартибга солиш механизмларини бартараф этиш;
қонун ҳужжатларини қисқартириш, нормаларнинг кўплигини бартараф этиш ва уларни ягона норматив-ҳуқуқий ҳужжатга бирлаштириш орқали нормаларни тизимлаштириш;
давлат хизматлари кўрсатиш тартибларини Ўзбекистон Республикасининг “Маъмурий тартиб-таомиллар тўғрисида”ги қонунига мослаштириш;
норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларини Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасига белгиланган муддатларда киритиш орқали таъминласин.
5. Мазкур қарорнинг 3-иловасида кўрсатилган вазирлик, идора ва бошқа ташкилотлар раҳбарлари зиммасига Тадбирлар режасининг ўз вақтида ва сифатли амалга оширилиши юзасидан шахсий жавобгарлик юклансин.
6. 2019 йил 1 августдан бошлаб давлат хизматлари кўрсатишда давлат органлари ва бошқа ташкилотлар томонидан жисмоний шахслардан жамғариб бориладиган пенсия дафтарчалари, солиқ ва бошқа мажбурий тўловлар бўйича қарзи мавжуд ёки мавжуд эмаслиги тўғрисида маълумотномалар, солиқ тўловчининг ҳисобга қўйилганлиги тўғрисида гувоҳномалар, тўланган даромадлар ва жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғининг ушлаб қолинган суммалари тўғрисида маълумотномалар талаб қилиниши тақиқлансин.
Белгилансинки, давлат бошқаруви, маҳаллий давлат ҳокимияти органлари ва бошқа ташкилотлар мазкур бандда назарда тутилган ҳужжатларни давлат солиқ хизмати органлари, АТБ “Халқ банки”, Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги бюджетдан ташқари Пенсия жамғармасидан электрон ўзаро ҳамкорлик орқали фақат идоралараро интеграциялашув платформасига ахборот олиш учун уланиш йўли билан мустақил равишда сўрайдилар ва оладилар;
Давлат солиқ қўмитаси, АТБ “Халқ банки”, Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги бюджетдан ташқари Пенсия жамғармаси 2019 йил 1 июлга қадар давлат хизматлари кўрсатиш жараёнида фойдаланиладиган ахборот тизимларини такомиллаштирсин ҳамда мазкур бандда назарда тутилган ахборот ва ҳужжатларни фақат идоралараро интеграциялашув платформаси орқали тақдим этсин.
7. Агентликка Марказлар орқали давлат хизматларини жойларга чиққан ҳолда кўрсатиш (етказиб бериш) бўйича Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан тасдиқланган тарифлар асосида пуллик экспресс-хизматлар кўрсатиш ҳуқуқи берилсин. Бунда ногиронлиги бўлган шахслар ва бориш қийин бўлган туманлар аҳолисига экспресс-хизматлар текин кўрсатилиши назарда тутилсин.
8. Давлат хизматлари кўрсатувчи давлат органлари ва бошқа ташкилотлар мансабдор шахсларига:
фақат Марказлар орқали кўрсатиладиган давлат хизматларини жорий этиш бўйича тадбирларни ўз вақтида бажариш;
давлат хизматлари кўрсатиш жараёнида фойдаланиладиган ахборот тизимлари ва маълумотлар базаларининг серверларида профилактика ишларини иш вақтидан ташқарида олиб бориш;
давлат хизматлари кўрсатиш жараёнида фойдаланиладиган ўзларининг ахборот тизимлари ва маълумотлар базаларидаги носозликлар ҳақида Агентликни хабардор қилиш, шунингдек, уларни зудлик билан тузатиш чораларини кўриш учун шахсий жавобгарлик юклансин.
9. Агентликка хўжалик бошқаруви органлари, уй-жой коммунал ва фойдаланиш хўжалиги ташкилотлари томонидан турли хизматлар кўрсатилиши сифати устидан, жумладан, хизмат кўрсатиш жараёнига замонавий ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш ва фуқаролар учун бошқа қулайликлар яратиш юзасидан мониторинг олиб бориш ваколати берилсин.
Агентликка:
хўжалик бошқаруви органларига, уй-жой коммунал ва фойдаланиш хўжалиги ташкилотларига аниқланган қонунбузилишлари ва камчиликларни, уларнинг йўл қўйилишига олиб келган сабаблар ва шароитларни бартараф этиш бўйича тақдимномалар киритиш;
давлат хизматлари кўрсатиш талаблари ва тартибини бузганлик учун айбдор бўлган мансабдор шахсларни маъмурий жавобгарликка тортиш ҳуқуқи берилсин.
10. Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги:
бир ой муддатда Ўзбекистон Республикаси Марказий банки, бошқа манфаатдор идоралар билан биргаликда давлат хизматлари кўрсатишда Марказлар ходимлари томонидан аризачилардан нақд ва нақдсиз пул қабул қилиш механизмини жорий этсин;
бир ой муддатда манфаатдор идоралар билан биргаликда давлат хизматларини тезлаштирилган тартибда оширилган тарифлар бўйича кўрсатиш тартибини Вазирлар Маҳкамасига тасдиқлаш учун киритсин;
уч ой муддатда манфаатдор идоралар билан биргаликда давлат бошқаруви органлари ва бошқа ташкилотлар ходимлари томонидан давлат хизматлари кўрсатилишида самарадорлик ва натижадорликнинг асосий кўрсаткичлари (KPI) (кўрсатилган хизматларнинг миқдори ва сифати, хизмат кўрсатиш тезлиги, ходимнинг хушмуомалалиги ва малакалилиги, мурожаатчиларнинг фикрлари ва бошқалар) ҳамда уларнинг фаолиятини баҳолаш тартибини ишлаб чиқсин ва тасдиқласин;
уч ой муддатда Агентликнинг “Call service” орқали давлат хизматлари кўрсатиш механизмини назарда тутувчи норматив-ҳуқуқий ҳужжатни ишлаб чиқсин ва қабул қилсин;
манфаатдор идоралар билан биргаликда 2020 йил 1 майга қадар “ФҲДЁ ягона электрон архиви” ахборот тизимининг блокчейн технологиясидан фойдаланиш асосида, шу жумладан, давлат-хусусий шериклик шартларида жорий этилишини таъминласин.
11. Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлиги Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Лойиҳа бошқаруви миллий агентлиги билан биргаликда юқори синфлар учун “Информатика ва ахборот технологиялари” фанининг ўқув дастурига “Электрон ҳукумат” тизими хизматларидан фойдаланиш, талаб энг юқори бўлган давлат хизматларини замонавий ахборот-коммуникация технологияларидан, шу жумладан, Ягона порталдан фойдаланган ҳолда олиш кўникмаларига ўргатишга бағишланган махсус бўлим киритсин.
12. Иқтисодий ривожланиш даражаси ортда қолаётган туманлар ҳамда чекка ҳудудларга салоҳиятли инвесторларни жалб қилиш мақсадида Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши раиси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимларига Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 8 майдаги ПҚ–3701-сон “Ўзбекистон Республикаси Президентининг туман (шаҳар)лардаги Халқ қабулхоналари ҳузуридаги Давлат хизматлари марказлари биноларининг давлат-хусусий шериклик шартлари асосида қурилишини ташкил этиш тўғрисида”ги қарори доирасида қўшимча объектларни қуриш учун инвесторларга барча имтиёз ва афзалликлар сақлаб қолинган ҳолда тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш учун ҳудуд миқёсидаги бошқа туман (шаҳар)дан ер участкаларини ажратишга рухсат берилсин.
13. Давлат хизматлари марказлари биноларини қуриш Режа-жадвали 4-иловага мувофиқ тасдиқлансин.
Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши раиси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимларига Режа-жадвални ўз вақтида ва сифатли амалга ошириш юзасидан шахсий жавобгарлик юклансин.
Агентлик Режа-жадвалнинг амалга оширилиши юзасидан тизимли мониторингни ўрнатсин ва Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрациясига унинг ижро этилиши тўғрисида ҳар чоракда ахборот киритсин.
14. 2021 йил 30 ноябрга қадар Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ва Агентлик томонидан Марказлар, нотариуслар ва ФҲДЁ архивларини жиҳозлаш учун белгиланган тартибда шакллантириладиган рўйхатлар бўйича олиб келинадиган Ўзбекистон Республикасида ишлаб чиқарилмайдиган сервер ва компьютер ускуналари, бутловчи буюмлар ва эҳтиёт қисмлар, дастурий таъминот, асбоблар ва қурилмалар, бошқа ускуналар божхона тўловларидан (божхона йиғимларидан ташқари) озод қилинсин.
15. Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги манфаатдор идоралар билан биргаликда икки ой муддатда қонун ҳужжатларига мазкур қарордан келиб чиқадиган ўзгартириш ва қўшимчалар тўғрисида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасига таклифлар киритсин.
16. Мазкур қарорнинг ижросини назорат қилиш Ўзбекистон Республикасининг Бош вазири А.Н.Арипов ва Ўзбекистон Республикаси Президенти маслаҳатчиси Т.А.Худайбергенов зиммасига юклансин.
Ўзбекистон Республикаси
Президенти Ш.МИРЗИЁЕВ
Тошкент шаҳри,
2019 йил 15 февраль
...
Ҳужжатнинг мақсади ҳаққоний ва объектив маълумот етказилишини таъминлашдан иборат, дея хабар берилади Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги телеграм-каналида.
Унда журналистларнинг фикрлар хилма-хиллигини инобатга олган ҳолда маълумот тайёрлашда объективлик тамойилларига риоя этиш мажбуриятини белгиловчи норма қайд этилади. Хабарда айтилишича, қабул қилинаётган Кодекс ОАВнинг ўз-ўзини бошқариш усули бўлиб, бу борада ҳеч қандай суд ёки ваколатли давлат идоралари аралашмайди.
Кодекс асосида журналистларнинг сифатли ахборот етказишда масъулиятларини ошириш кўзда тутилган. Кодекс принциплари ва нормаларини бузган журналистлар унда белгиланган тартибга кўра жавобгарликка тортиладилар.
Журналистларнинг Касб этикаси кодекси Инсон ҳуқулари умумжаҳон декларацияси (БМТ Бош Ассамблеяси, 1984 йил), Халқаро журналистика профессионал этика тамойиллари (ЮНЕСКО, 1983 йил), Халқаро журналист ахлоқи тамойиллари декларацияси (Халқаро журналистлар федерациясининг Жаҳон конгресси, 1954 йил) каби ҳужжатлар, миллий Конституция ҳамда бошқа қонун ҳужжатлари қоидалари асосида ишлаб чиқилмоқда.
Маълумот учун: Ўзбекистон Мустақил босма оммавий ахборот воситалари ва ахборот агентликларини қўллаб-қувватлаш ва ривожлантириш жамоат фонди, Журналистларни қайта тайёрлаш маркази, ЮНЕСКОнинг мамлакатимиздаги ваколатхонаси, оммавий ахборот воситалари кучи билан Кодекс устида 2017 йилда ишлай бошлаган эдилар. Ниҳоят, у мантиқий якунига етказилмоқда.
Таҳририятнинг фикрига кўра, Кодекс нормаларини бузган журналистларни қуйидаги шароитдагина жавобгарликка тортиш мумкин бўлади:
Кодексга риоя этиш императив (мажбурий) тусга эга эканлиги қонун ҳужжатларида қайд этилган бўлиши керак. Айни пайтда «Журналистлик фаолиятини ҳимоя қилиш тўғрисида»ги Қонунда журналистларнинг касбга оид одоб-ахлоқ қоидалари ҳақида сўз юритилган, демак, атамаларга тузатиш киритиш талаб этилади;
аниқ жавобгарлик чоралари, шунингдек уларни қўллаш механизми (тартиб-таомили) ҳам қонун ҳужжатларида акс эттирилган бўлиши керак («Адвокатура тўғрисида»ги Қонуннинг 7-моддаси 1-қисми; 14-моддаси 1-қисмидаги сингари ва ҳ.к.).
Манба: Norma.uz
Подроб
...
Адлия вазирлиги соғлиқни сақлаш тизимида қонунчиликка риоя этилиши юзасидан аҳоли ўртасида сўров ўтказмоқда, бу ҳақда ўз Телеграм-канали орқали хабар берди.
Тиббий хизматлар яхшиланишидан манфаатдор бўлган барча шахслар 20 февралгача қуйидаги масалалар юзасидан фикр-мулоҳаза ва таклифларини @qonunchilikbot орқали вазирликка юборишлари мумкин:
тез тиббий ёрдам кўрсатиш сифати;
вакцинация;
ордерлар берилиши;
протез-ортопедия буюмлари, реабилитация техник воситалари ва кресло-аравачалар билан таъминлаш;
меҳнатга лаёқатсизлик варақаларининг расмийлаштирилиши;
койкалар фонди.
Юборилган таклифлардан ушбу соҳадаги қонунчиликни янада такомиллаштириш учун фойдаланилади.
Манба: Norma.uz
Подр
...
Ўзбекистон Республикаси норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳалари муҳокамаси порталига 2019 йилнинг 11 январида жойлаштирилган “Ўқитувчи мақоми тўғрисида”ги қонун лойиҳаси кенг жамоатчиликнинг диққат марказида бўлди. Ушбу қонун лойиҳаси Ўзбекистон “Адолат” СДПнинг барча бўғиндаги тузилмалари, партия фаоллари, депутатлар, экспертлар томонидан ҳам ўрганилди. Тўпланган фикр ва таклифлар таҳлил этилиб, дастурий мақсадларимиз ҳамда электорат манфаатларидан келиб чиққан ҳолда ушбу қонун лойиҳаси юзасидан асослантирилган 20 та таклиф тайёрланди. Ушбу таклифларда ўқитувчининг касбий фаолияти ва шу фаолиятдаги ҳуқуқлари, унинг одоб-ахлоқ қоидалари, якка тартибдаги педагогик фаолият (репетиторлик), муаллимларнинг меҳнатига ҳақ тўлаш ва ижтимоий муҳофазаси, ўқитувчи фаолияти устидан жамоатчилик назорати ва бошқа бир қатор меъёрлар юзасидан асослантирилган фикрлар ўз аксини топган. Жумладан, қуйида бир қанча мисоллар келтириб ўтамиз:
1. Қонун лойиҳасининг 2-моддасида мазкур қонуннинг қўлланилиш соҳалари санаб ўтилган. Таълим соҳасидаги давлат бошқаруви органлари ва уларнинг ҳудудий бўлинмаларини ҳам ана шулардан бири сифатида киритиш мақсадга мувофиқдир. Маълумки, таълим соҳасидаги давлат бошқаруви органлари ва бўлинмаларига энг фаол, салоҳиятли, малакали ва тажрибали ўқитувчилар жалб этилади. Ушбу лавозимга ўтгач, мазкур педагоглар ўқитувчи мақомини йўқотиши мантиққа тўғри келмайди. Унинг тегишли имтиёзлардан чекланиши кадрлар салоҳиятининг тушиб кетишига олиб келади. Шу сабабдан мазкур қонун уларга ҳам татбиқ этилиши лозим. Шу билан бирга, уларнинг яна ўқитувчилик фаолиятига қайтиш имконияти ҳам борлигини назардан четда қолдириб бўлмайди.
2. Лойиҳанинг 3-моддасида ўқитувчининг касбий фаолиятдаги ҳуқуқлари хусусида сўз боради. Уларнинг ҳуқуқлари қаторида қуйидаги жумлалар орқали “ўзи яратган ўқув қўлланма, монография ва шу турдаги илмий янгиликларни қонунчиликда белгиланган тартибда тижоратлаштириш ва ундан тушадиган маблағни ихтиёрий равишда тассаруф этиш”ини ҳам келтириш жоиздир.
3. Ўқитувчининг одоб-ахлоқ қоидаларига оид 11-модданинг тегишли бандида “Ўқитувчиларнинг кийинишига қўйиладиган талаблар таълим ташкилотлари томонидан белгиланиши мумкин”, деб қайд этилган. Бунда охирги жумлани “белгиланади” деб аниқ ифодаланса, ушбу норма амалда ҳақиқатан ишлашини таъминлайди.
4. Қонун лойиҳасининг 13-моддаси “Меҳнатга ҳақ тўлаш”, деб номланган. Ўриндошлик сифатида ўтиладиган дарсларнинг иккинчи даражали бўлиб қолмаслиги, бундай ҳолатларда таълим сифатининг пасайиб кетишининг олдини олиш мақсадида ушбу модда “Ўқитувчиларнинг ўриндошлик асосидаги фаолиятига базавий тариф ставкаларига биноан 100 фоиз меҳнат ҳақи тўланади”, деган меъёр билан тўлдирилиши лозим. Дейлик, айрим фанлар бўйича белгиланган дарс соатлари бир ўқитувчи учун бир ставкага ҳам тўғри келмайди. Шунинг учун у бошқа мактабдан ҳам дарс олишга мажбур бўлади. Бу ҳолатда энди ўқитувчи бир хил фаолияти учун икки хил ҳақ олишига тўғри келиб қолмаслиги керак.
5. Лойиҳанинг 14-моддасидаги “25 йил ва ундан ортиқ меҳнат стажига эга бўлган ўқитувчилар муддатидан олдин ёшга доир пенсияга чиқиш ҳуқуқига эга”, деган жумлаларни 14-модданинг 4-хатбошисидаги меъёрларга номутаносиб бўлганлиги сабабли чиқариб ташлаш таклиф этилмоқда. Чунки пенсияга чиқиш ёши оширилаётган бир шароитда 25 йил фаолият юритган ўқитувчи 50 ёшга тўлмасданоқ пенсияга чиқиб кетишига тўғри келиб қолади.
6. Лойиҳанинг 17-моддасига кўра, “Давлат томонидан ҳар йили қишлоқ ва шаҳарларда намунавий лойиҳалар бўйича қурилаётган арзон уй-жойларнинг бир қисмини ўқитувчиларга имтиёзли асосларга кўра ипотека кредити сифатида бериш рағбатлантирилади”, дейилган. Шу ўринда ушбу нормани ҳам аниқлаштириб, яна қуйидаги қўшимчаларни киритиш айни муддаодир: “Давлат томонидан ҳар йили қишлоқ ва шаҳарларда намунавий лойиҳалар бўйича қурилаётган арзон уй-жойларнинг бир қисми ўқитувчиларга ипотека кредити ажратилиши орқали имтиёзли асосларга кўра берилади.
Тегишли таълим соҳасидаги давлат бошқаруви органлари ёки уларнинг ҳудудий бўлинмалари томонидан тақдим этилган рўйхатга биноан, 10 йил узлуксиз педагогик иш стажига эга бўлган ва айни вақтда таълим тизимида фаолият олиб бораётган ўқитувчиларга автотранспорт воситаларини сотиб олиш учун имтиёзли кредитлар ажратилади.
7. Ўқитувчи фаолиятига нисбатан чекловлар (20-модда) қаторида яна бир чеклов “Давлат таълим стандартларига номувофиқ дарс машғулотларини ўтиш”, деган жумла билан тўлдирилса, бу меъёр таълим муассасаларида давлат таълим стандартларига мос равишда дарс машғулотларини ташкил этишга хизмат қилган бўлар эди.
8. Ўқитувчиларнинг малакасини ошириш ва қайта тайёрлаш (22-модда) назарда тутилган модданинг матнини таклиф қилинаётган ўзгартириш асосида “Давлат томонидан мактабгача, умумий ўрта, ўрта махсус, касб-ҳунар ва мактабдан ташқари таълим муассасалари ўқитувчилари, шунингдек, таълим соҳасидаги давлат бошқаруви органлари ва уларнинг ҳудудий бўлинмаларининг педагог мутахассислари малакасини ошириш ва қайта тайёрлаш учун шароит яратиш кафолатланади”, деб белгилаш амалиётда ўз натижасини берган бўлар эди. Яъни тегишли таълим соҳасидаги давлат бошқаруви органлари ва уларнинг ҳудудий бўлинмалари педагог мутахассислари айни пайтда ўқитувчи ҳисобланишини инобатга олиш лозим. Шунингдек, уларнинг таълим соҳасидаги ёки маълум бир фан соҳасидаги янгиликлар ва ислоҳотлардан хабардор бўлиб бориши мақсадга мувофиқдир.
9. Қонун лойиҳасининг 24-моддасидаги “Ўқитувчилар фаолиятини назорат қилиш қонун ҳужжатлари асосида аттестациядан ўтказиш, уларнинг фаолиятини ўрганиш, баҳолаш ва бошқа шаклларда амалга оширилади”, дейилган. Бу ўринда қўлланилган “ва бошқа” жумласи, бизнингча, педагог фаолиятини асоссиз текшириш ва назорат қилиш ҳуқуқини беради. Шуни назарда тутиб, мазкур қисқа жумлани олиб ташлаган маъқул.
10. Ўқитувчи фаолияти устидан жамоатчилик назорати меъёрлари белгиланган 25-модданинг “Ўзбекистон Республикаси фуқаролари, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари, шунингдек, қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда рўйхатга олинган нодавлат нотижорат ташкилотлари, оммавий ахборот воситалари томонидан мазкур назорат амалга оширилиши мумкин”, деган банди қуйидаги таҳрирда баён этилиши айни муддао саналади: “Ўқитувчи фаолияти устидан жамоатчилик назоратини таълим муассасасида тузилган Кузатув кенгаши амалга оширишга ваколатлидир”. Чунки ўқитувчи фаолиятига турли даражадаги идоралар (ННТ, ОАВ, ФЎЎБО) томонидан асоссиз аралашувлар таълим сифатига салбий таъсир кўрсатади. Шунинг учун, ота-оналар, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари ва бошқалардан иборат таркибда тузиладиган Кузатув кенгашига ушбу ваколатни бериш мақсадга мувофиқдир.
Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлиги муаллифлигида ишлаб чиқилган “Ўқитувчи мақоми тўғрисида”ги қонун лойиҳаси юзасидан Ўзбекистон “Адолат” СДП томонидан партия позициясидан келиб чиқиб тайёрланган барча таклифлар вазирликка тақдим қилинди.
Муҳаммаджон ЖЎРАЕВ,
Ўзбекистон “Адолат” СДП
Марказий аппарати бўлим бошлиғи
...
Вазирлар Маҳкамасининг 11.02.2019 йилдаги 113-сон қарори билан 2019 йилда қонун лойиҳаларини ишлаб чиқиш ва Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Қонунчилик палатасига киритиш дастури тасдиқланди.
Ҳужжат Давлат дастури–2019, Маъмурий ислоҳотлар концепцияси ва Норма ижодкорлиги фаолиятини такомиллаштириш концепцияси, шунингдек бошқа ҳужжатларда назарда тутилган қонун лойиҳаларининг ўз вақтида ва сифатли ишлаб чиқилишини таъминлаш мақсадида қабул қилинди.
Дастурга жами 38 та қонун лойиҳаси киритилган. Уларни ишлаб чиқиш бўйича масъул ижрочилар, Вазирлар Маҳкамаси ва Қонунчилик палатасига киритиш муддатлари, шунингдек улар қабул қилинган тақдирда кутиладиган натижалар кўрсатилган. Улар орасида, хусусан:
янги таҳрирдаги Солиқ кодекси. 1 июлгача Қонунчилик палатасига киритилиши кутилмоқда. Ҳужжат илғор хорижий тажрибадан келиб чиққан ҳолда халқаро молия ташкилотлари мутахассислари билан биргаликда ишлаб чиқилади. Шу жумладан ҳалол солиқ тўловчиларни рағбатлантириш ва яширин фаолият юритадиган субъектларни жазолаш механизмлари назарда тутилади;
янги таҳрирдаги Меҳнат кодекси. Ҳужжат IV чорак охирида Вазирлар Маҳкамасига тақдим этилади. Ишнинг ўзига хос хусусиятига кўра меҳнат шартномасини тузиш ва бекор қилиш тартибининг соддалаштирилиши, ходим билан бир вақтда иш берувчининг ҳам манфаатларини ифодалайдиган қоидалар киритилиши кутилмоқда;
Жиноят-процессуал ва Фуқаролик кодексларига ўзгартиришлар. Улар қонунга хилоф тарзда ҳукм этиш, жиноий жавобгарликка тортиш, эҳтиёт чораси сифатида қамоққа олиш ва муносиб хулқ-атворда бўлиш ҳақида тилхат олиш, қамоқ тариқасидаги маъмурий жазони бериш натижасида фуқарога етказилган зарарни ундириб олиш масалаларига тааллуқли бўлади. Зарарни тегишли давлат идораларининг бюджетдан ташқари жамғармалари ҳисобидан қоплаб, кейинчалик ушбу суммани айбдор шахсдан ундириб олиш режалаштирилмоқда;
янги таҳрирдаги «Валютани тартибга солиш тўғрисида»ги Қонун. Парламентга тахминан 1 апрелда киритилади. Ҳужжатда қуйидагиларни назарда тутиш режалаштирилмоқда:
а) соҳага оид қонуности ҳужжатларни инвентаризациядан ўтказиш, ҳаволаки нормаларни максимал даражада қисқартирган ҳолда валюта операцияларини амалга оширишга оид барча жиҳатларни тартибга солиш;
б) халқаро тажрибани чуқур ўрганиш асосида ва тадбиркорлар эҳтиёжларини инобатга олган ҳолда валюта операцияларини тартибга солишни соддалаштириш;
в) жисмоний ва юридик шахсларнинг ўз валюта маблағидан эркин фойдаланиш ҳуқуқининг кафолатини мустаҳкамлаш;
г) капитал ҳаракати билан боғлиқ операцияларни тартибга солиш;
д) валюта бозори фаолиятини янада такомиллаштириш ва эркинлаштириш;
е) норезидентларнинг республикамизда фаолият юритиши натижасида олинган маблағларини чет эл валютасига айирбошлаш амалиётини янада соддалаштириш ва бошқалар;
янги таҳрирдаги «Рақобат тўғрисида»ги Қонун табиий монополиялар соҳасида тартибга солишни кучайтириш имконини беради. Қонун бузилиш ҳолати учун монополистларнинг жавобгарлиги оширилади, АКТ соҳасида рақобат тартибга солинади. Лойиҳа 1 ноябргача киритилади;
«Қимматли қоғозлар бозори тўғрисида»ги Қонунга тузатишлар. Ваколатли давлат органининг ваколатлари кенгайтирилади, шу жумладан банк сирларини очиш ҳуқуқи билан. Қимматли қоғозлар бозорини тартибга солувчи органлар ўртасида ахборот алмашиш вақтида олинган махфий ахборотни ошкор қилиш бўйича чекловлар белгиланади;
«Аудиторлик фаолияти тўғрисида»ги Қонунга ўзгартиш ва қўшимчалар (1 июлгача ишлаб чиқилади). Улар қуйидагиларга оид бўлади:
а) аудиторлик фаолиятини лицензиялаш жараёнини соддалаштириш;
б) аудиторларни сертификатлаш ва малакасини ошириш тизимини такомиллаштириш;
в) ҳар йили аудиторлик текширувидан ўтиши шарт бўлган ижтимоий аҳамиятга эга корхоналарни аниқлаш;
«Мажбурий тиббий суғурта тўғрисида»ги Қонун лойиҳаси (1 августгача Парламентга киритилади). Унда қуйидаги масалалар ўз аксини топади:
а) 2021 йилдан бошлаб мажбурий тиббий суғурта тизимини босқичма-босқич жорий этиш;
б) тегишли норматив-ҳуқуқий базани шакллантириш;
в) соғлиқни сақлаш эҳтиёжи учун ажратилаётган пул маблағларини жамлаш ва тақсимлаш механизмларини такомиллаштириш;
г) «ҳар бир тўлиқ даволанган ҳолат» ҳисобидан келиб чиқиб молиялаштириш механизмларини жорий қилиш;
д) тиббий суғурта дастурларини амалга оширишга нодавлат тиббиёт ташкилотларини кенг жалб этиш ва ҳ.к.;
янги таҳрирдаги «Вазирлар Маҳкамаси тўғрисида»ги Қонун. Тахминан 25 апрелда Қонунчилик палатасига киритиш режалаштирилмоқда. Ҳукумат аъзоларининг ваколатлари ва жавобгарлигини белгилаш, Парламент, Президент, унинг администрацияси, судлар, ҳуқуқни муҳофаза қилиш ва ҳарбийлаштирилган тузилмалар, ННТ, сиёсий партиялар билан ўзаро ҳамкорлиги масалалари тартибга солинади;
янги таҳрирдаги «Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар тўғрисида»ги Қонун. Олий Мажлис палатасига киритилиши мўлжалланган сана – 1 апрель. Тўғридан-тўғри амалга ошириш механизмига эга бўлмаган қонун лойиҳаларини (яъни декларатив, «ҳадли» тусга эга, ҳақиқатда амалга ошириш механизмларини назарда тутмайдиган, таҳр.) киритиш тақиқланишини тартибга солиш кўзланмоқда.
Ҳужжат Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базасида эълон қилинган ва 12.02.2019 йилдан кучга кирди.
Манба: Norma.uz
Подробнее:
...
Қаттиқ ва суюқ маиший чиқиндиларни тўплаш ва олиб чиқиб кетиш бўйича хизматлар кўрсатиш қоидалари тасдиқланди (ВМнинг 6.02.2019 йилдаги 95-сон қарорига қаранг).
Уларда қуйидагилар назарда тутилган:
ушбу соҳада хизмат кўрсатишга ихтисослашган ташкилотлар томонидан қаттиқ ва суюқ маиший чиқиндиларни тўплаш ва олиб чиқиб кетиш бўйича хизматлар кўрсатиш тартиби;
маиший чиқиндиларни тўплаш, сақлаш ва олиб чиқиб кетишга, шунингдек хизмат кўрсатувчи ташкилотларга доир талаблар;
кўрсатиладиган хизматлар учун ҳисоб-китоб қилиш ва жисмоний шахсларни, шунингдек мажбурий тўловлар бўйича қарздорликларни ҳисобга олиш тартиби;
қаттиқ маиший чиқиндиларни тўплаш ва олиб чиқиб кетиш бўйича хизматлар учун жисмоний шахслар томонидан мажбурий тўловларни тўлаш ва ҳисобини юритишнинг ягона электрон тизимини шакллантириш ва юритиш тартиби;
истеъмолчиларнинг, шунингдек хизмат кўрсатувчи ташкилотларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари.
Ҳужжатда Президентнинг 22.11.2018 йилдаги ПФ–5580-сон Фармонида назарда тутилган хизматлар учун тўлов тўлаш тизимидаги ўзгартиришлар ўз аксини топган.
Чиқиндиларни олиб чиқиб кетганлик учун тўлов тўлашнинг янги схемаси жадвалда келтирилган:
Жисмоний шахслар
Юридик шахслар ва якка тартибдаги тадбиркорлар
Энди оммавий шартномалар асосида аҳолига хизматлар кўрсатилади.
Илгаригидек, тўлов ўтган ойдан (тўлов амалга оширилган) кейинги ойнинг 10-санасидан кечиктирмай амалга оширилади.
Бироқ энди жисмоний шахсларнинг тўловлари ягона транзит банк ҳисобварақларига тўланади ва кейинчалик Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва пойтахт ҳокимликларининг махсус ғазна ҳисобварақларига ўтказилади.
Бевосита хизмат кўрсатувчи ташкилотларга тўлов давлат-хусусий шериклик битимлари ва икки томонлама шартномалар доирасида маҳаллий ҳокимликлардан келиб тушади
Бевосита хизмат кўрсатувчи ташкилотлар билан шартномалар тузилади.
100% олдиндан тўлов шартларида хизматлар кўрсатилади
Бу – муҳим! Қуйидаги нормалар аввалгидек амал қилади:
истеъмолчилар аванс тариқасида тўланган тўловлар учун, ушбу даврда тегишли тарифлар ошган тақдирда, тўлов амалга оширилган санадан 12 ойдан ошмайдиган даврга қайта ҳисоб-китоб қилишдан озод этиладилар;
маблағлар ўз вақтида ўтказилмаган тақдирда муддати ўтказиб юборилган ҳар бир кун учун юридик шахслардан қарздорлик суммасининг 0,4%и ва жисмоний шахслардан 0,1%и миқдорида, бироқ қарздорлик умумий суммасининг 50%идан ортиқ бўлмаган миқдорда пеня ундирилади.
Пеняни ҳисоблаш истеъмолчининг аниқлаштирилган қарздорлик (тўланмаган қарз) суммасидан, шунингдек белгиланган тартибда киритилган олдиндан тўлов ҳисобга олинган ҳолда, ҳисоб-китоб давридан кейинги ойнинг 11-кунидан бошлаб амалга оширилади.
Қоидаларда Экология давлат қўмитаси ҳузурида ташкил этилган санитар тозалаш марказларининг фаолиятини ташкил этиш масалалари қайд этилган. Улар истеъмолчилар, хизмат кўрсатувчи ташкилотлар, ҳокимликлар, фуқаролар йиғинлари ва Бош прокуратура ҳузуридаги Мажбурий ижро бюроси ўртасида боғловчи бўғин функциясини бажарадилар.
Қаттиқ маиший чиқиндиларни тўплаш ва олиб чиқиб кетиш хизматлари учун аҳолидан мажбурий тўловлар тўлиқ ва ўз вақтида келиб тушишини таъминлаш учун Мажбурий ижро бюроси масъулдир.
Жисмоний шахслар – чиқиндиларни олиб чиқиб кетганлик учун мажбурий тўловларни тўловчиларнинг, шунингдек уларнинг қарздорликлари ҳисоби Ҳисобга олишнинг ягона электрон тизимида юритилади.
Мажбурий ижро бюроси инспекторлари Ҳисобга олишнинг ягона электрон тизимида акс эттирилган ҳисобланган суммалар ҳақидаги ахборот асосида жорий мажбурий тўловларни ва улар бўйича қарздорликни ундирадилар.
Ҳужжат Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базасида эълон қилинган ва 7.02.2019 йилдан кучга кирди.
Манба:Norma.uz
Подроб
...
Мамлакатимизда ҳуқуқбузарликлар профилактикаси ва жамоат хавфсизлигини таъминлаш мақсадида қатор тизимли ишлар амалга оширилмоқда. Хусусан, жойларда соҳа мутахассислари томонидан тарғибот-ташвиқот ишлари ташкил этилмоқда, жиноятчиликнинг олдини олиниши мақсадида чора-тадбирлар ишлаб чиқилмоқда. Соҳани янада ривожлантириш, хавфсизликни таъминлаш, кадрлар тизимини шакллантириш мақсадида мамлакатимиз раҳбари томонидан жорий йилнинг февраль ойида “Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси ва жамоат хавфсизлигини таъминлаш соҳасида кадрлар тайёрлаш тизимини такомиллаштиришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарор имзоланди. Албатта, қарор моҳиятидан келиб чиққан ҳолда айтиш жоизки, ҳуқуқбузарликлар профилактикаси ва жамоат хавфсизлигини таъминлаш соҳасида кадрлар тайёрлаш ва қайта тайёрлаш самарадорлигини янада ошириш масалалари энг муҳим бўғин сифатида таъкидланган. Шубҳасиз, дастлаб бу Тошкент шаҳри ва Тошкент вилоятидага соҳа мутахассислари учун амалда қўлланилиши таъкидланган. Юридик кадрлар тайёрлаш ва қайта тайёрлаш бўйича Тошкент давлат юридик университетининг Ихтисослаштирилган филиалини ташкил этиш билан боғлиқ таклифнинг киритилганлиги жамоат жойларида ҳуқуқбузарликнинг олдини олиниши ҳамда фуқароларнинг хавфсизлигини таъминлаш, энг муҳими, жиноятчиликни олдини олинишига хизмат қилади.
Қарорда соҳа мутахассисларининг фаолиятини янада такомиллаштириш мақсадида филиалнинг асосий вазифалари белгилаб берилган. Жумладан, таълим олувчиларнинг психологик тайёргарлиги, ҳуқуқий, сиёсий маданияти ва ҳуқуқий онгини оширишнинг самарали тизимини яратиш, ҳуқуқбузарликлар профилактикаси ва жамоат хавфсизлигини таъминлаш бўйича фаолиятини услубий ва консультатив таъминлаш, юридик кадрларни тайёрлаш, қайта тайёрлаш ва малакасини оширишни амалга оширувчи таълим ва илмий-тадқиқот, шу жумладан, хорижий мамлакатлардаги муассасалар билан ўзаро самарали идоралараро ҳамкорликни чуқурлаштириш сингари вазифаларнинг қайд этилганлиги соҳа мутахассисларидан малакали юридик кадрлар тайёрлаш сифатига бўлган эҳтиёжни шакллантиради.
Ҳуқуқий ҳужжатда айнан соҳа вакиллари учун шароитлар кўламини кенгайтириш, мавжуд камчиликларни бартараф этиб бориш, ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиниши мақсадида тегишли ташкилот масъулларига берилган вазифаларнинг ўзи ҳам мутахассис кадрларнинг сифатли таъминланишида хизмат қилади.
Албатта, қабул қилинаётган ҳар қандай ҳуқуқий-меъёрий ҳужжатлар мамлакатимиз тараққиёти, фуқароларнинг фаровонлигини таъминлашда хизмат қилса, демакким, аҳоли манфаатлари ҳам ўз-ўзидан амалий ечимини топади, жамиятимизда сифатли кадрлар тайёрлаш тизими ривожланади.
Маҳмуд РАҲМАТОВ,
Халқ депутатлари Қоракўл туман
Кенгаши депутати
...
Хўш, ҳуқуқий маданиятнинг ўзи нима? Унинг демократик жамиятдаги ўрни нечоғлик муҳим? Эндиликда мазкур соҳада бизни қандай ўзгаришлар кутаяпти? Белгиланаётган вазифалар нечоғлик ҳаётий аҳамиятга эга?
Шуни алоҳида таъкидлаш жоизки, Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг “Жамиятда ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни юксалтириш тизимини тубдан такомиллаштириш тўғрисида”ги фармони мазмун-моҳиятига кўра, фуқароларнинг ҳуқуқий маданиятини юксалтириш орқали жамиятда қонун устуворлиги таъминланишига, адолат қарор топишига, инсон манфаатлари улуғланишига хизмат қилиши билан аҳамиятлидир.
Ўзбекистон “Адолат” социал-демократик партияси мазкур фармон ўз мазмун-моҳиятига кўра партиянинг дастурий ғоя ва мақсадларига, қонун устуворлиги ва адолатлилик тамойилларига ҳамоҳанг, деб ҳисоблайди.
Биз, албатта, жамиятда ҳуқуқий маданиятни шакллантириш ва ривожлантириш, мамлакатимизда ҳуқуқий таълим ва билимлар тарғиботини тубдан яхшилаш, қабул қилинган норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни ижрочиларга етказиш, аҳолини амалдаги қонунларнинг мақсади, мазмун-моҳиятидан кенг хабардор этиб боришга, ҳар бир инсонга ҳуқуқ одобини сингдиришга йўналтирилган мақсадли чора-тадбирларни қўллаб-қувватлаймиз. Ва уларда иштирок этишни янада кенгайтирамиз. Партиянинг ёшлар ўртасида ўтказиб келинаётган “Конституция билимдони” кўрик-танловини, ҳар ҳафтанинг сешанба куни маҳаллаларда ўтказилаётган сиёсий-ҳуқуқий ўқувлар сифатини ва самарадорлигини янада ошириш чораларини кўрамиз.
Ўйлаймизки, кимдир ўқиб ўрганса, кимдир кўриб ва яна кимдир эшитиб ўрганади. Шу сабабли биз ҳуқуқни ўрганиш учун турли воситалардан фойдаланишимиз жоиз. Президентимизнинг ушбу муҳим фармонини амалга ошириш бўйича тегишли давлат органларига қуйидаги таклифларимиз билан ўртоқлашишни лозим топдик:
Биринчиси. Ҳар бир шаҳар ва туман марказларида “Конституция хиёбони” яратиш ва боғнинг марказига Конституциянинг рамзий монументини ўрнатиш. Унинг атрофига давлат рамзлари ва улар ҳақидаги маълумотларни одамларни ўзига жалб қиладиган тасвирларда жойлаштириш; хиёбон марказига олтита йўлак қилиш ва йўлаклар четига Конституциянинг олти бўлими бўйича моддаларни электрон таблоларга ва макетларга ўрнатиш; хиёбонда Конституция ва қонунлар кутубхонаси ва алоҳида дўконларни ташкил этиш. Хиёбонда радиоэшиттирувлар, теле-видеокўрсатувлар ташкил қилиш ва уларда фақат Ўзбекистон Республикаси Конституцияси ҳамда қонунлари ҳақидаги маълумотлар бериб бориш.
Иккинчиси. Мактабгача таълим муассасаларида болалар учун Ўзбекистон Республикаси Конституцияси ва давлат рамзлари ҳақида тушунчалар берувчи рангли электрон таблолар яратиш ва уларни кўринарли жойларга ўрнатиш, ҳар бир муассасада Конституция хонаси ташкил этиш ҳамда уларни Бош қомусимизни ифодалайдиган суратлар, ўйинчоқлар ва бошқа кўргазмали воситалар билан жиҳозлаш, мультипликацион фильмлар яратиш, мусиқали ва овоз чиқарувчи ранг-баранг китоблар нашр этиш.
Учинчиси. Умумий ўрта таълим мактабларида Конституция майдони яратиш ва уни Конституция ва қонунлар акс этган замонавий тарғибот воситалари билан жиҳозлаш. Мактаб биноси ичида ўқиш қулай бўлган жойга Конституция ва қонунлар ҳақидаги маълумотларни, қайси хатти-ҳаракатларни содир этиш маъмурий ёки жиноий жавобгарлик келтириб чиқаришини акс эттирувчи электрон табло ўрнатиш.
Тўртинчиси. Ҳар бир олий таълим муассасасида Конституция майдони яратиш ва уни Конституция ва қонунлар акс эттирилган замонавий тарғибот воситалари билан жиҳозлаш. Муассаса биноси ичида ўқишга қулай бўлган жойга Конституция ва қонунлар ҳақидаги маълумотларни, ҳуқуқий маданият ва одоб-ахлоқ тўғрисида кенг қамровли тушунчалар бериб борадиган, маъмурий ёки жиноий жавобгарликни келтириб чиқарадиган хатти-ҳаракатлардан огоҳ этувчи электрон табло ўрнатиш.
Бешинчиси. Ўзбекистон Республикасининг “Жамоат жойлари тўғрисида”ги қонунини қабул қилиш ҳамда жамоат жойларида, кўча-кўйда юриш, ўзини тутиш ва атрофидагилар билан муомала қилиш маданиятини шакллантириш бўйича ҳар бир турдаги йўловчи транспорт воситаларида, автобекатларда, темирйўл бекатларида, аэропортларда, овқатланиш ва савдо шохобчаларида, турар жой бинолари олдида жамоат жойларида қонунбузарлик ҳолатларига чек қўйиш мақсадида огоҳлантирувчи ва тушунтирувчи таблолар ўрнатиш.
Хулоса қилиб айтганда, давлатимиз раҳбарининг ушбу фармони фуқароларнинг ҳуқуқий онги ва ҳуқуқий маданиятини юксалтириш баробарида халқимизнинг асрлар давомида шаклланиб келаётган одоб-ахлоқ борасидаги устувор қадриятларини бутун дунёга кўрсатиш, халқимизнинг обрўсини янада юксалтиришга қаратилган. Биз эса ана шу мақсадларни рўёбга чиқариш учун масъуллигимизни унутмаслигимиз лозим.
...
Жамиятнинг демократия йўлидан жадал ривожланиши ва бу борада амалга оширилаётган ислоҳотларнинг муваффақияти кўп жиҳатдан фуқароларнинг ҳуқуқий онги ва ҳуқуқий маданияти даражасига боғлиқ. Мамлакатимизда барча соҳаларда олиб борилаётган ислоҳотларнинг моҳиятини англаш, ушбу жараёнда иштирок этиш фуқароларнинг ҳуқуқий маданияти юқори бўлишини тақозо этмоқда.
Жамиятнинг ҳар бир аъзоси ўз ҳуқуқ ва бурчларини ҳамда масъулиятини пухта билиши, буни ҳаётий эҳтиёж сифатида англамоғи лозим. Фуқароларимизнинг дунёқараши, тафаккури мамлакат ҳаётига, янгиланишларга мос равишда ўзгариб бориши ҳуқуқий маданият тушунчаси билан чамбарчас боғлиқдир.
2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясида аҳолининг ҳуқуқий онги ва ҳуқуқий маданиятини юксалтириш қонун устуворлигини таъминлаш ва суд-ҳуқуқ тизимини янада ислоҳ қилишнинг асосий вазифаларидан бири этиб белгиланди. Аён бўлмоқдаки, одамларимизнинг ҳуқуқий маданияти давлат ва жамият тараққиётининг бугунги талабларига тўла жавоб беради, деб бўлмайди.
Президентимиз томонидан жорий йилда қабул қилинган “Жамиятда ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни юксалтириш тизимини тубдан такомиллаштириш тўғрисида”ги фармон мазкур йўналишда олдимизда турган муҳим вазифаларни белгилаб берган муҳим ҳужжат бўлди.
Фармонда мазкур йўналишдаги мавжуд камчиликлар бирма-бир кўрсатиб берилгани унинг аҳамиятли жиҳати саналади. Ҳужжатда қайд этилганидек, бугунги кунда аҳолида қонунларга ва одоб-ахлоқ қоидаларига ҳурмат, ҳуқуқбузарликларга нисбатан муросасизлик ҳиссини уйғотиш ишига комплекс ёндашилаяпти, деб айта олмаймиз. Шахсий манфаатлар ва жамият манфаатлари ўртасидаги мувозанатни сақлаш ғояларини аҳоли онгига сингдириш ишлари етарли эмаслиги — қонун устуворлигини таъминлашга салбий таъсир этмоқда. Сўнгги вақтларда республикамизнинг турли ҳудудларида баъзан мансабдор шахслар томонидан фуқароларнинг ҳуқуқлари камситилишига оид ҳолатлар ҳақида глобал ахборот тармоғида мақолалар берилаётганлиги кузатилади. Бу салбий ҳолатларнинг асл сабаби фуқароларда ҳуқуқий билим етишмаслигига бориб тақалади.
Бундан ташқари, ҳуқуқий маданиятни юксалтиришда ёшлар қатлами билан олиб борилаётган ҳуқуқий таълим ва тарбия борасидаги ишлар ҳам тизимли ва узвий олиб борилмаяпти. Бу масала узоқ йиллар давомида ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ва айрим давлат органларининг иши сифатида қараб келиниб, бунда оила, маҳалла ва фуқаролик жамияти институтларининг иштироки етарлича таъминланмаган. Очиғини айтганда, тарғибот тадбирларида кўпинча самарасиз семинар, давра суҳбатлари ва шу каби учрашувларни ташкил этиш билан чекланиб қолинмоқда, тарғибот жараёнида инновацион усуллардан етарлича фойдаланилмаётгани аён бўлмоқда. Бу эса жамиятимиз тараққиётига ўзининг салбий таъсирини кўрсатмоқда. Яъни қонунларнинг ижроси бир хилда таъминланмаяпти, ислоҳотлар бўйича қабул қилинган ҳужжатлар ҳам ўзининг етарли самарасини бермаяпти.
Ёшларнинг ҳуқуқий тарбиясига салбий таъсир кўрсатувчи омилларга нисбатан ҳуқуқий иммунитетни шакллантириш, ҳар бир шахсда қонунларга ва одоб-ахлоқ қоидаларига ҳурмат, миллий қадриятларга садоқат, ҳуқуқбузарликларга нисбатан муросасизлик ҳиссини уйғотиш ишига комплекс тарзда ёндашилмаяпти.
Шулардан келиб чиқиб, фармонда жамиятда ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни юксалтиришнинг асосий вазифалари белгилаб берилди.
Таъкидлаш лозимки, ҳуқуқий маданият кишиларнинг ҳуқуқий саводхонлик даражаси, қонунларга бўлган ҳурмати, ҳуқуқий нормаларни ижро этиши, ҳаётга татбиқ эта олиш кўникмаси, ҳуқуқбузарликларга нисбатан муросасизлик, қонунларга итоаткорлик, ҳуқуқий фаоллик ҳамда ташаббускорлигини англатади. Жамият аъзоларининг юксак ҳуқуқий онги ва ҳуқуқий маданияти жамиятимиз тараққиётини таъминлайди.
Ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданият савияси қабул қилинган қонунлар сони билан эмас, балки ушбу қонунларнинг тўлиқ ижро этилиши билан белгиланади. Ушбу муҳим ишда одамларда қонунларга ва норматив ҳужжатларга нисбатан ҳурмат ҳиссини тарбиялаш алоҳида аҳамиятга эга.
Айни шу мезонлардан келиб чиқиб, фармонда фуқаролар онгида “Жамиятда қонунларга ҳурмат руҳини қарор топтириш — демократик ҳуқуқий давлат қуришнинг гаровидир!” деган ҳаётий ғояни мустаҳкамлаш, аҳолига мамлакатимизда амалга оширилаётган ижтимоий-иқтисодий ислоҳотлар, қабул қилинаётган қонун ҳужжатлари ва давлат дастурларининг мазмун-моҳиятини изчил етказиш тизимини шакллантириш бирламчи вазифалардан эканлиги таъкидланади.
Шу билан бирга, бу борада таълим-тарбиянинг тизимли ва узвий олиб борилишига алоҳида эътибор қаратиш, мактабгача таълим тизимидан бошлаб, аҳолининг барча қатламларига ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни чуқур сингдириш, шахсий манфаатлар ҳамда жамият манфаатлари ўртасидаги мувозанатни сақлаш ғояларини кенг тарғиб қилиш назарда тутилмоқда. Бунда, айниқса, ёш авлод онгига ҳуқуқ ва бурч, ҳалоллик ва поклик тушунчаларини ҳамда одоб-ахлоқ нормаларини чуқур сингдириб бориш, Конституциянинг муҳим жиҳатларини уларга болалигидан бошлаб ўргатиш бўйича ўзига хос тизим яратилади.
Ҳақиқатдан ҳам, ёш авлод онгида нима яхши, нима ёмон, нима мумкину нима мумкин эмаслигини, ҳуқуқ ва бурч, ҳалоллик ва поклик тушунчаларини одоб-ахлоқ нормалари асосида тушунтириб бориш ҳамда Бош қомусимиздаги энг муҳим тамойилларни содда тилда болалигидан ўргатиб бориш келажакда ўз самарасини беради.
Фуқароларнинг ҳуқуқий саводхонлигини таъминлашда оммавий ахборот воситаларининг роли жуда муҳим. Шу боис миллий медиа маконда ҳуқуқий мавзулардаги рукнларга эътиборни янада кучайтириш, аҳоли ўртасида кўпроқ кўтарилаётган муаммоларни даврий нашрлар саҳифаларида, телевидение ва радио эшиттиришларида тушунтириб бориш зарур.
Фармон билан ушбу йўналишда оммавий ахборот воситаларининг ҳуқуқий ахборот билан таъминлашдаги ролини ошириш, ҳуқуқий тарғиботнинг инновацион усулларидан кенг фойдаланиш, шу жумладан, веб-технологияларни қўллашни кенгайтиришга доир вазифаларнинг белгиланиши айни муддаодир.
Эътибор қаратадиган бўлсак, ривожланган мамлакатларда миллий қонунчиликни мустаҳкамлаш ва ижтимоий адолатни кучайтириш, аҳолининг ҳуқуқий маданиятини ошириш тамойиллари асосий ўринга қўйилган. Бунга мисол сифатида Америка Қўшма Штатларида халқни бирлаштирувчи ва ҳаракатга келтирувчи куч сифатида “Америка орзуси” ғояси асосий ўринда турса, “Олға, Сингапур!” шиори Сингапур мўъжизаси ислоҳотлари орқали ҳаётга татбиқ этилган. Францияда барча нарса инсон ва унинг манфаатлари учун, эркинлик, тенглик ва биродарлик ғоялари асосида давлат инсонларга чексиз ҳуқуқ ва эркинликларни яратиб берган ва уларни мамлакат манфаатлари йўлида бирлаштирган. Хитойда эса маънавий тарбия тизими она ватанга хизмат қилиш ва содиқ бўлиш ғояси асосида ташкил этилган. Шунингдек, Буюк Британия, Япония, Эрон, Германия, Туркия давлатларида илгари сурилган ўзига хос ғоявий йўналишлар уларнинг тараққиётида муҳим ўринга эга бўлиб келмоқда.
Шундан келиб чиқиб, ҳозирги глобаллашув, илмий-техник тараққиёт даврида аҳолининг ҳуқуқий онги ва ҳуқуқий маданиятини юксалтиришнинг инновацион усулларидан, тарғиботнинг илғор ва таъсирчан воситаларидан, хорижий давлатларнинг бу борадаги илғор тажрибаларини ўрганиш долзарб аҳамият касб этади.
“Юксак ҳуқуқий маданият — мамлакат тараққиёти кафолати” деган концептуал ғоя асосида аҳолининг барча қатламлари ҳуқуқий саводхонликка эришишлари, юксак даражадаги ҳуқуқий онгга эга бўлишлари ҳамда ҳуқуқий билимларини кундалик ҳаётда қўллай олишлари учун тизимли ва кенг қамровли ҳуқуқий тарғибот тадбирларини ташкил қилиш давлат органлари ва ташкилотларнинг устувор вазифаларидан бири ҳисобланади.
Бунда жамиятда ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни юксалтириш “шахс — оила — маҳалла — таълим муассасаси — ташкилот — жамият” принципи бўйича тизимли ва узвий ташкил этилади. Дарҳақиқат, ҳуқуқ асосларини, Конституция ва қонунлар мазмун-моҳиятини, янги қонуний ҳужжатлар, ҳуқуқий меъёрларни кишиларнинг, биринчи навбатда, ёшларнинг онги, қалбига сингдиришда ҳеч бир нарса ўз аҳамиятига кўра ҳуқуқий таълим-тарбияга тенглаша олмайди.
Жумладан, биз жамиятда ҳуқуқий маданиятни шакллантириш ва ривожлантириш, мамлакатимизда ҳуқуқий таълим ва билимлар тарғиботини тубдан яхшилаш, қабул қилинган норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни ижрочиларга етказиш, аҳолини қабул қилинаётган қонунларнинг мақсади, мазмун-моҳиятидан кенг хабардор этиб боришга йўналтирилган мақсадли чора-тадбирларни қўллаб-қувватлаймиз. Зеро, фақат эркин, ўз ҳуқуқ ва мажбуриятларини биладиган, қонун ва амалдаги тартиб-қоидаларни ҳурмат қиладиган фуқаро ўз ҳуқуқларидан тўлалигича фойдалана олади.
Ўзбекистон “Адолат” СДП томонидан фуқароларнинг ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятини янада юксалтириш, ёшларнинг ҳуқуқ соҳасига бўлган қизиқишларини ошириш, уларни ҳуқуқий саводхонлик жиҳатдан етук, баркамол авлод қилиб тарбиялаш мақсадида ўтказиб келинаётган “Конституция билимдони” кўрик-танлови, ҳар ҳафтанинг сешанба куни маҳаллаларда ўтказилаётган сиёсий ўқувлар ҳамда бошқа ҳуқуқий тарғибот тадбирлари мазкур фармон ижросини таъминлашга хизмат қилади.
Шу ўринда бир мулоҳазани айтиб ўтиш жоиз. Бугунги кунда қонунларимизни оддий халқ тушунадиган даражада содда тилда ишлаб чиқиш масаласи ҳам долзарб бўлиб турибди. Қонун лойиҳаларини ўзбек тилида тайёрлаб, кейинчалик рус тилига ўгириш мақсадга мувофиқдир. Амалиётда эса бир қатор қонун лойиҳалари рус тилида тайёрланиб, сўнгра ўзбек тилига ўгирилиши оқибатида ундаги айрим жумлалар ғализ ва тушунарсиз бўлиб қолмоқда.
Қолаверса, қонун ҳужжатларини аҳолига етказадиган веб-сайтлар номи ҳам ўзбек тилида, қисқа жумлада ифодаланса, мақсадга мувофиқ бўлар эди. Масалан, ҳозир амалдаги Ўзбекистон Республикаси норматив ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳалари муҳокамаси портали — www.regulation.gov.uz номи балки мутахассислар учун, зиёлилар учун тушунарлидир, аммо оддий фуқаролар учун эсда қоларли, дейиш қийин. Ўзбекистон аҳолисининг асосий қисми ўзбек тилида сўзлашишини инобатга олган ҳолда бу каби оммавий интерактив порталлар ўзбекча номланса, улар барчага тушунарли бўлади, деган фикрдамиз.
Шу жумладан, Жамиятда ҳуқуқий маданиятни юксалтириш концепциясини 2019 йилда самарали амалга ошириш бўйича “йўл харитаси”га биноан ишлаб чиқилиши белгиланган аҳолига бепул маслаҳат бериш порталини ўз ичига олган ҳуқуқий ахборот тизими номини (Аdvice.uz) ҳам ўзбек тилида номлаш айни муддао бўлар эди. Бу борада Mening fikrim — Жамоавий мурожаатлар портали (www.meningfikrim.uz) номи аҳолининг кенг қатлами, айниқса, ёшлар орасида кенг оммалашгани мисол бўла олади. Шундай экан, ўзбек тилидаги веб-сайтлар номининг инглизча бўлишига асло ҳожат йўқ. Бошқача айтганда, ушбу сайтларда ҳуқуқий мавзуда берилган ахборот, тушунтиришларни кўпчиликнинг ўқиши маълум даражада ана шу омил билан ҳам боғлиқдир.
Хулоса қилиб айтганда, фармонда белгилаб берилган жамиятда ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни юксалтириш борасидаги муҳим йўналиш ва вазифаларни ўз вақтида амалга ошириш биз, партия ходимларидан масъулият ва фидойиликни талаб этади. Зеро, давлатимиз раҳбари таъкидлаганидек, “Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш — юрт тараққиёти ва халқ фаровонлигининг гаровидир”.
Фарҳод ИШАНКУЛОВ,
Ўзбекистон “Адолат” СДП
Сиёсий Кенгаши раиси ўринбосари
...
Заҳириддин Муҳаммад Бобур Ўрта аср Шарқ маданияти, адабиёти ва шеъриятида ўзига хос ўрин эгаллаган адиб, шоир, олим бўлиш билан бирга йирик давлат арбоби ва саркарда ҳамдир. Бобур кенг дунёқараши ва мукаммал ақл-заковати билан Ҳиндистонда Бобурийлар сулоласига асос солиб, бу мамлакат тарихида давлат арбоби сифатида номи қолган бўлса, сержило ўзбек тилида ёзилган «Бобурнома» асари билан жаҳоннинг машҳур тарихнавис олимлари қаторидан ҳам жой олди. Унинг нафис ғазал ва рубоийлари туркий шеъриятининг энг нодир дурдоналари бўлиб, «Мубаййин» («Баён этилган»), «Хатги Бобурий», «Ҳарб иши», Аруз ҳақидаги рисолалари эса ислом қонуншунослиги, шеърият ва тил назарияси соҳаларига муносиб ҳисса бўлиб қўшилди.
Адабиёт, нафис санъат, табиат гўзаллигига ёшлигидан меҳр қўйган Заҳириддин, барча Темурий шаҳзодалар каби бу илмларнинг асосини отаси саройида, етук устозлар раҳбарлигида эгаллади. Бироқ унинг беташвиш ёшлиги узоққа чўзилмади. 1494 йили отадан етим қолди. 12 ёшида отаси ўрнига Фарғона улусининг ҳокими этиб кўтарилган Бобур қаламни қиличга алмаштириб, Андижон тахти учун укаси Жаҳонгир Мирзо, амакиси Султон Аҳмад Мирзо, тоғаси Султон Маҳмудхон ва бошқа рақибларга қарши курашишга мажбур бўлди. Бобур укаси Жаҳонгир Мирзо билан муросага келиш учун унга ён беришга — Фарғона улусини иккига тақсимлаб, ярмини укасига топширишга қарор қилди ва ўзи Самарқанд учун олиб борилаётган курашга киришиб кетди. Бир неча йил давом этган бу кураш қирғин-баротдан бошқа бирор натижа бермади: унда катта ҳарбий куч билан аралашган Шайбонийхоннинг қўли баланд келди ва Бобур Самарқандни ташлаб кетишга мажбур бўлди. 1504 йили Шайбонийхон Андижонни ҳам қўлга киритгандан сўнг, Бобур жанубга қараб йўл олди ва Кобул улусида ўз ҳокимиятини ўрнатди. 1505-1515 йилларда у Марказий Осиёга қайтишга бир неча бор уриниб кўрди. Аммо бу уринишлардан ҳеч қандай натижа чиқмади. Сўнг ўз мавқеини янада мустаҳкамлаш мақсадида, 1519-1525 йиллар давомида Ҳиндистонни қўлга киритиш учун бир неча бор жанглар олиб борди. 1526 йил апрел ойида Панипатда Ҳиндистон султони Иброҳим Лўди билан ва 1527 йили март ойида Читора ҳокими Рано Санго билан бўлган жангларда Бобурнинг қўли баланд келди. Тарихий маълумотларнинг баён қилишича, Бобурнинг Ҳиндистонга юришида Деҳли ҳукмдори Иброҳим Султон сиёсатидан норози бўлган Панжоб ҳокимлари ҳам Бобурни қўллаганлар ва Сикри жангидаги бу ғалаба Бобурга Ҳиндистонда ўз ҳукмронлигини узил-кесил ўрнатиш ва Бобурийлар сулоласини барпо этиш имкониятини берди. Оврўпо тарихчилигида «Буюк мўғуллар» номи билан «ғалати машҳур» бўлган, аслида «Бобурийлар сулоласи» Ҳиндистонда 300 йилдан ортиқ ҳукмронлик қилди.
Бобур бу ғалабадан кейин узоқ яшамади — 1530 йил декабр ойида, Агра шаҳрида вафот этди ва кейинроқ унинг васиятига кўра фарзандлари унинг хокини Кобулга олиб келиб дафн этдилар. Боғи Бобурдаги сағана тошига қуйидаги битик ёзилган: “Подшохки, анинг тожу-тахтидан нури-илоҳий ёғилур эрди. Номлари Заҳириддин Муҳаммад Бобуршоҳ эрди. Давлатманд ва бузруквор, иқболли ва одил, динпарвар, сипоҳийлари тавҳиқ соҳиби бўлмиш файзиёб фотих эрди. Ул зот олам жисмини илгида тутди ва равшан бўлиб, равона бўлди.
Бироқ қисқа бир вақт ичида Бобур Ҳиндистонда сиёсий муҳитни барқарорлаштириш, Ҳиндистон ерларини бирлаштириш, шаҳарларни ободонлаштириш, савдо-сотиқ масалаларини тўғри йўлга қўйиш боғроғлар яратиш ишларига ҳомийлик қилди.
Бобурийлар давлатидаги маданий муҳитнинг Ҳиндистон учун аҳамияти ҳақида Жаваҳарлаъл Неру шундай ёзган эди: «Бобур Ҳиндистонга келгандан кейин катга силжишлар юз берди ва янги рағбатлантиришлар ҳаётга, санъатга, архитектурага тоза ҳаво бахш этди, маданиятнинг бошқа соҳалари эса бир-бирларига туташиб кетди».
Бобур Ҳиндистонда катга ҳажмдаги давлат ишлари билан бир қаторда ўзининг адабий-бадиий фаолиятини ҳам давом эттирди ва юқорида зикр этилган асарларини яратди. Бобурнинг бутун жаҳон оммасига машҳур бўлган шоҳ асари «Бобурнома»дир. Маълумки, унда Бобур яшаган давр оралиғида Мовароуннаҳр, Хуросон, Эрон ва Ҳиндистон халқлари тарихи ёритилган.
«Бобурнома»да ўша даврнинг сиёсий воқеалари мукаммал баён қилинар экан, ўз юрти Фарғона вилоятининг сиёсий-иқтисодий аҳволи, унинг пойтахти Андижон шаҳри, Марказий Осиёнинг йирик шаҳарлари ҳақида ниҳоятда нодир маълумотлар келтирилган. Унда Кобул улусининг йирик шаҳарлари Кобул, Ғазна ва улар ихтиёридаги кўпдан-кўп туманлар, вилоятлар, Шимолий Ҳиндистон ҳақида маълумотларни учратиш мумкин.
«Бобурнома»ни варақларканмиз, кўз олдимиздан Марказий Осиё, Афғонистон ва Ҳиндистон халқларига хос бўлган фазилат ва нуқсонлар, уларнинг тафаккур оламини кенглиги ва мураккаблиги билан бирга, ўша даврдаги ҳаёт муаммолари, Бобур давлатидаги сиёсий ва ижтимоий ҳаётнинг тўлиқ манзараси намоён бўлади. «Бобурнома»да келтирилган бу тарздаги маълумотлар Бобур даврида ёзилган бошқа тарихий манбалар: Мирхонд, Хондамир, Биноий, Муҳаммад Ҳайдар, Фаришта, Абул-Фазл Алломий ва бошқа тарихчиларнинг асарларида бу даражада аниқ ва мукаммал ёритилган эмас. Муаллиф «Бобурнома»да Алишер Навоий, Абдураҳмон Жомий, Беҳзод, Мирзо Улуғбек ва бошқа алломалар ҳақида ўзининг энг юқори фикр ва мулоҳазаларини билдиради.
Узоқ йиллар давомида Ғарб ва Шарқнинг машҳур шарқшунос олимлари «Бобурнома» мазмунини жаҳон жамоатчилигига етказиш борасида катта фаолият кўрсатдилар. Масалан, голландиялик олим Витсен, англиялик олимлар Ж. Лейден, В. Эрскин, Р. Колдекот, А. Бевереж, Т. Албот, германиялик Ю. Клайнрат ва А. Кейзер, франциялик Паве де Куртейл, ҳиндистонлик Мирзо Насриддин Ҳайдар Ризви, туркиялик Р. Р. Арт ва Н. И. Баюр ва бизнинг давримиздаги франциялик олим Бакке Громон, афғонистонлик олим Абулҳай Ҳабибий, покистонлик олимлар Рашид Ахтар, Надви ва Шоҳ Олам Мавлиёт шулар жумласидандир. «Бобурнома»ни ўрганиш соҳасида жаҳоннинг машҳур шарқшунослари қаторидан япониялик олимлар ҳам жой олмоқдалар.
Маълумки, Бобурнинг тарихий, илмий ва адабий меросини ўрганиш ва оммалаштиришда Ўзбекистон, Тожикистон, Россия олимларининг фаолиятлари ҳам диққатга сазовордир. ХIХ-ХХ асрлар давомида Георг Кер, Н. Ильминский, О. Сенковский, М. Салье, Порсо Шамсиев, Содиқ Мирзаев, В. Зоҳидов, Я. Ғуломов, Р. Набиев, С. Азимжонова, А. Қаюмов каби олимларнинг саъй-ҳаракатлари билан «Бобурнома» бир неча бор рус ва ўзбек тилларида чоп этилди, уларга сўзбоши ёзилди ва кенг китобхонлар оммасининг маънавий мулкига айлантирилди, унинг шеърлари ҳам бир неча бор нашр этилди.
Бобур лирик шеърлари ва тарихий «Бобурнома»сидан ташқари, ислом қонуншунослиги ва бошқа соҳаларда ҳам асарлар яратган. 1522 йилда ўғли Ҳумоюнга атаб ёзган «Мубаййин» номли асарида ўша замон солиқ тизимини, солиқ йиғишнинг қонун-қоидаларини, шариат бўйича кимдан қанча солиқ олиниши ва бошқа масалаларни назмда изоҳлаб берган. «Хатти Бобурий» деб аталган рисоласида араб алифбосини туркий тиллар, хусусан, ўзбек тили нуқтаи назаридан бирмунча соддалаштириб беришга ҳаракат қилган. У, тажриба сифатида «Хатти Бобурий» алифбосида Қуръони Каримни кўчирган. Бобурнинг аруз вазни ва қофия масалаларига бағишланган «Муфассал» номли асари ҳам бўлганлиги маълум, бироқ бу асар бизгача етиб келмаган.
Бобур ўзининг маълум ва машҳур асарлари билан тарихнавис адиб, лирик шоир ва ижтимоий масалалар ечимига ўз ҳиссасини қўшган олим сифатида халқимиз маънавий маданияти тарихида муносиб ўрин эгаллайди.
Яқинда тафаккур журналида Султонмурод Олимнинг “Хадичабегим ёҳуд бадиий ва тарихий ҳақиқат зиддияти” номли мақоласи чоп этилди. Унда З.М.Бобурга таъриф бериб, шундай дейди: “Бобур – ўта ҳаққониятчи, яъни реалист. Ҳақ сўз йўлида ҳеч кимни, ҳатто отасини ҳам аямаган. Бу жиҳатлар Бобуномадаги Хадичабегим ҳақидаги фикр-мулоҳазаларда яққол кўринади.
Иброхим Нурийнинг онаси малика Байда ўлимдан омон қолди. У бу ҳақида Бобурномада ёзган. Мен онадан янги туғилгандек, дарддан фориғ бўлиб, ҳаётга яна қайтдим. Яратганннинг ҳурмати, мени заҳарлаганларни кечираман.
Бобур салтанатида уюштирилган базмлар ўша давр ичимлиги бўлмиш чоғирсиз ўтмас эди: пок мусулмон бўлиш ва чоғир ичишдек икки қарама-қарши кайфият йигирма йил давомида Бобур руҳиятида ёнма-ён яшайди. Ва ниҳоят, 1527 йилнинг 26 февраль куни Бобур аёнлар ўртасида ичкиликни ман этиш тўғрисида Фармони олий эълон қилади. Барча олтин қадаҳлару-май идишлари тошларга уриб сидирилган, пачалари бева-бечораларга ҳадя қилинган.
Бобур бир саёҳати чоғида Жанна дарёсида чўкаётган бир болага кўзи тушади. Подшоҳ бўлишига қарамасдан, дарҳол ўзини сувга отади ва сузиб бориб, болани қутқаради. Буни кўрган боланинг отаси келиб, ўзини Бобур оёғи остига ташлайди, этакларини ўпади. Маълум бўладики, мағлуб бўлган хинд рожоларидан бири ушбу кишига катта бойлик ваъда қилиб, Бобурни ўлдиришни топширган экан. Бобур эса, унинг фарзандини ўлимдан сақлаб қолади. Инсопарварликка доир бундай мисоллар Бобур ҳаётида кўплаб учрайди.
Бобур дўстлари, ўртоқларига, уларнинг насл-насабидан қатъий назар бир ҳил муомалада бўлар, ҳатто подшоҳлигида ҳам ўзини оддий тутар эди. У шуҳратпарастликка, иззатталабликка ўрганмади. Кейинчалик, подшоҳлик даврида ҳам ортиқча бойликка руъжу қўймади, зебу зийнатга берилмади. Молу-мулкка нописандлик назари билан қарашга одатланди. Бобурни мана шу феълини унинг бутун умрлик фаолиятида ҳам кузатиш мумкин. У ўгай укалари Жаҳонгирмирзо ва Носирмирзолар туғилиб, вояга етганда ҳам уларга меҳрибонликлар кўрсатди. Ғанимлар укаларини ҳудбинликка ундаб, унга ғаламислик қилганларида ҳам кенг феъллиги боис, гина сақламади.
Ўтмиш адабиёт ва тарих, мусиқа ва санъатдан яхши хабардор бўлган, диний таълимотга чин ихлос қўйган Бобур ҳар доим олиму фозиллар даврасида бўлди, хусусан ижод аҳлига, касбу ҳунар соҳибларига самимий эҳтиром кўргазиб ҳомийлик қилди, уларни моддий ва маънавий рағбатлантириб турди. Ижод ва санъат аҳлига бундай меҳрли муносабат асло бежиз бўлмаган. Бобур табиатан ижодкор эди. Йигитлик йилларидан бошлаб то умрининг охиригача самарали ижодий иш билан шуғулланди, ҳар қандай шароит ва вазиятларда ҳам ижоддан тўхтамади, натижада, ҳар жиҳатдан муҳим бой илмий ва адабий мерос қолдирди.
Бобур Ўзбекистон мустақилликка эришгандан сўнг ўз юртида ҳақиқий қадр-қиммат топди. Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармонига кўра 1993 йилда Бобур таваллудининг 510 йиллиги тантанали нишонланди. Андижон шаҳрида Бобур номида университет, театр, кутубхона, миллий боғ («Боғи Бобур») бор. Бобур миллий боғи мажмуасица «Бобур ва жаҳон маданияти» музейи, шоирнинг рамзий қабр-мақбараси бунёд этилган. Шаҳар марказида (муаллифи Равшан Миртожиев) ва Бобур боғидаги ёдгорлик мажмуида (муаллифи Қодиржон Салоҳиддинов) шоирга ҳайкал ўрнатилди. Андижондаги марказий кўчалардан бирига, шунингдек Тошкентдаги истироҳат боғи ва кўчага, Андижон вилояти, Хонобод шаҳридаги истироҳат боғига Бобур номи берилди. Ўзбекистон Фанлар академиясининг Бобур номидаги медали таъсис этилди. Шарқшунос олим Убайдулла Каримов бу медалнинг биринчи совриндори бўлди.
Андижонлик табиатшунос олим Зокиржон Машрабов раҳбарлик қиладиган Халқаро Бобур жамғармаси (1993.23.12) Бобур ижодини ўрганишда катта ишларни амалга оширди. Жамғарманинг илмий экспедицияси 10 дан ортиқ Шарқ мамлакатлари бўйлаб автомобилда илмий сафарлар уюштириб, 200 минг км дан ортиқ масофани босиб ўтди, Бобур ва бобурийлар қадамжолари, уларнинг илмий меросига оид янги маълумотлар тўплаб, уларни илмий истеъмолга киритди. Мазкур маълумотлар асосида 10 дан зиёд илмий, ҳужжатли, бадиий асарлар яратилди. Уларни ўқиш, ўрганиш, тарғиб қилиш ҳар биримиз учун шарафли вазифадир.
Шуҳрат ЯКУБОВ,
Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати,
Ўзбекистон “Адолат” СДП фракцияси аъзоси
...
Ёруғ дунёда яшаётган инсон борки, давлатимиз раҳбари айтганидек, азиз фарзандлар, набиралар бахти, камолини ўйлаб, эл-юрт, халқ фаровонлигини кўзлаб яшайди. Нияти улуғ халқнинг эса иши улуғ, ҳаёти ёруғ, келажаги фаровон бўлади. Шу нуқтаи назардан айтганда, халқ манфаатларини ўзида мужассам этган Президент Мурожаатномаси қалбларимизга нур олиб кирди.
Давлатимиз раҳбари Парламентга Мурожаатномасини Буюк Имом Бухорий ҳазратларининг “Ал-Жомиъ ас-Саҳиҳ” асаридаги “Барча эзгу амаллар ниятга боғлиқ, ҳар бир кишига фақат ният қилган нарсаси берилади” деган ҳадиси билан бошлагани бежиз эмас. Чунки халқимизнинг қон-қонига сингиб кетган энг буюк амаллардан бири – катта бир ишни бошлашдан олдин дуога қўл очиб, эзгу тилаклар билдирилади. Эзгу ишлар чиндан ҳам ниятга боғлиқ эканини эса бугун юртимиздаги янгиланиш ва бунёдкорлик ишлари исботлаб турибди. Хусусан, Фаол тадбиркорлик, инновацион ғоялар ва технологияларни қўллаб-қувватлаш йилида Давлат дастури доирасида 21 триллион сўм ва 1 миллиард долларга тенг 76 мингта лойиҳа муваффақиятли амалга оширилгани, ўтган йили яхши ният билан бошлаган ишларнинг натижаси бунинг ёрқин далилидир.
Шу ўринда алоҳида таъкидлаш жоизки, дунё тажрибасида давлат раҳбарларининг халққа, қонун чиқарувчи органларга мурожаат қилиш анъанаси бор. Бироқ кузатишлардан шунга амин бўламизки, хорижий Мурожаатномаларда асосий эътибор иқтисодий масалаларга қаратилади. Президентимизнинг Мурожаатномаси эса давлат ва жамият ҳаётининг барча жабҳаларини янада ривожлантириш, инсон ҳуқуқ ва манфаатларини таъминлашга қаратилгани, айниқса, тараққиётимизнинг янги босқичи учун долзарб вазифаларни белгилаб бергани билан ҳам аҳамияти каттадир.
Шу нуқтаи назардан, Давлатимиз раҳбарининг Олий Мажлисга қилган Мурожаатномасининг мазмун-моҳиятини барча идора, ташкилот ва таълим муассасаларида, оммавий ахборот воситаларида кенг тарғиб қилишдан, ўрганишдан тўхтамаслигимиз керак. Айнан ана шу жараёнларда ёшлар иштирокини оширишимиз лозим. Токи ёшларимиз Мурожаатнома уларнинг қарашларига, орзу-истакларига ҳамоҳанг эканини англасин. Зеро, Президентимиз келажагимиз эгаларига катта ишонч билдираётир. Мазкур тарихий ҳужжатда илгари сурилган ғоя ва мақсадлар, вазифалар ҳам буни исботлаб турибди.
Давлатимиз раҳбари Мурожаатномада “таълим ва тарбия бешикдан бошланади” деган ҳикматли сўзни, фақат маърифат инсонни камолга, жамиятни тараққиётга етаклашини, шу сабабли, таълим соҳасидаги давлат сиёсати узлуксиз таълим тизими принципига асосланиши, яъни, таълим боғчадан бошланиши ва бутун умр давом этиши лозимлигини яна бир карра барчамизга эслатди.
Президентимиз эътиборимизни илм-фан соҳасига алоҳида ғамхўрлик кўрсатилган давлатларда ривожланишнинг юқори суръатлари кузатилаётганига қаратди. Ривожланган мамлакатларда таълимнинг тўлиқ циклига инвестиция киритишга, яъни, бола 3 ёшдан 22 ёшгача бўлган даврда унинг тарбиясига сармоя сарфлашга катта эътибор берилади. Чунки ана шу сармоя жамиятга 15-17 баробар миқдорда фойда келтиради. Бизнинг мамлакатда эса бу кўрсаткич атиги 4 баробарни ташкил этаётгани ҳақидаги маълумотнинг ўзиёқ Президентимизнинг Мурожаатномасида нақадар долзарб, ҳаётий фикрлар илгари сурилганини тасдиқлайди. Шу маънода, биз, соҳа ходимлари инсон капиталига эътиборимизни кучайтирамиз, ёшларимизнинг салоҳиятини рўёбга чиқариш учун барча имкониятларимизни сафарбар этамиз.
Мурожаатномада қиёсий таҳлил келтирилиши билан бирга, мамлакатимизда ёш авлод таълим-тарбия тизимини бугунги кун талаблари асосида ташкил этиш бўйича вазифалар ҳам кўрсатилди. Шундан келиб чиқиб айтишим мумкинки, 2019 йилда мамлакатимизда таълим сифатини баҳолашга доир халқаро изланишларни, ёшларнинг ижодкорлик қобилиятини қўллаб-қувватлаш, хусусий мактаблар ташкил этиш, давлат-хусусий шериклик имкониятларидан фойдаланишга кенг ўрин берилади.
Ўз навбатида, ёшларнинг таълим олиш имкониятларини кенгайтириш, таълим дастурлари ва ўқитиш услубларини халқаро стандартларга яқинлаштириш ҳам кун тартибидаги асосий вазифалар бўлиб қолади. Бир сўз билан айтганда, “Таълимга киритилган инвестиция – келажакка киритилган сармоядир!“ тамойили асосида ишлар ташкил этилади.
Таъбир жоиз бўлса, Мурожаатнома ҳақиқий маънода халқона мурожаат. Чунки унда одамларнинг дарди, муаммо ва камчиликлари, қарашлари, орзу-истаклари, келажакка бўлган умид-ишончи тўла ўз ифодасини топган. Эътиборлиси, Мурожаатномада вазифалар аниқ, пухта қўйилиб, бажарилиш санаси, муддати аниқ кўрсатилган. Ўтган қисқа вақт мобайнида ўндан ортиқ қарор, дастурлар қабул қилинди, натижалари эса ҳозирданоқ ҳаётимизда ўз аксини топмоқда.
Дарвоқе, пойтахтимиздаги Сергели тиббиёт коллежимизда Мурожаатномани ўрганишга бағишланган тарғибот тадбирлари мунтазам ўтказиб келинмоқда. Яқинда ўтказилган шундай тадбирларнинг бирида мамлакатимиз аҳолисининг қарийб ярмини ташкил этадиган ёшлар билан ишлаш масаласи бундан буён ҳам ҳукуматимизнинг энг асосий вазифалардан бири бўлиб қолиши, эртамиз эгаларини тадбиркорликка жалб этиш, улар бандлигини таъминлаш бўйича имкониятлар янада кенгайтирилиши, масалан, “Ёшлар — келажагимиз” жамғармаси учун 2 триллион сўмдан зиёд маблағ ажратиш ва шу орқали 50 мингдан ортиқ янги иш ўрни яратиш кўзда тутилгани Президентимизнинг ёшларга бўлган меҳр ва эътибори нақадар юксаклигининг яққол тасдиғи эканига урғу берилди. Ёшларимизнинг қувончи, эртанги порлоқ келажакларига бўлган ишончи уларнинг юз-кўзларида ўз аксини кўрсатмоқда.
Биз бундан буён ҳам Мурожаатнома мазмун-моҳияти, аҳамиятини ёшларимизга чуқур тушунтиришда давом этамиз. Белгилаб берилган вазифалар ижросида фаол қатнашиш, ўз ҳиссамизни қўшиш учун бор билим ва салоҳиятимизни ишга соламиз.
Хулоса ўрнида айтганда, Мурожаатномани қайта-қайта ўқиб чуқур мулоҳаза юритган одам уни барча ишларимиз учун дастуриламал эканига амин бўлади. Зеро, Президентимиз Мурожаатномасида кўтарилган масалалар, илгари сурилган таклиф ва ташаббуслар Ўзбекистоннинг эртасини белгилаб берган дастуриламалдир.
Собир ТУРСУНОВ,
педагогика фанлари доктори,
партия фаоли
Манба: ЎзА
...
Жаҳон иқтисодиётида кечаётган мураккаб жараёнлар, маҳсулот сотиш учун бозор топиш масаласи бугунги кунда нафақат ривожланаётган мамлакатларни, балки энг ривожланган давлатларни ҳам жиддий ўйлантирмоқда. Бошқача айтганда, бозор учун кескин рақобат кетмоқда.
Бундай шароитда рақобатга чидамли, арзон ва шу билан бирга, сифатли маҳсулот ишлаб чиқариш янгидан-янги талабларни қўйиши табиий.
Шу сабабли, бизда ҳам мамлакат иқтисодиётини жаҳон бозорига интеграция қилиш ва экспортни қўллаб-қувватлаш масаласи устувор вазифалардан бири бўлиб қолмоқда.
Бу борада экспортга маҳсулот чиқараётган, инновацион ва юқори технологик ишлаб чиқаришни йўлга қўйган маҳаллий ишлаб чиқарувчиларга ва чет эллик инвесторларга кенг имкониятлар яратиш, уларни давлат томонидан қўллаб-қувватлашга катта эътибор қаратилмоқда. Хусусан, давлат томонидан кафолатланган коммуникация тармоқларига эга эркин иқтисодий зоналар ва кичик саноат зоналарига биринчи навбатда рақобатдош, экспортга маҳсулот чиқаришга мўлжалланган ишлаб чиқарувчиларни жойлаштириб, уларга имтиёз ва преференциялар беришнинг ташкилий-ҳуқуқий асослари такомиллаштирилмоқда.
Шунингдек, маҳсулотларни экспорт қилишда мавжуд қийинчиликларнинг олдини олиш, маҳсулотлар ташиш нархларини оптималлаштириш мақсадида “Ўзбекистон ҳаво йўллари” ва “Ўзбекистон темир йўллари” компаниялари томонидан замонавий логистика йўналишлари ташкил қилиш, экспорт юкларини қўшни давлатлардан темир йўл орқали имтиёзли нархларда ўтказиш, божхона тартибларини кескин соддалаштириш, божхона назорати пунктлари ҳамда юкларни расмийлаштириш постларини тубдан ислоҳ қилишга жиддий эътибор қаратилмоқда.
2019 йилнинг 6 февраль куни Президентимиз раислигида ўтказилган селектор йиғилиши ҳам айнан шу масалага бағишланди. Унда иқтисодиёт тармоқлари ва ҳудудларда экспорт ҳажмларини ошириш борасидаги энг муҳим вазифалар бирма-бир кўриб чиқилди.
Йиғилишда экспорт – иқтисодиёт барқарорлигининг асосий омили, валюта захираларини кўпайтиришнинг ягона йўли экани алоҳида таъкидланиб, 2019-2025 йилларга мўлжалланган Миллий экспорт стратегиясини ишлаб чиқиш, экспортбоп маҳсулотлар таркибини диверсификация қилиш, экспортда хомашё бўлмаган маҳсулотлар улушини камида 60 фоизга етказишга эришиш зарурлиги белгиланди.
Мазкур стратегияда экспортёрларга кўрсатилаётган давлат хизматларини тўлиқ электрон шаклга ўтказиш орқали барча ҳужжатлаштириш ишларининг очиқлигини, холислигини ва тезкорлигини таъминлаш, уларни молиявий қўллаб-қувватлашга қаратилган масалалар қамраб олинади.
Бундан ташқари, илғор хориж тажрибаларидан келиб чиқиб, экспорт қилувчилар фаолиятини мувофиқлаштириш, уларга ҳар томонлама кўмаклашиш мақсадида Ўзбекистон экспортёрлар ассамблеясини ташкил этиш ҳам белгиланди.
Йиғилишда таъкидланганидек экспорт прогнозини таъминлашни аниқ ҳисоб-китоб асосида ташкил этиш, бу борада янги тизим йўлга қўйиш ва Республика экспорт штаби фаолиятини ҳам тубдан такомиллаштириш, эндиликда ҳар бир ҳудудда экспорт бўйича доимий ишлайдиган вилоят штаблари, туманлар ва шаҳарларда ишчи штаблар ташкил этилади.
Штаблар масъуллигида экспортбоп маҳсулотлар экинларини оптимал жойлаштириш, хўжаликларни сифатли уруғлар ва кўчатлар билан таъминлаш, ҳосилни нобуд қилмасдан йиғиб олиш, саралаш, қадоқлаш, сақлаш ва қайта ишлаш, маҳсулотларни ташқи бозорга чиқаришгача бўлган яхлит тизим йўлга қўйилади. Шунингдек, ушбу штаблар ички ва ташқи логистика, сертификация масалаларига, кичик бизнес субъектларининг экспортини кўпайтириш, айланма маблағлар учун кредитлар ажратилишига ва экспортёрлар билан доимий равишда ишлаб, муаммоларининг тезда ҳал қилинишига кўмаклашиши белгилаб қўйилди.
Яна бир энг муҳим масала. Маҳсулотга харидор топиш ишларида ҳудудларга бириктирилган элчилар ҳокимликларга ташқи бозорларда харидор топиш ҳамда маҳаллий корхоналарни хорижий давлатлардаги кўргазмаларга юборишга кўмаклашади.
Селектор йиғилишида мамлакат транспорт-логистика тизимини яхшилашга ҳам алоҳида эътибор қаратилиб, логистика ва йўл инфратузилмаси, чегара божхона пунктлари қуввати тобора ўсиб бораётган транзит талабларига жавоб бермаётгани айтилди. Бу борада чегара божхона пунктлари техник ҳолати ва ўтказувчанлик қобилиятини яхшилаш, транспорт воситалари ва юкларни расмийлаштиришда ахборот технологияларини фаол жорий қилиш, самолётда йўловчи ва товарлар ташиш учун тариф сиёсатини оптималлаштириш, хусусий операторларга вагонлар паркини ташкил этишда кўмаклашиш, транзит давлатлардан чегирмалар олиш ва экспортёрларга татбиқ этиш вазифалари қўйилди.
Мамлакатимиз ҳудудида кўплаб қадимий шаҳарлар, тарихий-маданий ёдгорликлар, бетакрор табиатимиз, миллий қўриқхоналар ва баланд тоғларимиз борлиги бизда туризмни ривожлантириш учун катта имконият яратади. Шу сабабли йиғилишда яна бир долзарб вазифа – хизматлар экспортини кенгайтириш, айниқса, туризмни ривожлантириш истиқболлари аниқ кўрсатиб берилди.
Хулоса ўрнида айтиш керакки, бу улкан вазифаларнинг амалга оширилиши ҳисобидан, аввало, мамлакатимизда рақобатдош маҳсулот ишлаб чиқариш ва тайёр маҳсулотлар экспорти ҳажми кўпайиб, жорий йилда маҳсулотлар экспорти ҳажмини 2018 йилга нисбатан 30 фоизга оширишга эришилади.
Абдуғани УМИРОВ,
Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати,
Ўзбекистон “Адолат” СДП фракцияси аъзоси
...
Оила муқаддас. Унинг меваси бўлган фарзанд бугунни келажак билан боғлайди. Ана шу занжирни қанчалик мустаҳкам бўлиши уларга бўлган эътибор ва тарбияга боғлиқ. Шу маънода келажак авлод тарбияси ҳамма вақт долзарб ҳисобланади. Уларни тарбияловчилар эса энг буюк касб эгалари саналади.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 11 февралда қабул қилинган “Етим болалар ва ота-онасининг қарамоғидан маҳрум бўлган болаларни ижтимоий ҳимоя қилишни кучайтиришга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарори айни мақсадга қаратилган. Кўрсатиб ўтилганидек, кейинги йилларда мамлакатда ижтимоий етимликнинг олдини олиш, аҳоли ва ёшлар орасида соғлом оила қуришга масъулият билан ёндашишни тарғиб қилиш, оилавий қадриятларга маънавий-ахлоқий муносабатни шакллантириш бўйича кенг кўламли ишлар амалга оширилди. Натижада тарбия муассасалари ва уларда тарбияланаётган етим болалар ва ота-онасининг қарамоғидан маҳрум бўлган болалар сонини сезиларли равишда камайтиришга эришилди.
Бироқ хали олдимизда амалга оширилиши зарур бўлган қатор вазифалар турибди. Ижтимоий етимликни янада камайтириш, етим болалар ва ота-онасининг қарамоғидан маҳрум бўлган болаларни давлат томонидан қўллаб-қувватлаш механизмларини такомиллаштириш, тарбия муассасаларининг иш фаолиятини яхшилаш лозим. Ўз навбатида жисмонан соғлом ва маънавий етук авлодни тарбиялашда оиланинг ролини мустаҳкамлаш биринчи галдаги вазифалардан.
Бугун деярли ҳар бир маҳаллада мактабгача таълим муассасалари ташкил этилаётгани қувонарли. Эндиги вазифа уларнинг фаолиятини бугунги кун талаблари даражасида ташкил этиш. Бу йўлда масъулиятни ўз зиммасига олган тарбиячилар меҳнатини қадрлаш, рағбатлантириб бориш катта аҳамиятга эга.
Президент қарори билан 2019 йил 1 мартдан “Меҳрибонлик” уйлари ва болалар шаҳарчаларининг раҳбар ходимлари ва тарбиячилари, шунингдек, барча турдаги халқ таълими муассасалари тарбиячиларининг базавий тариф ставкасини 1,5 баробарга ошириш белгиланганлиги дадил қадам бўлди. Чунки тарбиячи қачонки етарли моддий таъминотга эга бўлса, шундагина ўз ишига меҳр қўяди.
Яна бир масала. Ўзбеклар болажон халқ. Бизда етимлик деган атаманинг ўзи бўлмаслиги керак. Бир болага етти маҳалла ота-она, деганда айни шу масала кўзда тутилган. Қарорда етим болалар ва ота-онасининг қарамоғидан маҳрум бўлган болаларни ҳимоя қилиш мақсадида судларга ариза билан мурожаат қилишда давлат божи ва бошқа тўловлардан озод этилиши алоҳида кўзда тутилгани ҳам бежиз эмас. Бу айни вақтда етим болаларга ота-она меҳрини беришга йўл очади.
Хулоса қилиб айтганда, болаларнинг бегонаси бўлмайди. Уларни тарбияловчилар эса энг катта эътибор ва эъзозга муносиб.
Малохатхон МУСАЕВА,
Ўзбекистон “Адолат” СДП
Андижон вилоят Кенгакши раиси ўринбосари
...
Ўзбекистон “Адолат” СДП Сиёсий Кенгашининг ХI Пленумида кўплаб партиядошларим қатори мен ҳам иштирок этдим. Пленумда партиянинг 2018 йилда қилинган ишлари сарҳисоби ва 2019 йил режалари бўйича амалга ошириладиган ишлар баёни билан танишдик. Шу билан бир қаторда, партияда ўзининг муносиб меҳнати орқали йиллар давомида эътироф ва ҳурматга сазовор бўлган сафдошларимиз Сиёсий Кенгаш томонидан таъсис этилган “Адолат” кўкрак нишони билан тақдирланишди.
Мукофотланганлар орасида менинг ҳам борлигим эса кўксимни ғурур ва ифтихорга тўлдириб юборди. Залдаги мукофотни топшириш жараёнида ўзимнинг номимни эшитгач, очиғи, кўзларимга ишонмадим. Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик Палатаси Спикери ўринбосари, партия Сиёсий Кенгаши раиси Наримон Умаров шахсан ушбу кўкрак нишонини менга тақдим этар эканлар, чексиз ҳаяжон бутун вужудимни қуршаб олди. Вилоятимизда мендан ҳам ташаббускор, мендан ҳам фидоий партиядошларимиз кўп эди. Менинг кичик меҳнатимни қадрлаб мукофотга муносиб топишган экан, эндиликда бу кўкрак нишони партиямиз нуфузини оширишда яна ҳам кўпроқ жонбозлик кўрсатишимга рағбат бермоқда.
Мен партиямиз ва унинг сафида хизмат қилаётган барча ҳамкасб ва дўстларимдан миннатдорман. Менга ушбу мукофотнинг берилишида уларнинг ҳам алоҳида ҳиссалари борлигини яхши англайман. Ҳамжиҳатлигимиз, вазифага фидокорона ёндашишимиз сабаб биз бундай натижага эришдик.
Менинг партия олдидаги камтарона меҳнатларимни улуғлаб шундай мукофотга лойиқ кўришибди. Албатта, бу менда фахр ҳиссини уйғотиши билан биргаликда, зиммамга янада улкан масъулиятларни қўймоқда. Бу масъулиятли вазифалар замирида энг аввало, ўз фаолиятим орқали халқимизга янада кўпроқ хизмат этиб, улар ишончи ва меҳрини оқлашим зарурлигини ҳис этмоқдаман. Шунинг учун, келгуси фаолиятимда ҳам ўз бурчимни оғишмай тўла-тўкис адо этиш ниятидаман. Айниқса, бу йилги бўлиб ўтадиган сайловлар жараёнида партиям манфаатларини ҳимоя этиш ҳар қачонгидан ҳам елкамдаги масъулиятни ошириб, жадаллик билан иш олиб боришга ундайди. Нима бўлганда ҳам доимо эзгу ният йўлидаги, халқ манфаатлари йўлидаги саъй-ҳаракатларимизни бажаришдан асло чарчамайлик. Барчангизга сиҳат-саломатлик, муваффақият ёр бўлсин!
Ғойибназар РАЙИМНАЗАРОВ,
Халқ депутатлари
Ховос туман Кенгаши депутати,
“Адолат” СДП Ховос туман
Кенгаши раиси
...
Манзилимиз:
Тошкент шаҳри, Чилонзор тумани, Шарқ тонги кўчаси, 23-уй. Мўлжал: Озарбайжон Республикаси элчихонаси:
Телефон:
71-2730731 71-2884654 (139)
Электрон манзил:
adolat.sdp@exat.uz
САЙТ ТЕСТ РЕЖИМИДА ИШЛАМОҚДА:
www.adolat.uz веб-сайти 2018 йилнинг 21 май куни электрон ОАВ сифатида давлат рўйхатидан ўтказилган. Гувоҳнома рақами: 1232. Муассис: Ўзбекистон Адолат СДП. Таҳририят манзили: 100043, Тошкент шаҳри, Чилонзор тумани, Шарқтонгги кўчаси, 23-уй. Электрон манзил: info@adolat.uz
Сайт материалларидан фойдаланилганда Фойдаланиш шартларига амал қилиниши шарт. Барча ҳуқуқлар Ўзбекистон Республикасининг оммавийахборот воситалари тўғрисидаги ҳамда муаллифлик ва турдош ҳуқуқлар тўғрисидаги қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда ҳимояланган
